Kantoor en pakhuis

Tekst van Kantoor en pakhuis van de Société Badoise (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7717)

Kantoor en pakhuis van de rederij Société Anonyme Badoise pour la navigation sur le Rhin et les transports maritimes. Gebouw in eclectische stijl met neorenaissance-inslag, naar een ontwerp door de architect Carl Ludwig Goldhagen uit 1887. Op het aanpalende perceel liet de rederij in 1896 door dezelfde architect een tweede kantoorgebouw optrekken, als uitbreiding van het bestaande complex.

De rederij werd mede opgericht en geleid door Louis Gutjahr (Gernsheim, 1847-Auerbach, 1919), een schipperszoon afkomstig uit de Zuid-Duitse deelstaat Baden, die zich in 1880 als reder in Antwerpen gevestigd had. Uit de koloniale handel die hij in 1876 met zijn broer Andreas te Mannheim had opgericht, ontstond in 1887 de rederij en scheepsbevrachter Badische Actiengesellschaft für Rheinschiffahrt und Seetransport (Société Anonyme Badoise pour la navigation sur le Rhin et les transports maritimes), actief in de binnenscheepvaart op de Rijn. Het bedrijf dat over een vloot rijnaken, haveninstallaties en pakhuizen in Mannheim, Ludwigshafen, Antwerpen en Rotterdam beschikte, baatte onder meer ook een reguliere lijn voor sneltransport van goederen uit tussen Mannheim en respectievelijk Antwerpen en Rotterdam, in aansluiting op de Red Star Line en de Holland-Amerika-Lijn. Na een fusie en overname door de deelstaat Baden, trok voormalig algemeen directeur Gutjahr zich in 1913 terug op zijn landgoed in Auerbach (Bensheim).

De uit Dortmund afkomstige Carl Ludwig Goldhagen die in 1895 ook de privéwoning van Louis Gutjahr op de Van Eycklei zou ontwerpen, lijkt in Antwerpen actief te zijn geweest van 1882 tot 1899, met vooral van oorsprong Duitse families als cliënteel. Naast Gutjahr voerde hij met name ook opdrachten uit voor Albert von Bary, bekend als de ‘Duitse burgemeester van Antwerpen’.

Gebouw van vier traveeën en drie bouwlagen onder een pseudo-mansardedak (kunstleien) met dakkapellen. Horizontaliserende sokkel, speklagen, kordons en beëindigend entablement met gelede architraaf, fries met ruitvormige baksteenpanelen en houten kroonlijst op klossen. Verticaal accent door de risalietvormende poorttravee met hoger opgaande halsgevel. Onder de geveltop zijn vijf decoratieve tegelpanelen aangebracht samengesteld uit ingelegde steengoedtegels, waarvan het middelste een rolwerkcartouche met leeuwenkop draagt. De overige vier, geproduceerd door Villeroy & Boch Mettlach, verbeelden de Vier Elementen (water, aarde, lucht en vuur), voorgesteld als een vis, een leeuw, een arend en een draak. Hetzelfde ensemble is toegepast in de gevel van de "Nationale Leeuw" in de Nationalestraat, het winkelpand van tegelhandelaar J.B. Ségard-du Pas door de architect Hendrik Krekel uit 1884. Het gevelanker in het topstuk vormt de initialen L G van Louis Gutjahr. Boogvormige muuropeningen in omlijsting met geprofileerde dagkanten en ontlastingsboog met diamantkopsleutel; op de bel-etage palmetmotief in de boogvelden. Bewaard houten schrijnwerk; smeedijzeren deurwaaier met anker.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1887#1116; vreemdelingendossier 481#44886.
  • Identificatie van de tegelpanelen op basis van bedrijfscatalogi door Mario Baeck (mail van 15 oktober 2018).

Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kantoor en pakhuis van de Société Badoise [online], https://id.erfgoed.net/teksten/154137 (geraadpleegd op ).