Duitse bunker Kolliemolenhoek

Tekst van Duitse bunker De Ruiter (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215876)

Vrijstaande, bovengrondse betonnen militaire post tegen een bosje achter Ieperseaardeweg 196, op zo’n 230 meter ten noorden van de straat, tegen de rand van een klein bosje. De militaire post ligt ten oosten van Kolliemolenhoek, ten westen van het gehucht De Ruiter.

Historiek

Deze militaire post is opgetrokken tegen de rand van een bosje, dat op Britse stafkaarten met 'Ell Copse' werd aangeduid. Ze lag op het tracé van de 'Flandern I Stellung'.

De verovering van deze regio tijdens het geallieerde Bevrijdingsoffensief in het najaar van 1918 verliep uiterst moeizaam. Nadat tijdens de eerste twee dagen vooruitgang kon worden geboekt (28 en 29 september 1918) was de geallieerde opmars in West-Vlaanderen vertraagd, om op 4 oktober helemaal stil te vallen. Dit was onder meer te wijten aan de 'Flandern I Stellung', de laatste echte linie die de Duitsers met een samenraapsel van fel uitgedunde eenheden hardnekkig trachtte te verdedigen. Deze stelling was vooral opgevat als een stelling om Roeselare te verdedigen, het zenuwknooppunt van het Duitse Vierde Leger in Vlaanderen. Roeselare vormde het knooppunt waar belangrijke aanvoerlijnen van het hinterland bijeenkwamen, waaronder de baan Roeselare-Menen, de spoorlijnen Roeselare-Kortrijk en Roeselare-Menen en het kanaal Roeselare-Leie.

De aanleg van de nieuwe 'Flandern I Stellung' was gestart in de winter van 1917/1918, na de Derde Slag bij Ieper. Door het Duitse Lente-Offensief (voorjaar 1918) zou deze 'Flandern I Stellung' nog maar weinig versterkt zijn (deze stelling zou geen nut meer hebben, mocht dit Duits voorjaarsoffensief geslaagd zijn). In september 1918 was de stelling helemaal niet voltooid. Toch blijkt deze stelling goed verdedigd te zijn tijdens het Bevrijdingsoffensief. Vele bunkers bleken goed gecamoufleerd te zijn, zodat de geallieerde observatievliegtuigen ze maar moeilijk konden detecteren. De geallieerde legers bleken niet zo goed op de hoogte van de sterkte van deze stelling. Vooral ter hoogte van Roeselare bleek het moeilijk om de 'Flandern I Stellung' te doorbreken, door hevige Duitse tegenstand met mitrailleurvuur.

De eerste twee dagen van het offensief hadden de geallieerden toch wat vooruitgang geboekt, tot aan Colliemolenhoek, maar vanaf 30 september 1918 blijven de Belgische eenheden dagenlang ter plekke trappelen: de vijand had zich gereorganiseerd en bezette met talrijke mitrailleurs de 'Flandern I Stellung'. Op 4 oktober kon De Ruiter uiteindelijk definitief ingenomen worden.

Volgens sommigen zou de militaire post bedoeld zou zijn als medische hulppost op de wijk De Ruiter. Of dit zo was, kon niet afgeleid worden uit de bronnen of de bunker zelf. Op de nabijgelegen hoeve Vantomme was aan het begin van de oorlog wel een 'veldlazaret' ondergebracht in houten barakken. In de nabijheid van de bunker werd een Duitse begraafplaats aangelegd, waar doden vanop de hoeve Vantomme en het 'Hauptlazarett' in de school van De Ruiter begraven werden.

Beschrijving

Vrijstaande, bovengrondse betonnen militaire post met nagenoeg rechthoekig grondplan. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak is ongeveer anderhalve meter dik. Twee toegangen, aan oostelijke en noordelijke zijde, vormen de uiteinde van één gang. De oostelijke muur is 140 centimeter dik en bevat een grote nis. De noordelijke muur is 150 centimeter dik. Vanuit deze gang kan een kleine ruimte betreden worden. In de muur tussen deze ruimte en gang steekt nog een kleine opening, die naar het midden toe versmalt. In de vloer onder deze opening steekt een vierkante opening, wellicht bedoeld voor afwatering. Ernaast steekt een nis (kachel?) in de muur.

  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Stellungskarte Ieperen, 6/10/1917; Stellungskarte Staden, 17/12/1917.
  • The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum): Roulers, 20 S.E.4, Ed. IA, 22/8/1917.
  • BACCARNE R. & STEEN J., Van het Vrijbos tot Roeselare. Eindoffensief, Langemark-Poelkapelle, 2002.
  • CALLEWAERT F., 90 jaar geleden brak de Eerste Wereldoorlog uit. Duitse verdedigingswerken in de regio Roeselare, in: Mandeldal, 2004, nummer 1.
  • GELDHOF Ph., Met de torens van Roeselare op de achtergrond. De strijd voor Roeselare tussen 28 september en 3 oktober 1918, in: DE BRUYNE M. e.a., Roeselare in de Eerste Wereldoorlog, Roeselare, 1998.
  • VANCOILLIE J., Het 4. Armee tijdens de 1ste fase van de Abwehrschlacht in Flandern, 28/9/1918 – 13/10/1918, in: Shrapnel, september 2008.
  • VERMEULEN R. 1979: De beide wereldoorlogen in: S.N., De Ruiter. Geschiedenis van een wijk te Roeselare, Roeselare, 182-204.
  • WEEMAES M., Van de IJzer tot Brussel. Het bevrijdingsoffensief van het Belgisch leger, 28 september 1918, Marcinelle, s.d.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker De Ruiter [online], https://id.erfgoed.net/teksten/151175 (geraadpleegd op ).