Oranjemolen

Tekst van Oranjemolen (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/12159)

Oranjemolen (zie Vandermaelen, 1854). Stenen bovenkruier, type belt- of bergmolen, ingeplant tussen bomen en hagen, omgeven met woningen en Koninklijk Atheneum op aangrenzend perceel. Voorheen een houten standaardmolen dichter tegen de Otterstraat, eigendom van het kasteel van Turnhout.

De huidige graanwindmolen dateert van 1848; in 1912 verwoest bij brand; heropgebouwd met molenwerk, aangekocht in Dordrecht; tot 1952 in werking door de familie Coppens-Jansen; in 1969 deels gerestaureerd door de gebroeders Caers uit Retie; heden woonhuis en bureau van architect L. Jansen.

Molenberg (belt), in 1969 gedeeltelijk onderbouwd (uiterlijk onzichtbaar), met kuip van ongeveer dertien meter hoog in handgevormde baksteen met geschilderde bovenrand, onder kap in wolvendakvorm met nok van kruis naar staart (eikenhouten leien). Getoogde muuropeningen op de begane grond, de meel-, steen- en luizolder; stellinggaten op de smeerzolder.

Kap met Engels kruiwerk namelijk ijzeren wieltjes op een rondgaand spoor; zware staartbalk met lange en korte spruit en schoren; kruilier in hout en gietijzer; stalen potwieken; gietijzeren askop. Intact bewaard roerend werk onder meer twee maalstoelen, aswiel met houten as, bonkelrad, koningsspil, houten luiwerk met ijzeren vorken, rondsels, lichtbalken, regulator, vangbalk zonder vangwiel met buitenvang (Vlaamse vang); verplaatsbare galg met hoepels; hergebruikte moerbalken, afkomstig van een achtkant uit Dordrecht.

Interieur. Woongedeelte en atelier ondergebracht in heuvel en molen. Beperkt(e), sober(e) inrichting en meubilair met respect voor karakter, vorm en mechaniek van de molen.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Antwerpen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier A/0453.
  • DEMIL C. 1986: Een molen om in te leven, De Standaard 26-27 juni.
  • SCHELLEKENS J. 1949: Turnhout. De Hoofdstad van de Kempen, Zaltbommel, 151.
  • S.N. 1975: De Belgische Molenaar. Levende Molens LXX.5.

Bron: DE SADELEER S. & PLOMTEUX G. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Turnhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 16n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Plomteux, Greet; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oranjemolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/12159 (geraadpleegd op ).