Duitse mitrailleurspost

Tekst van Duitse mitrailleurpost (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301066)

Bovengrondse betonnen militaire constructie in een akker ten noorden van de Oostveldstraat en de voormalige spoorlijn 55A Eeklo-Zelzate, op 150 meter ten westen van de grens met Kaprijke.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingsstelling, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht.

In 1921 werden er op grondgebied Eeklo nog 65 Duitse bunkers geregistreerd. In 2015 zijn er 16 bunkers teruggevonden. Vooral een grootschalige, door de gemeente georganiseerde afbraakcampagne van bunkers in 1959-1960 zou aan de basis liggen van het massaal verdwijnen van bunkers in Eeklo.

Aan de noordoostelijke voormuur zitten drie openingen. Volgens een schets uit een voorschriftenboek uit 1916 zou de vierkante opening gediend hebben voor het hanteren van een handzoeklicht. De centrale opening zou gefungeerd hebben als schietopening voor mitrailleur, de derde opening als waarnemingssleuf.

De inscripties in de gang suggereren dat de bunker op 13 maart 1917 in ieder geval al opgericht was.

Beschrijving

Betonnen militaire post met nagenoeg rechthoekig grondplan van 6 op 7,8 meter, met een insprong in de zuidoostelijke hoek. De constructie is opgetrokken aan de hand van betonstenen. Het betonnen dak is ten dele gegoten tegen een houten bekisting, en verstevigd met stalen profielen. Er zitten nog houtrestanten tussen de profielen.

De twee toegangen aan zuidoostelijke en noordwestelijke zijden vormen de uiteinden van één geknikte gang (breedte 0,85 meter), die op zijn beurt toegang verschaft tot één binnenruimte van 2 op 4 meter. Bij de deuropeningen zijn ijzeren deurelementen bewaard. In het plafond één opening. Een andere opening loopt horizontaal en mondt uit in de zuidwestelijke muur. In de noordoostelijke muur zitten drie openingen, waarvan er twee van binnen naar buiten toe verbreden tot één meter. De meest noordelijke opening is nagenoeg vierkant met zijden die naar buiten toe verbreden tot 0,5 meter. In deze opening zijn er uitsparingen voorzien voor een houten bekisting.

In de gang ter hoogte van de noordwestelijke toegang zijn inscripties aangebracht in het voegwerk: "Gefr. Herrman 1. Esk. Württbg. Res. Drag. Regt. Gefr. Weber (?) / Lembeke den 13. März 1917 / Gefr. Streicher".

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 27 & 28 Eeklo.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.
  • VERSTRAETEN A. 2000, 2001: Oorlogsrelicten te Eeklo. De Hollandlinie van Balgerhoeke tot Lembeke, De Eeklose Dobbelgebakkene 9.4, 172-180; 10.1, 33-40; 10.2, 77-147,10.3, 138-149.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse mitrailleurpost [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176067 (geraadpleegd op ).