De burchtsite is een van de zeldzame voorbeelden waarvan de 12de-eeuwse verdedigingsarchitectuur in hout nog kan nagegaan worden.

Historiek

Het gehucht Borgt dankt haar ontstaan en naam aan een grote burchtheuvel. Deze 12de-eeuwse burchtheuvel is gelegen aan de oostelijke grens van de gemeente Grimbergen en aan de rand van het voormalig kerngebied van de heren van Grimbergen, de Berthouts. Haar ligging aan het kruispunt van enkele belangrijke wegen en aan de Zenneovergang is van groot strategisch belang.

Toen de graven van Leuven in 1106 de titel van hertog van Neder-Lotharingen verwierven en hierdoor de mogelijkheid kregen hun macht uit te breiden, stootten zij al snel op verzet van de Berthouts. Dit leidde tot de Grimbergse Oorlog. In 1159 werd de burcht ingenomen, in brand gestoken en gesloopt door graaf Godfried III.

Beschrijving

De burchtheuvel verheft zich te midden van het eiland dat ingesloten wordt door de J. Deschampsstraat en de Walraevensstraat. Langsheen deze straten bevinden zich arbeidershuizen waarvan de koeren en tuintjes veelal gelegen zijn op de flanken van de burchtheuvel, die daar op vele plaatsen uitgegraven werd.

De burchtheuvel werd opgericht naast de loop van de Tangebeek, zodat deze beek de gracht voedde en de moerassige beemden de noordelijke flanken beschermden.

De huidige vorm van de burchtheuvel is elliptisch en haar hoogte van de basis gemeten bedraagt circa zestien meter. Na opgravingen is gebleken dat het grondplan van het oorspronkelijk plateau niet elliptisch was, maar eerder rechthoekig. Men veronderstelt dat het volledig kunstmatig aangelegd is.

Op dit plateau bevindt zich een platform waar men sporen vond van een rechthoekig gebouw. Sporen van metselwerk werden niet aangetroffen en het grondplan tekende zich enkel af dankzij het bestaan van een funderingssleuf waarin losse stenen werden gevonden. Een aantal sporen langsheen de zijwanden veronderstellen het bestaan van twee rijen zuilen wat wijst op een mogelijke halle-constructie. Het voorkomen van deze losse stenen in de funderingssleuf en het ontbreken van sporen van verbrande leem spreken een vakwerkbouw tegen. Men vermoedt dus dat men hier eerder te maken heeft met een stafbouw (bouwwijze waarbij uitsluitend blokwerk en plankentechniek werd toegepast).

In de zuidwestelijke hoek van het gebouw werden sporen van een kleinere constructie aangetroffen die wezen op een veel primitiever gebouw opgebouwd in drie bouwlagen. Rondom de basis van het platform liep een kringvormig terras en hierbij aansluitend een vermoedelijk verdedigingswerk. Nabij de rand van het plateau werden mogelijke sporen van palissadewerk gevonden. Ook werden sporen van wallen aangetroffen.

Men veronderstelt dat de constructie oorspronkelijk de functie had van versterkte wachtpost en later van burcht.

Dat de voornaamste activiteit op de heuvel uit de 12de eeuw stamt, valt niet te betwisten. Het is echter wel zo dat er acht bewoningslagen werden aangetroffen, alsook hebben vondsten van aardewerk aangetoond dat de bewoning van de heuvel mogelijk opgaat tot de 8ste eeuw.

Het advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen adviseert de bescherming als volgt: "De burchtheuvel sensu stricto wordt beschermd als monument omwille van de historische waarde als uniek voorbeeld van een overblijfsel van de 12de-eeuwse krijgsbouwkunde."

Bibliografie

Waarden