Aan de Paardenmarkt ligt de neogotische parochiekerk Sint-Antonius, die in 1910 werd gebouwd onder leiding van Jules P. Bilmeyer (1850-1920).

Historiek

Kerk opgericht in 1910 door J.P.Bilmeyer naar ontwerp van F.Baeckelmans, op de plaats van de in 1908 afgebroken Kapucijnenkerk.

De Sint-Antoniuskerk behoort tot de reeks monumentale neogotische kerken van Antwerpen. Ze is opvallend aanwezig in het straatbeeld van de Paardenmarkt en is markant omwille van haar monumentaal interieur waarin uitsluitend natuursteen gebruikt is. De ongewone rijkdom aan aanwezige kunstwerken vindt zijn oorsprong in de oude Kapucijnenkerk uit 1613. De kunstwerken die ingebracht werden na de bouw van de kerk (schilderijen, beelden, altaren, preekstoel) vormen samen met de architectuur een organisch geheel.

Beschrijving

De kerk is noord-zuid georiënteerd. Het oorspronkelijk ontwerp van Baeckelmans uit 1898 voorzag een centraalbouw met koepel. Van dit ontwerp werd uiteindelijk alleen de voorgevel door Bilmeyer gerealiseerd. De vormgeving van het schip werd grondig gewijzigd. Driebeukige kruiskerk met schip van vijf traveeën, transept met zijkapellen, koor van twee traveeën en een vijfzijdige sluiting onder leien zadeldaken. Opgetrokken uit baksteen verlevendigd met natuursteen; voorgevel volledig in witte natuursteen. De voorgevel heeft een verspringende lijn bestaande uit twee puntgevels en een 78 meter hoge toren. De middenpartij is gemarkeerd door versneden steunberen en bekroond door een met hogels afgezette puntgevel, geflankeerd door zeshoekige torentjes onder een ronde spits. Portaal met blind boogveld neerkomend op zuiltjes met krulbladkapiteel, dubbele deur met op de makelaar een beeld van Sint Antonius met kind op de linker arm. Verder brede rondboognis met opengewerkte balustrade waarin één heiligenbeeld en een groot roosvenster. In de top spitsboogvormig tweelicht en radvenster. Aan de oostzijde staat een vierkant toren van drie verdiepingen gestut door steunberen en gemarkeerd door waterlijsten, stenen zeskantige spits afgezet met hogels. Portaal met spitsboogomlijsting bekroond met een puntgevel, hogerop opengewerkt met spitsboogvormige één- of tweelichten, op de derde verdieping telkens gevat in één grote spitsboog. Aan de westkant van de voorgevel kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Goed succes: lage puntgevel met boven de deur een geprofileerde spitsboog met mozaïek en een drielicht; zijpuntgevel met roosvenster. Zij- en koorgevel van baksteen met gebruik van natuursteen gemarkeerd door versneden steunberen. Transeptarmen eindigend op puntgevels met roosvenster.

Interieur

Het interieur is volledig in natuursteen uitgebouwd. Bundelpijlers en zuilen met krulbladkapiteel waarop schalken onder stenen kruisribgewelven; triforium met spitsboogvormige drielichten. In de transeptarmen en boven de ingangsdeur met beschilderd boogveld telkens een doksaal met opengewerkte balustrade. Het meubilair is ten dele afkomstig van de afgebroken kapucijnenkerk met schilderijen van Jan Cassiers, A. Van Dijck (?), Jan Boeckhorst, Gerard Zegers, P.P.Rubens en de school van Rubens. In de sacristie werd het meubilair van de oude kerk opnieuw opgesteld. In de kerk zelf is de kruisweg van Ernest Wante opvallend, uitgevoerd als muurschildering in de zijbeuken. Het hoofdaltaar in natuursteen en gedreven koper dateert van 1920 en komt uit het atelier van J.Wilmotte uit Luik. De zijaltaren zijn van het atelier De Roeck en zijn te dateren 1911 en 1928. Het zijaltaar aan de westzijde heeft een fijn gebeeldhouwd retabel met scènes uit het leven van Maria, dat aan de oostzijde heeft een retabel met scènes uit het leven van de H. Antonius. Alle glasramen zijn van het atelier Stalins-Janssens en dateren van 1908-09. Preekstoel van Jan Gerrits uit 1915. De kuip bestaat uit acht panelen met bijbelse taferelen.