Oude Pastorie

Tekst van Oude Pastorie (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/13011)

Van het gebouwencomplex 'Oude pastorie' rest nog het noordelijk deel. Van de 13de eeuw tot 1898 was hier de woning van de pastoors (witheren van Tongerlo) van Nispen (Nederland) en Essen. Voor 1900 bestond het omwald complex uit een vrij grote binnenplaats omringd door stallen en schuren ten zuiden, woning met bovenverdieping ten westen en noordwaarts de nog bestaande vleugel aansluitend bij het oostelijk gelegen poortgebouw. In 1900 werd het verkocht aan notaris Van de Velde die de zuid- en westvleugel liet slopen, de overige gebouwen werden hersteld naar ontwerp van architect Louis de Vooght. In 1944 werd het poortgebouw en de bergplaats (vroegere kapel) volledig verwoest en de noordvleugel zwaar beschadigd.

Het heden omgracht en ommuurd geheel in mooie tuin is toegankelijk via boogbrug aan oostzijde. De vroegere noordvleugel van vijf traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (leien) met dakkapellen werd gerestaureerd. De bovenbouw bevat nog 17de-eeuwse elementen en in de kelder zou nog laatmiddeleeuws muurwerk bewaard zijn. Aan de westzijde bevindt zich een vierkant aanbouwsel van één travee en twee verdiepingen onder tentdak (mechanische pannen). Bepleisterde, beschilderde en verankerde lijstgevels worden gemarkeerd door imitatievoegen en dakvensters, laatstgenoemde met tuitgeveltjes op schouderstukken. Rechthoekige en getoogde, deels beluikte, vensters met arduinen lekdrempels. In de zuidgevel bevindt zich een rondboogdeur, onder het wapen van prelaat Piera, die in 1699 belangrijke verbouwingen liet uitvoeren.

In de zuidoosthoek ziet men een polygonaal torentje onder naaldspits (leien). Het betreft een verankerde baksteenbouw met rechthoekige muuropeningen. Aansluitend aan oostzijde: laag hersteld bijgebouw onder zadeldak (mechanische pannen), verankerd bakstenen gebouw met blinde oostgevel en korfboogpoort aan westzijde.

  • Centrale Archeologische Inventaris, CAI ID 105131 Oude Pastorie.
  • MEEUSEN G., Oude Hoeven, Huizen, Erven en Geslachten te Essen II. De Oude Pastorij, in De Spycker, jaargang XII, 1955, nummers 3 en 4, p. 148-158.
  • PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10N1 (A-He), Brussel - Gent.

Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude Pastorie [online], https://id.erfgoed.net/teksten/165139 (geraadpleegd op ).