Sperfort van de eerste groep 1870/1890 (ingedeeld volgens de bouwperiode), tot 1992 in gebruik door de nationale civiele bescherming. Oorspronkelijk gelegen op Mechels grondgebied, doch bij wet van 15/6/1887 aan Walem gehecht.

Tijdens de Frans-Duitse oorlog in 1870, was gebleken dat door de opkomst van zwaardere artillerie de versterking van 1859-1865 rondom Antwerpen onvoldoende was. Dit leidde onder impuls van H.A. Brialmont in 1878 tot de uitbouw van een nieuwe versterkingsgordel op ongeveer 16 km van de stadsagglomeratie, ter hoogte van de waterbarrière Rupel-Nete, meer bepaald aan de overzijde van deze rivieren. Om financiële redenen (er waren maar kredieten voor de bouw van twee forten) werden de forten van Lier en Walem eerst gebouwd.

Bekend omwille van een belangrijk militair evenement in september 1914, toen de verdedigers van het fort onder leiding van Generaal De Witte vijf dagen stand hielden tegen de vijand; militair depot voor gasmaskers en munitie tussen beide Wereldoorlogen; sedert 1960 niet langer militaire eigendom en ingenomen door de civiele bescherming, gevolgd door meerdere aanpassings- en verbouwingswerken met onder meer de inrichting van een commandozaal voor interventie bij nucleaire incidenten.

Vrij gaaf bewaard bruggenhoofdfort, dat gebouwd werd in de periode 1878-1883 (zie ook jaartal op de toegangspoterne of bomvrije gang) en nog veel gelijkenis vertoont met de forten van de binnenste fortengordel, met hoofdcaponnière en schouderhoekcaponnières, doch zonder groot binnenfort. Dit laatste werd vervangen door een grote kazerne op het binnenplein. Het fort van Walem vertoont bijgevolg een trapezoïdale constructie (niet meer stervormig zoals de binnenforten) met een circa 50 meter brede omgrachting en binnenplein met kazerne. Begroeide aarden wallen bedekken bakstenen gebouwen. Hierop bevonden zich de geschutstanden tot de modernisering in 1906/1907 (in het kader van de oprichting van de Hoofdweerstandsstelling), toen de grondbedekking van alle gebouwen werd afgegraven. Boven op een schokabsorberende zandlaag kwam een betonbedekking van 2 meter en pas daarna de grondlaag. De openluchtstellingen verdwenen ten voordele van gepantserde draaikoepels met moderne stalen kanonnen.

Eenvoudig doch indrukwekkend gedenkteken voor de slachtoffers van 1914, naar ontwerp van de Brusselse bouwmeester J. Diongre en ingehuldigd op 5 oktober 1930: toren van blauw gewapend beton, bekroond door een kruis dat aan vier zijden gedragen wordt door rechtopstaande reusachtige zwaarden, 16 meter hoog op een sokkel van 12 meter breed; vertoont gelijkenis met de eerste IJzertoren van 1928-1930 naar ontwerp van R. en F. Van Averbeke.