Duitse mitrailleurspost Stampkot

Tekst van Duitse mitrailleurpost Stampkot (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215891)

Halfondergrondse betonnen militaire post in weide bij hoeve Walstraat 30, gekend als de Stampkothoeve. De bunker ligt tegen de westelijke helling van de West-Vlaamse heuvelrug, bijna tegen het hoogste punt van de hoogte bij Stampkot. Gelegen ten westen van Staden, ten oosten van Stadenreke en Houthulst.

Historiek

Duitse mitrailleurspost tegen de hoogte van Stampkot. Vanuit de schietopening is er een breed bereik in westelijke richting. Omwille van de landschappelijke kwaliteiten en dus strategische kwaliteiten werden hoogtes als Stampkot vrij vroeg versterkt. Reeds op militaire stafkaarten van 1 maart 1917 zijn verschillende structuren ingetekend op de hoogte bij Stampkot, onder meer ter hoogte van onderhavige constructie, maar van een stelling is nog geen sprake.

Pas tegen eind 1917 wordt op militaire stafkaarten aangegeven dat Stampkot het kruispunt vormt van een west-oost gerichte 'Riegel' (dwarsstelling), met name de 'Terrest Riegel' en het begin van een noord-zuid gerichte stelling tot ten noorden van Westrozebeke. Deze laatste stelling wordt soms aangeduid met 'Flandern II Stellung 2'. Het noordelijk deel van deze laatste stelling vormt ook een onderdeel van een 'Artillerie-Schutz-Stellung' die een boog maakt tot ten oosten van Oostnieuwkerke. Een noord-zuid lopend smalspoor tot aan de mitrailleurspost maakt de aanvoer van munitie gemakkelijk. Op en rond deze hoogte zijn duidelijk meerdere structuren opgericht. Naar verluidt zouden er lange tijd twee gelijkaardige bunkers op deze hoogte blijven staan, waarvan één werd afgebroken met behulp van dynamiet.

Deze bunker werd pas op 30 september 1918 veroverd, de derde dag van het Geallieerde Bevrijdingsoffensief.

Beschrijving

Vrijstaande, halfondergrondse militaire post met een rechthoekig grondplan van 915 x 980 centimeter. De betonnen constructie is gegoten binnen een houten bekisting (waarvan restanten bewaard) en op gebogen golfplaten (eveneens bewaard binnenin). Het beton is onder meer versterkt met ronde wapenijzers van 10 millimeter diameter. De verschillende gietlagen tonen aan dat de constructie in minimum vijf verschillende fasen is gegoten. Het dak is 65 centimeter dik boven de toegangen en bovenaan vrij hobbelig, met indrukken van schoenen. Behalve de twee ventilatieschachten (zie verder) steekt er nog een opening boven een muur. Volgens de eigenaar zouden er lange tijd wapenijzers uit het dak gestoken hebben, wat kan betekenen dat de constructie nooit is afgewerkt (wat ook de geringe dikte van het dak kan verklaren).

Twee toegangen, aan noordelijke en zuidelijke zijde, vormen de uiteinden van een gang, die op zijn beurt toegang verschaft tot de twee binnenruimtes. In de gang zitten drie nissen/uitsparingen. De binnenruimtes meten ongeveer 300 x 400 centimeter, met een maximale hoogte van 180 centimeter, te wijten aan de gebogen golfplaten waaruit het plafond bestaat. In elke ruimte steekt een schuin omhoog lopende schacht met betonnen buizen, die in het beton werden ingegoten. Aan westelijke zijde werden beide ruimtes met elkaar verbonden, door een opening in de golfplaten en een uitsparing in de tussenmuur en het plafond. Hier zit een grote schietopening, die van binnen hoogte 35 x breedte 120 centimeter meet, en naar buiten toe verbreedt tot 400 centimeter. Daaronder bevindt zich een platform op 110 centimeter hoogte, voor de opstelling van een mitrailleur.

  • Brussel, Koninklijk Legermuseum: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst-Staden (Plan Directeur), 30/10/1917; Art.Monartskarte Ieperen-Nord, 1/9/1918 – 19/7/1918 (samengevoegde kaart).
  • Ieper, Kenniscentrum In Flanders Fields Museum: Collectie militaire stafkaarten, Lagenkarte der Gruppe Staden, 27/2/1918.
  • Zonnebeke, Memorial Museum Passchendaele 1917: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst, 1/3/1917; Artl. Aufstellung der Div. K., s.d.; Belgium, 20 S.E., Ed. 4A, 17/9/1917; Dixmude (Plan Directeur Armée Belge), 1/6/1918.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Stellungskarte Staden, Blatt IV, 17/12/1917.
  • Mapping the front. German maps. Military mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (The Western Front Association in association with the Imperial War Museum), 2010: Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt IX, 20/7/1917.
  • BACCARNE R. & STEEN J., Van het Vrijbos tot Roeselare. Eindoffensief, Langemark-Poelkapelle, 2002.
  • WACKENIER W., Archeologie van staal en beton: Bunkers en minierte Unterstände uit de Eerste Wereldoorlog in Staden, Westrozebeke en Oostnieuwkerke, Universiteit Gent (ongepubliceerde eindverhandeling), 2004.
  • WEEMAES M., Van de IJzer tot Brussel. Het bevrijdingsoffensief van het Belgisch leger, 28 september 1918, Marcinelle, s.d.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse mitrailleurpost Stampkot [online], https://id.erfgoed.net/teksten/151218 (geraadpleegd op ).