Burgerhuis met dubbele gevel versie 1 24062013

Tekst van Burgerhuis met dubbele gevel (https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/365)

HEt betreft het linkerpand van nummer 30 met in- en uitzwenkende gevelbekroning, te dateren in het eerste kwart van de 18de eeuw, verwijzend naar de traditionele trapgevel. Het echterpand van nummer 30 heeft met in- en uitzwenkende gevelbekroning, is aangepast in de tweede helft van de 18de eeuw met invloed van het classicisme. Die invloed is meerbepaald te zien in de deuromlijsting, de Dorische pilasters, het gebogen fronton en het geprofileerd lijstwerk.

Het ensemble van 18de-eeuwse diephuizen in de Guido Gezellestraat 30-32 bestaat uit drie afzonderlijke panden, gekenmerkt door sierlijke geveltoppen met barokinslag. Al zeker sinds de optekening van de primitieve kadasterkaart door Voncken in 1822, vormen de twee linkerwoningen (samen nummer 30) één eigendom en is de achtergevel van woning nummer 32 ingesloten door de dienstgebouwen behorende bij de aanpalende herenwoning nummer 34. Tegenwoordig vormen de drie panden kadastraal één geheel, hoewel voor de huizennummering de 19de-eeuwse indeling bewaard bleef.

Het linkerpand van nummer 30 is een twee traveeën en twee bouwlagen tellend diephuis -zonder deur- in baksteen met verwerking van ijzerzandsteen en zandhoudende kalksteen. Op basis van de gevel, bekroond door een in- en uitzwenkende top met verwijzing naar de traditionele trapgevel, kan een vermoedelijke datering in het eerste kwart van de 18de eeuw aangenomen worden. De gevel rust op een volledig in ijzerzandsteen uitgewerkte plint, waarboven het gevelvlak opengewerkt is met gedeeltelijk vernieuwde kruisvensters, voorzien van een negblokomlijsting en een strekse ontlastingsboog in gesinterde baksteen. In de zolderverdieping prijkt -onder een pseudo-oculus in gesinterde baksteen- een houten laadluik, gevat in een ijzerzandstenen omlijsting met sluitsteen, imposten en negblokken. Foto’s uit 1984 tonen een gecementeerde topgevel met schouderstuk aan de achterzijde van de woning. De woning is volledig onderkelderd, met een tongewelf, loodrecht op de straat ingeplant.

Het rechterpand van nummer 30, vermoedelijk rond 1700 opgetrokken in baksteen met verwerking van ijzerzandsteen en zandhoudende kalksteen, telt eveneens twee traveeën en twee bouwlagen. De klokgevel in classicerende barokstijl wordt geritmeerd door pilasters die op het gelijkvloers voorzien zijn van Franse voegen en daar een cordonlijst en op de verdieping een zwaar hoofdgestel ondersteunen. De gelijkvloerse verdieping wordt gekenmerkt door de Louis XVI-deuromlijsting, gevormd door pilasters met Franse voegen waarboven een sterk overkragende kroonlijst op consoles met pijnappelmotief. Rechts van de deur bevindt zich een rechthoekig venster met uitspringende onderdorpel en een natuurstenen omlijsting die doorloopt tot op de grond. Vermoedelijk bevond zich vroeger onder het venster een kelderluik.

Op de verdieping worden de steekboogvormige vensters in vlakke omlijsting gescheiden door Dorische pilasters met sterk verweerde kapitelen in ijzerzandsteen onder een geprofileerde waterlijst in zandhoudende kalksteen. Bijna het hele muurvlak van de klokgevel wordt ingenomen door een rondboogvenster, geflankeerd door Dorische pilasters en bekroond door een geprofileerd en overkragend gebogen fronton. De zwikken aan beide zijden van het rondboogvenster werden ingevuld met ijzerzandsteen. De uiteinden van de gevelbekroning -en aanvankelijk ook de geveltop- zijn opgesmukt met siervazen.

Foto’s uit 1984, tonen de achtergevel van het pand: een gedeeltelijk vrijstaande puntgevel, voorzien van muurvlechtingen en topstuk. Een rondboogvenster met bakstenen omlijsting en een rond oculus verlichten de zolderruimte. De vensters en de deur eronder zijn latere toevoegingen. Van het interieur is de originele dakconstructie belangrijk, evenals de gewelfde kelder en de eiken wenteltrap met twee trapbomen, bekroond met eikelmotief.

Bibliografie

  • FERRARIS J. 1775: Carte Chorographique des Pays-Bes Autrichiennes.
  • VONCKEN J.G. 1822: Primitieve kadasterkaart, Gemeente van Diest, s.l.
  • POPP P.C. 1857: Atlas Cadastral de Belgique. Province de Brabant. Arrondissement de Louvain. Plan Parcellaire de la ville de Diest, avec les mutations, Brugge.
  • BRANS M. 1994: Diest. Stille getuigen, s.l.
  • LEMAIRE R. e.a. 1971: Bouwen door de eeuwen heen. Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, 1, Provincie Brabant, arrondissement Leuven, Luik, 56-99.
  • VAN DER EYCKEN M. 1994: Steden in beeld. Diest, s.l.
  • VAN DER EYCKEN M. 1980: Geschiedenis van Diest, Diest.
  • S.n. 1986: Beschermingsvoorstel G.Gezellestraat 30, AML.

Bron: Beschermingsdossier DB002164, Diest-Zuid (digitaal dossier)
Auteurs:  Verloove, Claartje; Deneef, Roger; De Schepper, Jo; Paesmans, Greta
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis met dubbele gevel [online], https://id.erfgoed.net/teksten/146736 (geraadpleegd op ).