Het landschap ‘Lippelobos en kasteeldomein Hof te Melis’ is gelegen op grondgebied van de gemeenten Sint-Amands en Londerzeel, op de overgang tussen de Zandstreek en de Kleistreek, op de grens van de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. De begrenzing wordt gevormd door de Provinciale weg en het centrum van Lippelo in het noorden en noordoosten, de Molenbeek in het oosten, Kruisheide in het zuiden en Drie Huizen en de provinciegrens in het westen. Dominerend in dit landschap is ‘Hof te Melis’ en het omgevende Lippelobos.

Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) vinden we reeds het domein ‘Hof te Melis’, omgeven door het binnen- en buitenbos, van elkaar gescheiden door een gracht. Ook de monumentale dreven, de Wolfputhoeve en het nu moerassige gedeelte -toen een vijver- in de zuidoostelijke hoek van het bos zijn op deze kaart te herkennen. De vallei van de Molenbeek werd op dat moment gekenmerkt door beemden, nu echter hier en daar vervangen door bos. Op de kaart van Vandermaelen (1854) is het zuidelijke deel van het bos ontgonnen, de vijver verdwenen en heeft het drevenpatroon een kleine wijziging ondergaan. In het begin van de 20ste eeuw (topografische kaart 1903) is het zuidelijke deel opnieuw bebost, net als enkele kleine delen in de zuidwestelijke hoek van het gebied en langs de Molenbeek. Op basis van de gegevens van deze historische kaarten kunnen we echter stellen dat dit landschap gedurende de laatste eeuwen structureel weinig veranderd is en daarom een belangrijke historische waarde heeft.

Ook het gebouwenpatrimonium, dat dit landschap siert, heeft een lange geschiedenis achter zich. Zo gaat de oudste vermelding van Hof te Melis terug tot 1448; er was toen sprake van een boerderij. ‘Hof te Melis’ lag oorspronkelijk te midden van de Breut- en Kasteelheide; het ‘hof te Wolputte’ -nu Wolfputhoeve’- was er een uitbreiding van. Het eerste werd het kasteel, het tweede de kasteelhoeve. Volgens de namen van de oudste bezitters gaat het terug tot een hertogelijk domein. Er was zeker oorspronkelijk een ‘Voorhof’ en een motte aan verbonden volgens het klassieke mottetype. Maar de vele veranderingen die in de loop van de geschiedenis door de kasteelheren werden doorgevoerd, hebben de oorspronkelijke vorm dusdanig veranderd dat enkel de plaats van het huidige kasteel nog herinnert aan de oude motte. Bij beschietingen in 1914 werd het kasteel grondig beschadigd, doch de bijgebouwen bleven gespaard. Het huidige kasteelcomplex, geïnspireerd op neo-Vlaamse-renaissancestijl dateert dan ook uit het begin van de 20ste eeuw. In het omgevende bos bleef wel de ijskelder bewaard. Van de vroegere kasteelhoeve vinden we enkel de site met omwalling terug; alle originele gebouwen werden afgebroken en vervangen. De ‘Kapel Onze-Lieve-Vrouw Van Meesen’, gelegen langsheen de kasteeldreef, zou teruggaan tot 1901.

Niettegenstaande ‘Hof te Melis’ in de loop van haar geschiedenis uitgroeide tot dorpskasteel, lijkt het geen eerste rol te hebben gespeeld in de dorpsontwikkeling van Lippelo. Lippelobos dat het kasteel omgeeft, vertoont heel wat variatie in reliëf, voedselrijkdom, grondprofiel, alsook hoogte van de watertafel. Als gevolg daarvan is het oude Lippelobos dan ook rijk aan verschillende bostypes en overgangssituaties met elk een typische flora en fauna. Vooral vogels en -dankzij de ijskelder- ook vleermuizen vinden hier een geschikt habitat. Het oude bomenbestand vertegenwoordigt daarnaast ook een belangrijke dendrologische waarde. Zo staat in het ‘binnenbos’ wellicht de dikste eik van de provincie Antwerpen, waarvan de ouderdom op meer dan 400 jaar wordt geschat. Het kasteel ‘Hof te Melis’ is in werkelijkheid in het boslandschap ingeplant. Het Lippelobos zelf is samengesteld uit twee ruimtelijk duidelijk van elkaar verschillende delen. Enerzijds is er het bos rond het kasteel of ‘binnenbos’, dat met vele dreven en parkbeplantingen eerder het uitzicht heeft van een wandelbos. Anderzijds is er het ‘buitenbos’ dat een ‘minder georganiseerde’ indruk geeft. Beiden worden van elkaar gescheiden door een brede wal of gracht. Dit centraal gelegen boscomplex staat in contrast tot de open weilanden langs de westzijde met prachtig zicht op het kasteel. Als geheel betreft het een gevarieerd landschap met structureel verschillende entiteiten die elk een typisch uitzicht hebben. Het schilderachtige oude gebouwencomplex met omgevend park van kasteel Hof te Melis, enkele mooie, monumentale dreven, alsook oude solitaire bomen dragen bij tot de aanzienlijke esthetische waarde van dit landschap. In het zuiden aansluitend op het landschap ‘Kasteel Groenhof’ en omgeven door een landelijk gebied waar de industrialisatie nog niet is doorgedrongen, vertegenwoordigt het landschap van ‘Hof te Melis’ een hoge belevingswaarde.

• Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
• Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
• Topografische kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930, schaal 1:20.000.