Sociale woonwijk Volksplein

Tekst van Tuinwijk Volksplein (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/125509)

Tuinwijk bestaande uit Volksplein nummers 1-25; Bergstraat nummers 2-8, 1-11; Boomstraat nummers 2-38, 1-43; Duinenstraat nummers 1-47, 2-32; Lokerenstraat nummers 23-31, 77-103; Tuinstraat nummers 2-20, 3-13; Zandstraat nummers 221-239. Tuinwijk van 163 woningen, geïnspireerd op de Engelse cottagestijl, gebouwd tussen circa 1922-1927 naar ontwerp van J. Crols als eerste project van de Turnhoutse Maatschappij voor Goedkope Woningen in navolging van de Engelse tuinstad- en tuinwijkgedachte.

Typische, vernieuwende karakteristieken zijn: aanleg op een zone buiten de stad namelijk tussen de spoorweg en de Zandstraat (heden volledig opgenomen in het stedelijk weefsel); het speelse, minder strakke en minder regelmatige straatbeeld door onder meer het krom tracé van de straten, het in beperkt aantal gegroepeerde woningen, de groenzones namelijk voortuintjes; de perspectieven ontstaan door pleintjes, een plaatselijke straatverbreding,...; toenemende luxe onder meer een bijkomende volledige verdieping in het dak; van in het begin sociale en technische voorzieningen namelijk waterleiding, gasverlichting, centraal speelplein, winkels, zie Volksplein nummers 1, 10 met sporen van winkelpui,...

In 1935 straten geasfalteerd; in 1936 in een zijtak van de Lokerenstraat nog tien woningen bijgebouwd naar ontwerp van L. Van Ravestyn (Lokerenstraat 57-75).

Gegroepeerde bebouwing van twee tot tien huizen, verspreid over vijf straten die uitkomen op een driehoekig pleintje, het zogenaamde "Volksplein", met centraal een waterbekken met beeldengroep, omringd door kastanjelaren. Licht variërende huizengroepen van in spiegelbeeld opgetrokken enkel- en dubbelhuizen van twee/drie traveeën en één bouwlaag overwegend onder geknikt zadeldak met klimmende dakkapellen (nok evenwijdig met de straat, mechanische pannen); achteraan gekoppelde bijgebouwtjes. Hoekhuizen monumentaler uitgewerkt met een haaks uitspringende, keperbogige gevel met aandak of overkraging; op de bissectrices van de straathoeken gekoppelde L-vormige woningen onder overkragend (afgewolfd) zadeldak (nok evenwijdig met de straat, mechanische pannen) met voorgevel opgevat als één afgeknotte puntgevel, uitspringende zijpuntgevel. Overwegend aangepaste muuropeningen; slechts sporadisch bewaarde rechthoekige vensters met oorspronkelijk(e) houtwerk en verdeling onder meer houten kruiskozijnen, sommige beluikt of met ijzeren rolluikkasten; rechthoekige of rondbogige deuren met bovenlicht,...

Ter hoogte van nummers 12-13 op Volksplein Onze-Lieve-Vrouwebeeld in spitsbogige, ijzeren omkadering en dito lantaarn.

Homogeen straatbeeld verdwenen wegens verbouwingen en aanpassingen.

  • DE BONT Y. 1995: 100 jaar wonen in Turnhout, Architectuur van 1895 tot 1995, Zellik, 54-55.
  • HEERMAN J. 1956: 1921-1956. De Turnhoutse Maatschappij voor Goedkope Woningen herdenkt haar 35-jarig bestaan, brochure, 20.
  • S.N. 1960: Duizendste woning. Maatschappij voor de Huisvesting, Turnhout, brochure, Turnhout, passim.
  • SCHELLEKENS J. 1949: Turnhout. De Hoofdstad van de Kempen, Zaltbommel, 46.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Turnhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tuinwijk Volksplein [online], https://id.erfgoed.net/teksten/128965 (geraadpleegd op ).