Vlaamsekaai

Tekst van Vlaamsekaai (https://id.erfgoed.net/themas/11330)

Gelegen in het Zuidkwartier, tussen Scheldestraat en Gentplaats. Gelegen ten oosten van de voormalige Zuiderdokken, namelijk het Kool-, Schippers- en Steendok; geopend in 1881 ter vervanging van de toen gedempte vlieten (Sint-Jans-, Kool-, Sint-Pieters- en Brouwersvlieten), opnieuw gedicht in 1969; het gewonnen terrein werd voor het kleinste gedeelte groenzone: het Kooldokpark nabij de Scheldestraat en het trapveldje tussen Pourbusstraat en Gillisplaats, voor het grootste gedeelte standplaats voor de jaarlijkse Sinksenfoor en parking voor vrachtwagens.

Karakteristiek voor de Vlaamsekaai zijn de verschillende grote pakhuizen (nummers 6 tot 10, 20 tot 23, 28 tot 31, 34 tot 39, 44 tot 47, 54 tot 57) en de hoekcafés (nummers 16 en 17, nummers 1 en 2 van de Museumstraat, de nummers 42-43 en 2-2A van De Burburestraat) in neotraditionele stijl van het laatste kwart van de 19de eeuw, de vroege bakstenen flatgebouwen (nummers 70 tot 89) daterend uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Naarmate men verder naar de Gentplaats afzakt vermindert de kwaliteit van de huizen.

Van Scheldestraat tot en met de zuidhoek van de Vorstermanstraat: homogene gevelwand van neogotische pakhuizen en cafés te dateren rond 1885: afwisseling van trap- en puntgevels met parement van bak- en zandsteen, verlevendigd met speklagen, druiplijsten, diamantkoppen en sierankers, verdiepte muurpartijen of risalietvorming. Begane grond met rechthoekige of segmentboogpoorten (pakhuisfunctie, verdieping met combinaties van kruis-, klooster- en segmentboogvensters. Het nummer 14 met lijstgevel gedateerd 1906. Het pakhuis nummer 20-23 oorspronkelijk in dezelfde stijl ut supra, doch door toevoeging van vierde bouwlaag ontdaan van zijn eigen karakter. De aansluitende bepleisterde lijstgevels zijn van weinig betekenis.

Gelijkaardige opbouw van de gevelwanden Verlat- en Museumstraat, Museum- en De Burburestraat: centraal voormalig pakhuis (thans met woonhuisfunctie) in neotraditionele stijl met uitkragende hoektorentjes, puntgevels met verdiepte rondboognissen, middenrisaliet (nummers 28-31), horizontaliserende lijsten, getrapte dakkapellen (nummers 34-39).

Bij begin en einde: twee gebouwen van gele baksteen, vier bouwlagen hoog met kleurige speklagen en mozaïeken (eerste kwart 20ste eeuw), namelijk de nummers 2-4 van de Verlatstraat en de nummers 40-41 van de Vlaamsekaai; tussenin twee identieke hoekpanden in neotraditionele stijl, namelijk de nummers 1 en 2 van de Museumstraat.

Een nieuw hoogtepunt is het hoekhuis van de Vlaamsekaai nummer 42-43/De Burburestraat 2-2A: samenstel van woonhuis, café en magazijn "Brouwerij Brys, Bornhem" (zie opschrift), ontworpen door de architecten L. en H. Blomme in neotraditionele bak- en zandsteenstijl van 1883.

Aanpalend pakhuis nummers 44-47, alsook het verderop gelegen nummer 54-57 in zelfde stijl doch minder fraai uitgewerkt. Nummer 62: in dito stijl; in de kelderverdieping rust de vloer (troggewelven tussen ijzeren I-balken) via I-balk op gietijzeren zuilen. De hoeken Gillisplaats nummers 1 en 8 zijn beide gedateerd 1880: het nummer 1: neotraditionele bak- en zandsteenbouw, gesloopt in augustus 1978.

Eens voorbij de Gillisplaats: monotone gevelwand van in serie gebouwde lijstgevels van vijf bouwlagen met weinig versierde bakstenen parementen (de nummers 87 tot 89 gecementeerd) geopend met rechthoekige segment- of rondboogvensters.

Nabij de Gentplaats: enkele verkrotte panden (nummers 90-91, 92-93) met neoclassicistische inslag in ordonnantie en versiering. Bressen ter hoogte van nummer 58 (magazijn van één bouwlaag), nummer 83 en nummer 94.


Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs:  Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Vlaamsekaai [online], https://id.erfgoed.net/teksten/113073 (geraadpleegd op ).