Heernisplein

Tekst van Heernisplein (https://id.erfgoed.net/themas/3365)

Gelegen op de zogenaamde "Heirniswijk" die zich ook uitstrekt op het grondgebied van stad Gent ten zuidwesten van de ringspoorlijn (zie Heernislaan). De "Heirnismeersen", die reeds vermeld worden vanaf de 14de eeuw, bevonden zich nabij de samenvloeiing van Leie en Schelde, binnen de Scheldebocht, en strekten zich uit van Sint-Baafsabdij tot de Keizerpoort en tot de zogenaamde "clincke" aan de Dendermondsesteenweg nabij de grens van Sint-Amandsberg en Destelbergen. Deze meersen deden dienst als gemeenschappelijke koeweide. Een aantal personen, die in 1578 in het Sint-Baafsdorp woonden en hun afstammelingen, hadden het recht hun koeien te laten grazen op de Heirnis. Dit recht op de vrijgeweide, dat in 1592 door een reglement bevestigd werd, bleef tot in 1868 en mogelijk zelfs tot in de jaren 1880 bestaan. De Heirnismeersen werden vanouds door de Rietgracht verdeeld in de Grote Heirnis (ten westen van de waterloop) en de "Kleine Heirnis" (ten oosten daarvan). De Kleine Heirnis lag dus aanvankelijk buiten de Gentse stadsvesten. In 1876 werd een deel van de Kleine Heirnis bij stad Gent geannexeerd en vanaf de jaren 1880 geürbaniseerd. Het verloop van de oude Rietgracht werd verlegd. In de periode 1885-1895 volgde de urbanisatie van de wijk Heirnis op het grondgebied Sint-Amandsberg. Vermoedelijk werd eerst de hoofdas verlengd, namelijk de Toekomststraat tot het Heernisplein aan de Dendermondsesteenweg. Waarschijnlijk ontstonden eerst de parallelle straten ten westen van deze hoofdas, namelijk Nijverheidstraat en Kunstenaarstraat. Voor het terrein ten oosten van de Toekomststraat, begrensd door het oude tracé van de Klinkkouterstraat (noorden) de Gentbruggestraat (oosten) en het nieuwe tracé van de Rietgracht (zuiden) is een plan bewaard (circa 1890) dat daar een park met kruidtuin voorzag. De botanische tuin van het Baudelohof werd echter uiteindelijk circa 1900 overgebracht naar de Emile Clauslaan vlakbij het Citadelpark. Van dit plan kwam enkel de Wolterslaan tot stand na de overwelving van de Rietgracht in 1916, op bedoeld plan voorzien als een onderdeel van een van de brede toegangslanen naar het park. In plaats van het park werden circa 1893 de Aannemers-, de Bouwmeestersstraat en de Scheldelaan gepland. De bebouwing van laatst genoemde straten moet voornamelijk uit het eerste decennium van 20ste eeuw dateren met overwegend art-nouveaugetinte burgerhuizen. De straten van de Heirnis op grondgebied Sint-Amandsberg kregen vooral namen die interfereren naar vrije beroepen binnen de artistieke sfeer en bezit in haar geheel meer allure dan de Gentse Heirniswijk. Het kasteel "ter Heirnis" ter hoogte van de Aannemersstraat werd in de loop van de zestiger jaren van 20ste eeuw gesloopt.

  • Stadsarchief Gent, Atlas Goetghebuer, D.82/F. 145.
  • CELIS G. 1912: De Heirniswijk, zijn ontstaan en bloei, geïllustreerde beschrijving van de wijk, Gent.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nd, Brussel - Gent.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Heernisplein [online], https://id.erfgoed.net/teksten/103432 (geraadpleegd op ).