De ankerplaats ‘Vallei van de Kleine Wilborrebeek met de kasteeldomeinen Hovorst en Boutersem’ is gelegen op grondgebied van de gemeente Zandhoven en wordt begrensd door de dorpskernen van Zandhoven en Pulderbos in het westen, noorden en oosten en het Albertkanaal in het zuiden. Het landschap is grotendeels gelegen in de valleien van de Kleine Wilborrebeek, de Pulse Beek, de Kleine Beek en de Dorpsloop. Het Binnenbos en omgeving betreft een voorbeeld van een oude landschapsstructuur en landschapsopbouw die reeds ontstaan is in de 18de eeuw.

Uit de historische kaart van Ferraris uit 1777 maken we op dat ook toen de waterlopen, paden, dreven, kasteelparken, bos en graslanden de bepalende elementen waren in het landschap. Iets meer dan een halve eeuw later (Vandermaelen, 1854) is het bosareaal merkbaar teruggedrongen; beboste zones hebben plaats moeten maken voor akkers en hooilanden. Opvallend ook is het verdwijnen van heel wat dreven. In het begin van de 20ste eeuw (MGI, 1909) is het aandeel bos opnieuw toegenomen. Enkel in de valleien van de Molenbeek en de Wilborrebeek zijn de beemden nog bijna volledig in gebruik. In het huidige landschapsbeeld is de beboste zone nog iets toegenomen, en dan met name langsheen de Wilborrebeek, maar nog steeds vinden we langsheen de waterlopen ook graslanden terug. Dreven, kleine landschapselementen en paden vormen ook vandaag belangrijke elementen in dit kleinschalige landschap.

Niet enkel de landschapsstructuur heeft een belangrijke historische waarde; binnen de grenzen van deze ankerplaats vinden we immers ook heel wat bouwkundig erfgoed. Kasteel Hovorst gaat tenminste terug tot de 15de eeuw en wordt dan ook vermeld bij Ferraris. Het betreft een omwald en omhaagd kasteel in de as van een beukendreef en omgeven door een beboomd park. het kasteelgebouw kreeg zijn huidige uitzicht bij verbouwingen in het begin van de 20ste eeuw. De domeinstructuur is goed herkenbaar en relatief gaaf bewaard gebleven in vergelijking tot wat we terugvinden op de MGI-kaart uit 1909. De watermolen, horende bij Kasteel Hovorst werd opgetrokken in 1662 en herbouwd in 1885. Ten westen van deze watermolen staat de voormalige brouwerij ‘De Valck’ met een neoclassicistisch burgerhuis uit de 2de helft van de 19de eeuw. Ook ‘Boutersomhof’, het voormalige cijnshof van Boutersem, wordt reeds vermeld bij Ferraris. Oorspronkelijk betrof het een omheinde hoeve uit de 13de eeuw, doch vandaag is het een landhuis uit de 19de eeuw. Opvallend zijn de dubbele, 8-vormige omgrachting en de 100 jarige ceder voor het kasteel. Bij de ingang van het Boutersemhof staat ook nog een hoeve, die opklimt tot de 18de eeuw. De ‘Schoutvorsthoeve’, gelegen aan het oude binnenpad naar Pulderbos, werd reeds vermeld in 1566, doch volledig herbouwd in 1715. Het was eertijds vermoedelijk de zetel van de Hoofdrechtbank van Zandhoven, mogelijk tevens woonplaats van de vorster, helper van de schout. In de besloten tijd werden er in 1798 geheime godsdienstoefeningen gehouden. De ‘Boskapel’, gelegen aan de Wilborrebeek, betreft een kleine bakstenen kapel uit de 19de eeuw.

De wetenschappelijke waarde van deze ankerplaats wordt in de eerste plaats bepaald door de geomorfologische opbouw van de valleien en hogere gronden met de bijhorende bodemtypen. Daarnaast is er de verscheidenheid van de verschillende begroeiingen op een vrij kleine schaal ten gevolge van de sterk variërende milieuomstandigheden als vochtigheidsgradiënten, bodemtypen en beheer, alsook het historisch stabiele bos. We vermelden ook de botanische waarde van zowel de graslanden en de bossen als de moerassen en de oevers van de beken. Dit kleinschalige landschap in de vallei van de Kleine Wilborrebeek vormt nog een uitgestrekt geheel waarin de beken met hun valleien ruimte krijgen en als opvallende ruimtelijke structuren ook de hoofdgraat vormen. De afwisseling van open (graslanden, beemden, moerassen) en gesloten (struweel, loof- en naaldbos) vegetaties die verbonden zijn door paden, wegels en wegen en worden aangevuld met houtkanten, bomenrijen en dreven resulteert in een esthetisch waardevol compartimentenlandschap met een kenmerkend uitzicht. De aanwezigheid van de kastelen met hun domeinen, alsook de watermolen en enkele hoeven dragen bij tot de hoge belevingswaarde van dit landschap. kleinschalig Kempisch gebied wordt de hoofdgraat gevormd door een aantal waterlopen met hun valleien. Om de intrinsieke waarden van dit landschap te behouden, is het ten zeerste gewenst dat de antropogene invloeden, die zich langsheen de randen van het gebied manifesteren, niet verder in de ankerplaats doordringen.