Collectief
Tondeleir en zoon
- ID
- 4798
- URI
- https://id.erfgoed.net/personen/4798
- Alternatieve namen
- Arthur Tondeleir en zoon, Octave Tondeleir en zoon
- Oprichtingsdatum
- Einddatum
- Beroep, opleiding of typering
- rocailleur
- Vestigingsplaats(en)
- Mortsel Oude God
Beschrijving
Rotseerbedrijf van drie generaties Tondeleirs in de periode 1920-1970: Arthur, Octave en Arthur. De firma was gekend voor tuinkunstornamentiek en religieuze werken in cementrustiek. Vaak werkten ze mee aan de realisatie van religieuze monumenten zoals devotieparken, Lourdesgrotten, kruiswegen, calvariebergen.
Octave Tondeleir leerde rotseren of rocailleren van zijn vader Arthur Tondeleir, die waarschijnlijk al eind 19de eeuw de bouwtechniek onder de knie kreeg. Van Arthur Tondeleir is onder andere geweten dat hij in 1927 de betonnen vijver in de Artis dierentuin van Rotterdam aanlegde. Hij signeerde zijn werk als ‘Arthur Tondeleir en zoon’.
In 1950 nam Octave Tondeleir (1900-1972) het bedrijf over. Hoewel hij zijn werk soms met ‘architect’ signeerde, genoot hij zeker geen architectenopleiding. Het archief van de familie Tondeleir bewaart wel schetsen en ontwerpen die zijn talent als tekenaar en schilder aantonen. Octave Tondeleir voerde niet alleen het werk uit, hij ontwierp ook hele taferelen en vond het wellicht daarom gerechtvaardigd om zijn naam in één adem met het architectenberoep te verbinden. Omdat hij ook werken in aangelegde tuinen en parken uitvoerde, signeerde hij wel eens als ‘paysagiste’.
Zoon Arthur Tondeleir (1925-2003) ging sinds zijn veertien aan de slag in het rotseerbedrijf, dus in 1940. Tegen 1958 hield hij het al voor bekeken. De cementrustiek was over zijn hoogtepunt en de voornamelijk religieuze opdrachten liepen sterk terug. Vader Octave wist van geen ophouden. Pas in 1970 zette hij het bedrijf stop.
Eén van de meest prestigieuze werken van het bedrijf was de realisatie van vier van de zeven bidstaties in het Mariapark van Averbode tussen 1936 en 1960. De drie generaties werkten eraan mee.
- Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.001/46021/104.1, Sint-Niklaas, Belsele, Belseledorp 133, domein Groenhof met Amerikaanse tulpenboom met geelgevlekt blad (BOGAERT C. & VANMAELE N., 2015).
- GEERAERTS G. 2017: De rocailleursfirma Tondeleir uit Oude God, PorteFolly. Nieuwsbrief van de Donderberggroep, nr. 45, p. 18-26.
- MEULENKAMP W. & DE NIJS P. 1998: Buiten de kerk: processieparken, lourdesgrotten en calvariebergen in Nederland en België, Cultuurcuriosa 3, S.l.
Auteurs: Verboven, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Erfgoedobjecten
Ontwerper van
Bedevaartsoord en kapel Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare
Kerzelare (Oudenaarde)
Het bedevaartsoord en de kapel Onze-Lieve-Vrouw Kerselare zijn getuigen van de eeuwenlange Mariadevotie in de streek, opklimmend tot de 15de eeuw. De 16de-eeuwse kapel, gebouwd door de heren van Pamele, werd na de brand van 1961 vervangen door een nieuwe, betonnen kapel naar ontwerp van architect Juliaan Lampens. De moderne constructie is opgetrokken uit gewapend beton onder een sterk hellend lessenaarsdak en enorme betonnen overluifeling over de grote beglaasde wand uitziend op het voorplein.
Boskapel en ommegang
Kasteelstraat (Buggenhout)
De Boskapel werd in het begin van de 16de eeuw opgericht en bij vergrotingswerken in 1667 geïntegreerd als het koor van een nieuwe, ruimere bidplaats. De kapel bestaat uit een éénbeukig schip en een smaller koor met een driezijdige vlakke afsluiting. In de omgeving van de boskapel werden in 1949 de vijftien statiën of Geheimen van de Heilige Rozenkrans opgericht door Octave Tondeleir en Zoon in rotssculpturen in cementrustiek. Centraal in de ommegang bevindt zich een wit geschilderde calvarie.
Domein Groenhof
Belseledorp 131-133 (Sint-Niklaas)
Domein in landschappelijke stijl waarin nog relicten van een dendrologische collectie uit de tweede helft van de 19de eeuw bewaard zijn. De Japanse tuin met typische elementen zoals ondermeer een theehuis, stapstenen en rotsen dateert uit 1929.
Mariapark
Abdijstraat (Scherpenheuvel-Zichem)
Het Mariapark bij de abdij van Averbode is aangelegd tussen 1935 en 1960 op een bebost terrein van ruim 3 hectare. Deze religieuze thematuin getuigt van de traditie van de Mariaverering die zo typisch is voor het katholieke Vlaanderen van voor 1960. Het park bestaat uit een ‘Hof van Olijven’ en zeven, cementrustieke bidstaties over de ‘zeven smarten van Maria’ langs een parcours met kronkelende paadjes die op het hoogste punt naar een Lourdesgrot toeleiden.
Park van het Kasteel de Bist
Beukenlaan 16 (Nijlen)
Sterk verbost en ingekrompen parkje waarvan de bestaande lay out nog grotendeels schatplichtig is aan de vroeg landschappelijke aanleg uit de eerste helft van de 19de eeuw.
Uitvoerder van
Kartuizerij van Terbank
Bankstraat 75 (Leuven)
Resten van het voormalige kartuizerklooster uit de 16de eeuw, gerestaureerd in het begin van de 20ste eeuw in opdracht van kanunnik Thiéry.
Thema's
Uitvoerder van
Mariagrotten
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tondeleir en zoon [online], https://id.erfgoed.net/personen/4798 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.