Duitse militaire post 's Graveneik

Tekst van Duitse observatiepost 's Graveneik (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215889)

Halfondergrondse betonnen militaire constructie, opgetrokken bij het kruispunt van de Klerkenstraat, Vrijbosstraat en Tolstraat, tegen de zuidelijke helling van de hoogte bij ’s Graveneik. Van hieruit is een panoramische kijk op de omgeving in zuidwestelijke richting mogelijk. De constructie ligt ten oosten van Houthulst, ten noordwesten van Staden.

Historiek

Duitse militaire post, in 1917 opgetrokken achter de 'Flandern I Stellung'.

Op de hoogte ten oosten van de constructie was een klein, cirkelvormig verdedigingswerk uitgebouwd. Iets ten noordwesten van deze constructie was een oefenterrein en een begraafplaats aangelegd. In deze omgeving werden ook batterijen opgesteld en waren commandoposten voor artillerie-eenheden ingericht. Aan de hand van de fysieke kenmerken van onderhavige constructie kan de constructie geïnterpreteerd worden als een observatiepost. Vanaf de gleuven was een panoramische kijk in de richting van Houthulst en het bos van Houthulst mogelijk. De openingen in het dak dienden om te observeren via periscopen. Mogelijk werd deze observatiepost opgetrokken in functie van het 'Lichtsignalstation' dat in de zomer van 1917 was opgetrokken op 150 meter ten noorden van deze constructie.

Deze omgeving werd aan het begin van het Geallieerde Bevrijdingsoffensief veroverd. Tegen de avond van 29 september waren eenheden van de Belgische Zevende en Eerste Infanteriedivisie erin geslaagd de hoogten bij Terrest en 's Graveneik in te nemen. De Duitsers hadden die dag een tegenaanval vanaf hun stellingen bij Terrest gestart in de hoop Stadenberg te kunnen heroveren, maar de Belgen wisten deze tegenaanval te verijdelen, weliswaar ten koste van vele verliezen. De volgende dag kon de Zevende Infanteriedivisie oprukken tot voorbij Stampkot. Die avond bereikten ze de baan Zarren-Staden en het gehucht Hogeschuur.

Beschrijving

Betonnen militaire post met lichtjes trapeziumvormig grondplan, waarbij de noordoostelijke muur breder is dan de zuidwestelijke muur. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting, waarvan nog restanten bewaard gebleven zijn in de nissen. Het beton – eerder van slechte kwaliteit (zie holtes in het beton, opvullingen met baksteen) – is versterkt met ineengevlochten wapenijzers. Het dak is ongeveer 130 centimeter dik en heeft aan zuidwestelijke zijde een overkragende dakrand. Op deze zuidwestelijke zijde zijn naar verluidt inscripties terug te vinden, met tot driemaal toe het jaartal 1917. In de noordwestelijke hoek zou de naam "Delameilleure Emeric, 1917" terug te vinden zijn.

De drie toegangen aan noordoostelijke zijde worden bijkomend afgeschermd door een muur (hoogte 160 x lengte 710 x diepte 35cm). Deze 'openluchtgang' kan bereikt worden via drie treden.

De meest noordelijke en zuidelijke ruimte vormen nagenoeg elkaars spiegelbeeld. Opvallende elementen zijn de gleuven in de zuidwestelijke muur van ongeveer 80 centimeter breed die naar buiten toe verbreden tot ongeveer 125 centimeter. Deze gleuven zitten hoog tegen het plafond. De ruimtes zijn bijna twee meter hoog. In de zuidoostelijke en noordwestelijke muren steekt telkens een kleine nis. Merkwaardig in beide ruimtes is de opening in het plafond, van ongeveer 70 x 70 centimeter die 50 centimeter hoger verkleint tot 30 x 30 centimeter. In de middelste ruimte steekt geen gleuf in de zuidwestelijke muur. Het plafond is aan zuidwestelijke zijde 190 centimeter hoog, maar verhoogt aan noordoostelijke zijde tot 235 centimeter. In dit hogere deel steekt een vierkante opening.

  • Ieper, Kenniscentrum In Flanders Fields Museum: Collectie militaire stafkaarten, Lagenkarte der Gruppe Staden, 27/2/1918.
  • Zonnebeke, Memorial Museum Passchendaele 1917: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst, 1/3/1917; Artl. Aufstellung der Div. K., s.d.; Belgium, 20 S.E., Ed. 4A, 17/9/1917; Dixmude (Plan Directeur Armée Belge), 1/6/1918.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Stellungskarte Staden, Blatt IV, 17/12/1917.
  • Mapping the front. German maps. Military mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (The Western Front Association in association with the Imperial War Museum), 2010: Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt IX, 20/7/1917.
  • BACCARNE R. & STEEN J., Van het Vrijbos tot Roeselare. Eindoffensief, Langemark-Poelkapelle, 2002.
  • WACKENIER W., Archeologie van staal en beton: Bunkers en minierte Unterstände uit de Eerste Wereldoorlog in Staden, Westrozebeke en Oostnieuwkerke, Universiteit Gent (ongepubliceerde eindverhandeling), 2004.
  • WEEMAES M., Van de IJzer tot Brussel. Het bevrijdingsoffensief van het Belgisch leger, 28 september 1918, Marcinelle, s.d.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse observatiepost 's Graveneik [online], https://id.erfgoed.net/teksten/151207 (geraadpleegd op ).