Kasteel van Schoten

Tekst van Domein kasteel van Schoten (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14322)

Omwaterd kasteel in ruim omgracht park (vijvers, graspleinen, loofbomen, hertenweide, sportvelden, speelplein) aansluitend bij bos ten westen.

Geschiedenis

Het hof van Schoten werd reeds als hoeve vermeld in 1232. Het huidige kasteel dat verschillende malen van eigenaar veranderde (alle eigenaars vanaf het begin der 16de eeuw tot nu toe zijn gekend) was van 1564 tot aan de Franse Revolutie de zetel van de heren van Schoten (zie inleiding). Sedert 1950 is het gemeente-eigendom; in 1955 werd het ingericht als cultureel centrum met een openbaar park van 30 hectare en 5 hectare sportinrichtingen. De overige 25 hectare werden voorbehouden voor woning-, voornamelijk villabouw.

Toegang tot het park via prachtige smeedijzeren rococopoort met wapenschilden, embleem (kroon met korenaren) en banderol met opschrift "Deo duce, Comite fortuna", 18de eeuw, tussen pijlers van arduin; een 700 meter lange dubbele beukendreef, aangelegd in 1827, voert erheen.

Het eerste kasteel uit de eerste helft van de 16de eeuw (?) waarvan de vierkante aanleg met omwatering, de onderbouw van muren en torens en de Valkentoren bewaard bleven, werd in 1542 door Maarten van Rossem verwoest. Circa 1550 vatte Jan van Crombach de bouw aan van het huidige kasteel zie de typische bak- en zandsteenarchitectuur van buitenmuren en torens. Circa 1750 liet J.B. Cornelissen de Weynsbroeck de voor- en achtergevel verbouwen (zie de lichtere baksteen, de afwezigheid van speklagen en de decoratie van hoofdingang en balkon), de torens met tentdaken afdekken en de bijgebouwen met uitzondering van de Valkentoren afbreken. De neogotische kapel onderaan de noordwesttoren dateert van circa 1900. Op 7 september 1972 brandde de westvleugel af. Herstellings- en restauratiewerken van het hele kasteel werden uitgevoerd in 1974-76 onder leiding van architect Jos Gabriëls.

Beschrijving

Kasteel

Kasteel op U-vormige plattegrond met vier majestueuze hoektorens op vierkante basis; vernieuwde zadel- en tentdaken (leien), met dakkapellen, de overkragende tentdaken der torens rustend op prachtige gebeeldhouwde eiken consoles gerestaureerd en gereconstrueerd door H. Cornelis en R. Purnaels; de noordwesttoren verhoogd met kegel- en peerspits op hoge basis. Gedecapeerde bakstenen lijstgevels op hoge geprofileerde zandstenen sokkel. De zij- en torengevels in traditionele stijl (tweede helft van de 16de eeuw); de voor- en achtergevel in classicerende stijl (tweede helft van de 18de eeuw): de voorgevel met licht geprononceerd middenrisaliet met witstenen bekleding, geopend met rondboogdeur in entablement waarop smal balkon met smeedijzeren leuning; de achtergevel met drie traveeën breed bepleisterd middenrisaliet onder driehoekig fronton geopend met soortgelijke deur met balkon. Rechthoekige beluikte vensters onder strekse laag; kapel met neogotische spitsboogvensters.

Valkentoren

In het park staat de zogenaamde Valkentoren; overblijfsel van de versterkte 16de-eeuwse inrijpoort en verdedigingsgebouwen voor het kasteel, bleef gespaard omdat hij later dienst deed als duiventil. Vierkante toren van drie geledingen onder later toegevoegd tentdak met ronde arkels. Bak- en zandsteenbouw met verbouwde rechthoekige muuropeningen.

Eveneens in park: gedenkteken voor toondichter "Arthur Verhoeven Zandhoven 15.1.1889, Schoten 24.4.1958".

  • GIJPEN L., Krans van kastelen in de provincie Antwerpen, Antwerpen, 1960, p. 45-52.

Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Domein kasteel van Schoten [online], https://id.erfgoed.net/teksten/14322 (geraadpleegd op ).