Duitse mitrailleurspost

Tekst van Duitse mitrailleurpost (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301059)

Gelegen in een akker ten oosten van de Ringlaan, ten noorden van de voormalige spoorlijn 58 en de Leopoldlaan.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingsstelling, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht.

In 1921 werden er op grondgebied Eeklo nog 65 Duitse bunkers geregistreerd. In 2015 zijn er 16 bunkers teruggevonden. Vooral een grootschalige, door de gemeente georganiseerde afbraakcampagne van bunkers in 1959-1960 zou aan de basis liggen van het massaal verdwijnen van bunkers in Eeklo.

In de voormuur zitten drie openingen. Volgens een schets uit een voorschriftenboek uit 1916 zou de vierkante opening gediend hebben voor het hanteren van een handzoeklicht. De centrale opening zou gefungeerd hebben als schietopening voor mitrailleur, de derde opening als waarnemingssleuf. De bewaarde borstwering diende als open gevechtsstelling.

Beschrijving

Veelhoekige militaire constructie van 7,85 op 6,35 meter, met bewaarde uitspringende borstwering aan westelijke zijde. De constructie is opgetrokken aan de hand van betonstenen. Het dak is gegoten op een houten bekisting tussen stalen profielen. Tegen het plafond zijn vele houten latten bewaard. Via de deuropeningen en afzonderlijke, geknikte gangen aan zuidelijke en aan westelijke zijde wordt telkens een andere zijde van de centrale binnenruimte gebruikt.

In de westelijke muur zit een grote, schuin naar boven lopende opening (vermoedelijk voor het afvuren van lichtsignalen), met ernaast een kleinere vierkante opening die tot de centrale ruimte doorloopt, met restanten van een ijzeren rooster vóór de opening (zodat er geen granaten konden ingeworpen worden). In de oostelijke muur zitten drie openingen, met eronder een nis. De twee meest noordelijke openingen verbreden naar buiten toe. Een deel van deze openingen is aan de buitenzijde weggeslagen, mogelijk ten gevolge van een poging om de bunker af te breken. Ook de kleine openingen in de muur ter hoogte van de zuidelijke toegang zijn wellicht het gevolg van boringen, waarbij de openingen met explosieven dienden opgevuld te worden. In de binnenmuren zijn ijzeren haken aangebracht.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 27 & 28 Eeklo.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.
  • VERSTRAETEN A. 2000, 2001: Oorlogsrelicten te Eeklo. De Hollandlinie van Balgerhoeke tot Lembeke, De Eeklose Dobbelgebakkene 9.4, 172-180; 10.1, 33-40; 10.2, 77-147,10.3, 138-149.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse mitrailleurpost [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176056 (geraadpleegd op ).