Koutermolen

Tekst van Koutermolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205025)

Thans gelegen in het provinciaal domein De Gavers. De geschiedenis van de Koutermolen vangt aan in het begin van de 19de eeuw. De huidige molen wordt in 1919 van Deerlijk overgebracht en staat vanaf 1987 op de huidige locatie.

Historiek

19de eeuw

De Koutermolen is opgetrokken in het begin van de 19de eeuw (tussen 1810 en 1824), een 300-tal meter ten zuiden van de huidige standplaats. Op de Atlas der Buurtwegen (1845) wordt langs een veldweg ten westen van de toenmalige Eikenstraat, meer bepaald "Sentier n° 31" of "Chemin du Eyckstraet par le Koutermolen au Waterstraet", de molen weergegeven. Volgens De Flou is het voorkomen op deze kaart ook de eerste melding van de naam van de molen. Eveneens voorkomend op de Atlas van Vandermaelen (1846-1854). In 1882 of 1892 wordt de molen door een brand verwoest. Als gevolg wordt de molen van Deerlijk aangekocht, ontmanteld en heropgebouwd langs het zijtracé van de Eikenstraat.

20ste eeuw

Bij de ontmanteling tijdens de Eerste Wereldoorlog (1917) door de Duitsers om een landingsbaan te kunnen aanleggen, is de bestaande molen zo erg beschadigd dat hij niet meer kan heropgebouwd worden. In 1919 koopt Victor Gheysens een molen aan van Gustaaf Deconinck uit Deerlijk. Deze molen komt oorspronkelijk van Desselgem en stond vanaf 1897 opgesteld nabij het station van Deerlijk. De molen wordt overgebracht naar Stasegem en blijft er tot 1948 malen. De volgende twintig jaar zou de familie Gheysens met een gelegenheidsmolenaar de molen af en toe laten malen, maar in 1968 zetten ze er definitief de vang op. Na een lange periode van verval, koopt de stad Harelbeke de molen in december 1976 aan. Omdat er rond de molen een nieuwe woonwijk wordt gepland, wordt de molen in 1978 overgedragen aan de provincie West-Vlaanderen. Ingenieur-architect Walter Snauwaert uit Oostende maakte een restauratiebestek op. In 1982-1986 wordt de korenmolen volledig gerestaureerd en onder leiding van de firma Cottenier uit Aalbeke overgebracht van de Eikenstraat naar het provinciaal domein de Gavers, waar ze in 1987 wordt heropgebouwd en ingehuldigd.

Beschrijving

Houten staak- of standaardmolen op een zes meter hoge belt. De voet is omsloten door een muur (bakstenen torenkot). Onderaan tegen de staak/standaard is een volutenversiering genageld, wat erop wijst dat de oudste molenonderdelen dateren uit de 18de eeuw. Steen- en maalzolder. Op de steenzolder bevinden zich twee maalstoelen. De assen en de tand- en kamwielen zijn bewaard. Onder de kap bevindt zich een wiekenas waarop het vangwiel en het voorwiel gemonteerd zijn.

Naast de molen ligt de originele askop, die bij de heropbouw van de molen beschadigd raakte.

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, Archiefnummer W/00631.
  • CORNILLY J. 2001: Monumentaal West-Vlaanderen. Beschermde monumenten en landschappen in de provincie West-Vlaanderen, Brugge, 48.
  • DE FLOU K. 1928: Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, Deel VIII, kolom 571.
  • DEVLIEGHER L. 1984: De molens in West-Vlaanderen, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 9, Tielt, 208-211.
  • S.N. 1978: Beelden uit het verleden, Harelbeke-Bavikhove-Hulste-Stasegem, Harelbeke, 162.
  • S.N. 1994: Gids voor De Gavers , Brugge, 72-73.
  • S.N. 1990: Onze molens. Water-, wind- en rosmolens in Harelbeke, Bavikhove, Hulste, Stasegem. Tentoonstelling Centrum Hulste 8/9 - 9/9/1990, Harelbeke, 30-38.
  • VROMAN S. 1989: De Koutermolen te Harelbeke-Stasegem, Molenecho's 17.2, 66-69.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Koutermolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/125672 (geraadpleegd op ).