Duitse militaire post annex ondergrondse bunker

Tekst van Duitse betonnen posten Leopoldkanaal (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301009)

Betonnen militaire constructie tegen de noordelijke berm van de dijk ten noorden van het Leopoldkanaal, ter hoogte van de Waaktdijk. Net ten zuiden van deze kleine post is nog (een deel van) een ondergrondse betonnen constructie ten zien. Ten noordoosten van de bovengrondse post staat een betonnen paaltje met ijzeren pin. Net ten westen van de Waaktdijk liggen betonnen restanten van een vernielde constructie.

Historiek

Dit verdedigingswerk is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door de Duitse marine, vanaf Strobrugge tot Vrasene door de Duitse landmacht. De zone tussen Leestjesbrugge en Strobrugge lijkt een overgangsgebied tussen beiden te vormen.

Ter hoogte van het Leopoldkanaal en Schipdonkkanaal zouden er oorspronkelijk langs beide zijden in totaal 14 bunkers opgetrokken zijn, volgens een min of meer alternerend ritme. De bunkers aan het Leopoldkanaal zijn opgetrokken aan de hand van gewapend beton, dat gegoten is tussen een houten bekisting. Deze bouwwijze en de gehanteerde types zijn kenmerkend voor de Duitse marine. De constructies ten zuiden van het Schipdonkkanaal zijn voornamelijk opgetrokken met betonblokken, een bouwwijze die vooral door de Duitse landmacht werd toegepast. Zij hanteerden ook andere bouwplannen. Of deze constructies aan het Schipdonkkanaal dan ook effectief door de landmacht zijn opgetrokken, is niet zeker.

Het betreft hier een kleine betonnen post met een aanpalende ondergrondse constructie. De betonnen post gaat terug op een vaak voorkomend type in het gebied van de marine. Opvallend bij dit type kleine posten is de opening in het dak, die bereikt kon worden via klimijzers. In dit type zijn vaak ijzeren elementen bewaard, waaronder een stoeltje en een in het beton verankerde stalen steun met haak voor het bevestigen van een zoeklicht of schaarverrekijker. Anderen menen dat hierop een mitrailleur kon bevestigd worden, die zodoende als luchtafweer kon gebruikt worden. Dit type was aan vijandelijke zijde eveneens voorzien van een schietopening, die vermoedelijk met een stalen luik kon afgesloten worden (cf. de bewaarde ijzeren elementen).

Het betonnen paaltje betreft wellicht een open mitrailleurstelling. De ondergrondse constructie betreft vermoedelijk een type manschappenbunker dat eveneens veelvuldig is opgetrokken. In 1944 zouden Duitse militairen munitie in de bunker hebben laten ontploffen. Aan de overzijde van de dijk, tegen de kanaaloever, zou een grote dubbele flankerende geschutspost gestaan hebben, die afgebroken is. Aan de overzijde van de Waaktdijk zijn nog restanten van een betonnen constructie te zien. Deze betonnen constructies maakten deel uit van eenzelfde steunpunt dat aan noordelijke zijde omgeven was met een dubbele rij prikkeldraadversperring.

Beschrijving

Kleine betonnen constructie met nagenoeg vierkant grondplan, deels onder aarde. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting.

Ondergrondse toegang aan zuidelijke zijde. De constructie heeft een opening in het dak, waarin ijzeren elementen bewaard zijn, waaronder een haak en klimijzers. Er zit een opening aan noordoostelijke zijde. De constructie is deels vernield.

Aan de zuidelijke zijde van de mitrailleurspost is het dak en een vermoedelijke zijtoegang van een betonnen constructie te zien.

Ten noordoosten van de mitrailleurspost staat een betonnen paaltje met ijzeren pin.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 29 Maldegem Adegem Sint-Laureins.
  • LAMBRECHT E. 2014: Knokke & Westkapelle in de Grote Oorlog, Brugge.
  • PYPE P. 2007: Bunkers van de "Hollandstellung" tussen Strobrugge en Leestjesbrug in Maldegem, Heemkundige kring het Ambacht Maldegem. Jaarboek, 175-191.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.
  • VAN GEETERUYEN A. & DE JONGH G. 1994: Hollandstellung. Van de kust tot Strobrugge, toen en nu, Shrapnel, 6.2, 1-64.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse betonnen posten Leopoldkanaal [online], https://id.erfgoed.net/teksten/175701 (geraadpleegd op ).