Duitse mitrailleurs- en observatiepost

Tekst van Duitse bunker Ua4 (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216969)

Nagenoeg bovengronds gelegen betonnen militaire constructie in weide ten westen van de Papperstraat, ten zuiden van het Bombeuregeleed. In een aanpalende weide, op 200 meter ten noordwesten van deze constructie ligt nog een tweede bunker, en verder op 580 meter ten noordwesten ligt een derde, gelijkaardige bunker.

Historiek

Duitse bunker, in de winter van 1917-1918 opgetrokken als onderdeel van de 'Flandern II Stellung'. Deze stelling liep van Oostende over Oudenburg, voor Torhout, ten oosten van Beveren-Roeselare, over De Tasse, Kachtem, Izegem, Lendelede, Gullegem naar Wevelgem. Deze stelling was echter maar ten dele uitgebouwd en bestond tegen het einde van de oorlog uit losse verdedigingspunten, hier en daar een stuk prikkeldraadversperring en enkele verspreide loopgraven.

In en rond Oudenburg werden er meerdere bunkers opgetrokken waarvan een deel volgens een standaardontwerp, dat ook elders in Duitse stellingen werd toegepast. Het betreft meer bepaald mitrailleursposten met aanpalende observatieposten. Hiervan zijn er op grondgebied Oudenburg vier exemplaren bewaard gebleven. Het grondplan van deze bunker stemt overeen met grondplan nummer 284, dat tijdens de jaren 1930 werd uitgetekend door de 'Service Technique du Génie' van het Belgische leger. De bunkers ten zuiden van het Bombeuregeleed zijn zichtbaar op een luchtfoto van 18 maart 1918. Ten noorden van deze bunkers passeerde de spoorlijn die iets verder noordwestwaarts aansluiting vond op de spoorlijn die langs het kanaal Plassendale-Nieuwpoort liep.

Beschrijving

Nagenoeg volledig bovengrondse betonnen militaire constructie, met een rechthoekige plattegrond, op een uitstekend deel in de noordelijke hoek na (observatiepost). Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak, meer dan 120 centimeter dik, helt lichtjes af naar zuidwestelijke zijde. Tegen de noordoostelijke dakrand zijn ijzers aangebracht.

Aan noordoostelijke zijde zitten twee toegangen tot de feitelijke bunker, met tussenin een uitspringend deel van de buitenmuur, die een richel vormt met betonnen trapjes. Het bovenste deel van de buitenmuur kon aldus aangewend worden als borstwering. In deze buitenmuur zitten eveneens nog twee kleine vierkante openingen.

Een derde, lagere toegang aan noordoostelijke zijde verleent via een mangat met klimijzers toegang tot de vierkante observatiepost in de noordelijke hoek. Dit mangat mondt in het dak uit in een dieperliggend vlak, met aan zuidoostelijke en zuidwestelijke zijde een bijkomend betonnen randje. In het dak zijn twee openingen te zien, waarvan de randen met baksteen zijn afgezet.

Het plafond binnenin is voor zover zichtbaar verstevigd met stalen profielen, waartussen soms nog houten planken steken. De constructie binnenin bestaat uit twee ruimtes, die uitgeven op een gang. Ter hoogte van de toegangen is telkens een kleinere opening in de tussenmuur uitgewerkt. Aan de binnenzijde van de noordoostelijke buitenmuur is een nis uitgewerkt ter hoogte van de richel.

  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds C.D.H., Inventaire QGT nr 27, map 533, grondplan nummer 284 met bijhorende doorsnede observatiepost.
  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Collectie militaire luchtfoto’s Eerste Wereldoorlog (geraadpleegd in het Kenniscentrum In Flanders Fields Museum Ieper), Belgische luchtfoto’s 18/3/1918 (dianummer 7550 resp. 7549, FID 7624 resp. 7622), 20/5/1918 (dianummer 7537, FID 6743), Britse luchtfoto 16/6/1918 (dianummer 7536, FID 6742).
  • Domein Raversijde Oostende, Collectie militaire stafkaarten Eerste Wereldoorlog, Leffinghe, Target Map No. 4, 1/9/1917.
  • VANCOILLIE J. 2008,:, Het 4. Armee tijdens de eerste fase van de Abwehrschlacht in Flandern 28.09.1918-13.10.1918, Shrapnel, september 2008.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker Ua4 [online], https://id.erfgoed.net/teksten/163720 (geraadpleegd op ).