Kalkstenen kruis

Tekst van Kalkstenen kruisen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/810)

Kalkstenen kruis uit 1567 dat de dood herdenkt van Ghysbrecht Pauwels de Jonge.

Groot kalkstenen moordkruis van 236 centimeter met het opschrift “1567/ GHYES/ PONWELS”, waaronder in reliëf een gekruisigde Christus in een verdiept en gebouchardeerd gevelvlak is gesitueerd.

De naam slaat op Ghysbrecht Pauwels de Jonge uit Alt-Hoeselt, hier vermoord of onvrijwillig gedood in het voorjaar van 1567 door Ghielis van Heeze, eveneens uit Alt-Hoeselt. Het kruis werd eind jaren 1970 door een grijpkraan middendoor gebroken en hersteld.

Tegenover dit kruis bevond zich een tweede, kleiner kruis van 1592, een ongelukskruis, het Palmartskruis, dat in november 1976 werd gestolen. Beide kruisen gaven aan de plaats de naam ‘De Twee Kruisen’. Beide kruisen zijn reeds aangeduid op de Ferrariskaart (1771-1777).

Het kruis ligt aan een landweg, een verlenging van de Hooilingenstraat, ook Marlotstraat genoemd. Deze weg was vóór de aanleg van de steenweg Tongeren-Bilzen in 1839 een belangrijke verbindingsweg van Hoeselt met Tongeren, die de Dorpsstraat verbond met het historisch belangrijke kruispunt De Kruislinde.

  • COENEN A. 1978: Stenen veldkruizen in Hoeselt, Het Hoeseltse Dorpsverleden 7, s.l., 4-16).
  • NACKAERTS F. 1974: Openluchtkruisen in Vlaanderen, Het Teken, s.l., 154-156.
  • SCHLUSMANS F. 1996: Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen. 14n3. Provincie Limburg. Arrondissement Tongeren. Kantons Bilzen-Maasmechelen. Turnhout, 195-196.

Bron: Beschermingsdossier DL002076, Kruis in de Hooilingenstraat (digitaal dossier)
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kalkstenen kruisen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/152786 (geraadpleegd op ).