Duitse bunker

Tekst van Duitse bunker (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301068)

Duitse bunker in de tuin bij villa op adres Antwerpse Heirweg 17A, tegen Scheutbos. De bunker is volledig overgroeid.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingsstelling, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. Zo werden er in 1921 in Lembeke 41 Duitse bunkers geregistreerd. In 2015 zijn er slechts 17 bunkers teruggevonden.

De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht.

Deze bunker kon tijdens de inventarisatie niet van nabij bekeken worden.

Beschrijving

Naar verluidt betonnen militaire post met een nagenoeg rechthoekig grondplan van 7,7 op 6,5 meter, met aan beide zijkanten een borstwering. Het plafond binnenin is verstevigd met stalen profielen en 5 centimeter dikke houten planken. De dakrand is afgerond.

Tussen de twee toegangen aan zuidelijke zijde is een luifel aangebracht, te bereiken via een betonnen trap. Op het dak is een verhoogd platform aangebracht met een ronde opening van 6 centimeter diameter, vermoedelijk voor het plaatsen van een mitrailleur. In het loopvlak onder de luifel zit een zinkputje.

De toegangen vormen de uiteinden van een geknikte gang van één meter breed. Via de gang kan de centrale binnenruimte van 5,4 op 2,3 meter betreden worden. In het plafond zit één vierkante opening van 30 op 30 centimeter.

Ter hoogte van de toegangen zijn ijzeren deurelementen bewaard. Aan oostelijke zijde loopt de gang iets verder door, naar verluidt een ruimte voor een toiletton. In de binnenmuur zitten ter hoogte van de westelijke toegang één schuine opening (20 centimeter breed, 40 centimeter hoog), ter hoogte van de oostelijke toegang twee dergelijke openingen.

De borstweringen links en rechts van de bunker, ongeveer 3 op 1,8 meter groot, zouden 1,2 meter hoog zijn. Ze bevatten een nis.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 22 & 23 Lembeke.
  • LIPPENS O. 1986: Bunkers uit de Eerste Wereldoorlog te Lembeke, voorlopig werkdocument.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176090 (geraadpleegd op ).