Persoon

Simoens, Jan Baptist

ID
4450
URI
https://id.erfgoed.net/personen/4450

Beschrijving

Jan Baptist Simoens is een belangrijke Gentse architect uit de tweede helft van de 18de eeuw die voornamelijk actief is geweest in Gent en Oost-Vlaanderen. In 1728 ging hij voor het ambt van metser te Gent in de leer bij Bernard De Wilde (1691-1772). J.B. Simoens was tevens een tijdgenoot van architect David ’t Kint ((1699-1770) die een persoonlijke versie voor de rococostijl ontwikkelde in Gent en er een eersterangs rol speelde op dat vlak. J.B. Simoens belang voor de tweede helft van de 18de eeuw is van een zelfde grote orde als van David ’t Kint doch situeert zich op een ander vlak. Afgezien van de toen niet geëvenaarde omvang van zijn werk liet hij zich artistiek opmerken door zijn creaties in classicistische stijl en zijn rol bij de doorbraak van deze stijlstroming in Gent en de ruimere regio ervan.

Als meester-metser kwam J. B. Simoens in aanmerking voor een aantal openbare functies aan de stad Gent: hij werd aangesteld tot prijzer en erfscheider van de stad. Tevens leidde hij het grootste bouwbedrijf te Gent uit de tweede helft van de 18de eeuw. Bijgevolg verkreeg hij heel wat opdrachten vanwege de stad voor bouw- en herstellingswerken en werd hij ook gevraagd als expert voor het verbouwen van kerken. Van in het begin van zijn loopbaan was hij niet enkel werkzaam als meester-metser maar werd hij ook betrokken bij bouwprojecten als louter ontwerper, voor het maken van een plan met bestek, of voor de leiding van de werken of enkel de uitvoering ervan. Zoals toen dikwijls voorkwam was hij ook soms met één of meerdere andere architecten bij een ontwerp- en bouwproces betrokken.

Van in de beginperiode (1751-1770) van de Gentse academie stond Simoens er in voor lessen architectuur. Vanaf 1770 was hij er één van de artistieke directeurs en wordt hij als een protagonist gezien voor de introductie van het classicisme binnen dit onderwijs en van daaruit vond de verspreiding van het classicisme plaats in Gent en daarbuiten. Hierdoor en door zijn vele bouwprojecten werd de bekendheid en het prestige van J.B. Simoens als architect nog vergroot. Omstreeks 1770 bezat hij dan ook reeds heel wat faam als ontwerper van grote gebouwen.

Het architecturaal oeuvre waartoe hij bijdroeg als ontwerper of uitvoerder is zeer omvangrijk en omvat onder meer kerken, kastelen, herenhuizen, schepenhuizen, pastorieën en abdijgebouwen. Tussen 1760 en 1770 bewerkstelligde Simoens de overgang van de rococo naar het classicisme in zijn oeuvre. Eén van zijn belangrijkste en meest omvangrijke opdrachten betrof de Sint-Cornelius en Sint-Cyprianusabdij (1761-1768) te Ninove, een complex dat niet bewaard bleef. Hij maakte plannen en voerde grote werken uit aan de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen en verzorgde het totaalontwerp (1760) van de abdij van Beaupré te Grimminge. Van het Kartuizerklooster te Sint-Martens-Lierde ontwierp hij het priorshuis (1762- 1765) en het poortgebouw met zijvleugels (1766-1773). Ook de Gentse Sint-Pietersabdij was een belangrijke opdrachtgever voor Simoens.

Een belangrijk aantal van de meest voorname Gentse 18de-eeuwse herenhuizen zijn met de inbreng van Simoens gerealiseerd en illustreren mee de overgang die hij maakte van rococo naar classicisme en zijn architecturale bedrevenheid. Te vermelden daarbij zijn de Hoofdwacht (1738-39) en Hotel Falligan (1755) op de Kouter, Hotel De Coninck (1755) in de Jan Breydelstraat, de achterbouw van het Hotel d’Hane-Steenhuyze (1771-1773) in de Veldstaat, Hotel Clemmen (1772-1775) in de Veldstraat, het Hotel Van Saceghem (1773) in de Drabstraat. Al deze herenhuizen prijken op de lijst van beschermde monumenten. Dit is ook het geval voor het kasteel van Poeke (1743-1752) en het kasteel van Leeuwergem (1762- 1770) uit zijn oeuvre. Nog buiten Gent vinden we het voormalig gemeentehuis van Laarne( 1767) en het schepenhuis van Assenede (1771-1772), beide naar ontwerpplannen van Simoens gebouwd en beschermd als monument. Voor zijn kerkgebouwen vallen een paar terugkerende kenmerken op: het gebruik van een fronton, de toepassing van kerkpilaren van de Toscaanse orde, van getoogde ramen in vlakke omlijstingen vaak met oren en met grote roedeverdeling, het veelvuldig gebruik van hardsteen.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.001/42008/108.1, Parochiekerk Sint-Martinus, uitbreiding van de bescherming (BSG van 13.10.1943) tot de volledige kerk met bijhorend kerkhof (VERBEECK M., 2014).

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Abdij Beaupré

Klakvijverstraat 66, 70, 76 (Geraardsbergen)
Inplanting ten noorden van het dorp in een mooie landelijke omgeving. Deels omwald en ommuurd complex poortgebouw door middel van een beboomde dreef met de Klakvijverstraat verbonden.


Abdij van Sint-Cornelius en Sint-Cyprianus

Abdijstraat 12, Kerkplein 32, Weggevoerdenstraat (Ninove)
Stichting der norbertijnen met zeven monniken van de abdij Park (Leuven), in 1137-38, onder bescherming van de plaatselijke heer, Geraard I, en goedkeuring van de bisschop van Kamerijk. Eerste klooster vermoedelijk nabij de eerste parochiekerk gelegen. Van de voormalige abdijsite resteren nog, behalve de Onze-Lieve-Vrouwekerk en de ingangspoort, de priorij, een éénlaagse woning van vier traveeën onder een hoog schilddak uit de eerste helft van de 18de eeuw, een veldpoort, een barok poortgebouw uit de 17de eeuw die toegang gaf tot het voormalige neerhof en tot slot de watermolen op de Molenbeek van 1645.


Gemeentehuis Assenede

Markt 4 (Assenede)
Imposante laatclassicistische constructie, oorspronkelijk gebouwd als Landhuis of schepenhuis van het Ambacht Assenede in 1771. Voorbouw van vier traveeën en twee bouwlagen met attiek onder leien schilddak met sierlijke houten vierkant klokkentoren met koperen klokdakje en windwijzer.


Gemeentehuis Laarne

Dorpsstraat 2 (Laarne)
Classicistisch gebouw aan het dorpsplein gelegen ten noordwesten van de parochiekerk, beschermd als monument bij Regentsbesluit van 08.02.1946. Volgens archivalische gegevens en het jaartal op de voorgevel, in 1767 gebouwd als schepenhuis en herberg door Theodoor Jozef van Vilsteren, baron van Laarne.


Hebberechtsgodshuis en Kapelletje Schreiboom

Kortrijksepoortstraat 252, 252A (Gent)
Godshuis, klooster en kapel daterend van 1771 en opgetrokken naar ontwerp van J.B. Simoens, onde abt Seger van de Sint-Pietersabdij. Vrij sobere bakstenen straatgevel van twintig traveeën met twee bouwlagen onder zadeldak. Kapel, Hoog oprijzend, sober, bakstenen gebouw aanleunend tegen de straatvleugel en vanaf de straat slechts merkbaar door het slanke zeshoekig klokkentorentje onder hoge naaldspits.


Hof van Herzele

Lange Kruisstraat 2, Sint-Baafsplein 22-70 (Gent)
Het pand behoorde oorspronkelijk toe aan de heren van Herzele. De meerlagige middeleeuws panden opgetrokken uit Doornikse kalksteen met een constructiemethode en vormentaal eigen aan de 13de eeuw, werden in de 18de eeuw aangepast naar de toenmalige smaak.


Huis Van Thorenburg-Mestdagh

Prinsenhof 26 (Gent)
Achterin gelegen herenhuis van zes traveeën en drie bouwlagen, in kern minstens opklimmend tot de 18de eeuw, met gevel in neoclassicistische stijl uit het vierde kwart van de 19de eeuw. Complex gebouw op U-vormige plattegrond rondom een ruim rechthoekige afgesloten binnenplein via een poort uitziend op de Pluimstraat. Een gedeelte van de gebouwen, onder meer de overwelfde kelder onder de rechter vleugel klimt mogelijk op tot midden 17de eeuw. Haakse linkse en rechtse aanbouwen van voormalige 18de-eeuwse stallen.


Kartuizerpriorij Sint-Maartens-Bos

Kartuizerstraat 1-5, 6-10, 11-16, 17-19, 13A (Lierde)
Behouden voormalige kloosterkerk sinds 1785 in gebruik als parochiekerk; de weinige overige overblijvende voormalige bijgebouwen van de priorij van Sint-Maartens-Bos aan de Kartuizerstraat dateren grotendeels uit de 18de eeuw doch kunnen elementen van oudere constructies incorporeren.


Kasselrijhuis

Grote Markt 3, 3A (Kortrijk)
Voormalig Kasselrijhuis, reeds aangegeven op het stadsplan van Deventer (1569-1572). Van de 16de - tot de 18de eeuw vormden beide woningen het kasselrijhuis. Aangeduid op de kaart van Sanderus (1641) als "casselryhuys".


Kasteel van Nazareth met park

Kasteelstraat 16-18 (Nazareth)
Oudheerlijk kasteel met park, volgens De Potter en Broeckaert werd het heropgebouwd in 1666. In 1771-1772 vergroot en vernieuwd naar ontwerp van J.B. Simoens. Behouden 18de-eeuwse aanleg met omwalde site met centraal gelegen kasteel met symmetrisch ingeplante dienstgebouwen en koetshuizen ervoor en verschillende rechte en straalsgewijze ingeplante dreven. Imposante toegang met centraal ijzeren hek tussen vierkante bepleisterde pilasters. Huidig Lodewijk XVI-kasteel op rechthoekige plattegrond met uitspringend middenrisaliet in voor- en achtergevel, twee bouwlagen en negen traveeën onder schilddak, op het voorgevelfronton gedateerd 1771.


Kasteeldomein van Leeuwergem

Kasteel van Leeuwergem 1 (Zottegem)
Waterkasteel in Lodewijk XV-stijl uit 1764, toegankelijk via een dreef, een bakstenen brug uit het interbellum en een erekoer met flankerende dienstgebouwen. Het kasteel is uitgewerkt als een sober en symmetrisch volume met rococo-inslag, heeft twee bouwlagen, en is opgebouwd uit negen traveeën bij voor- en achtergevel en zeven aan de zijgevels. Het is gelegen in een omringend park met een geometrische aanleg uit de tweede helft van de 18de eeuw, aangevuld met een vroeg-landschappelijk ‘Engels park’.


Kasteeldomein van Poeke

Kasteelstraat 26 (Aalter)
Het kasteel van Poeke, een waterkasteel in neoclassicistische stijl, bevindt zich een uitgestrekt park met verschillende dienstgebouwen en doorsneden door talrijke dreven. In kern dateert het kasteel van 1750, het werd aangepast in 1872. Het uitgestrekte kasteeldomein blijft herkenbaar als een laat 19de-eeuws adellijk landgoed met hier en daar een accent uit de 20ste eeuw.


Notariswoning

Markt 6 (Assenede)
Burgerhuis gebouwd in 1778 door notaris Franciscus Xaverius Mys en zijn echtgenote Anna Jacoba Pijnaert en toegeschreven aan de Gentse bouwmeester Jan Baptist Simoens. Het burgerhuis is een mooi voorbeeld van classicistische architectuur door de aanwezige kenmerkende Lodewijk XVI-decoratie. De voorgevel met symmetrische dubbelhuisopstand telt vijf traveeën en twee bouwlagen onder zwart pannen zadeldak.


Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw

Markt (Pittem)
Overwegend neogotische parochiekerk die een veelheid aan opeenvolgende bouwfasen in zich draagt, met behoud van romaanse toren en noordmuur van het koor, aanpassing van schip in de 15de of 16de en van koor tevens in de 17de eeuw. Grootschalige verbouwing in het begin van de 20ste eeuw.


Parochiekerk Sint-Barbara

Marktstraat 36 (Maldegem)
De huidige plattegrond van de Sint-Barbarakerk ontvouwt een driebeukige hallenkerk met kruisingstoren, drie gelijke beuken van vier traveeën, transept met uitspringende armen met rechte sluiting, koor van twee traveeën met apsis met vijfzijdige sluiting.


Parochiekerk Sint-Brixius

Markekerkstraat (Kortrijk)
Georiënteerd bedehuis ter vervanging van de 18de-eeuwse parochiekerk. De oudste vermelding van de kerk van Marke dateert van 1243, vermoedelijk gaat het om een houten kapel. In 1267 richtten de kanunniken van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel de kerk op. Het betrof waarschijnlijk een kleine Romaanse kruiskerk van circa 21 meter binnenlengte, met drie beuken van twee traveeën, een rechthoekig, vlak afgesloten koor, twee zijkoren en een centrale vieringtoren met achthoekige bovenbouw. Deze kerk werd in 1756-57 in opdracht van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Kortrijk gedeeltelijk afgebroken en verbouwd naar ontwerp van J.B. Simoens.


Parochiekerk Sint-Kornelis met kerkhof

Sint-Kornelisplein (Horebeke)
Oorspronkelijk romaans of vroeggotisch eenbeukig kerkje, volledige heropbouw van het schip met nieuwe westgevel en -toren in 1751-54 naar ontwerp van architect Jan Baptist Simoens, aansluitend op het behouden koor van 1724-26. Pseudo-basilicale kerk met driebeukig schip van vier traveeën met ingebouwde vierkante westtoren, koor van twee traveeën en driezijdige sluiting, geflankeerd ten zuiden door sacristie en ten noorden door berging-stookplaats. Omringend kerkhof afgesloten door eenvoudige lage bakstenen kerkhofmuur van 1780-81, ten westen met geblokte arduinen hekpijlers.


Parochiekerk Sint-Martinus

Dorp (Lievegem)
Voor het eerst vermeld in 1140. Het eind 15de eeuw heropgebouwde kerkje werd grotendeels verwoest door beeldenstormers in de tweede helft van de 16de eeuw. Heropbouw van de driebeukige kerk in 1616 door Jan en Robrecht Persyns. Heden driebeukige basilicale kerk met schip van vijf traveeën met westtoren en polygonale zijkapellen.


Parochiekerk Sint-Martinus

Markt 2 (Lede)
Kalkzandstenen laatgotische hallenkerk van het ontwikkelde type, gegroeid uit een eenvoudige hallenkerk, waarvan de westtoren en middenbeuk uit eind 14de eeuw zijn bewaard gebleven.


Parochiekerk Sint-Martinus

Dorp (Sint-Martens-Latem)
Gelegen in een ommuurd kerkhof ten oosten van het dorpspleintje in de nabijheid van de Leie. Oudste vermelding in 1121. Vermoedelijk was het een kleine basilicale kerk met achthoekige kruisingstoren en koor, opgetrokken uit Doornikse kalksteen in onregelmatig verband waarvan duidelijk sporen bewaard zijn. Beschadigd tijdens de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw en belangrijke verbouwingen en herstellingen in het tweede kwart van de 17de eeuw; vergrotingswerken in 1771-1772.


Parochiekerk Sint-Martinus

Dorp (Hamme)
Noord-zuid georiënteerde parochiekerk Sint-Martinus ingeplant ten zuiden van het dorpsplein, aan drie zijden omgeven door het deels ommuurde en omhaagde gedesaffecteerde kerkhof.


Parochiekerk Sint-Martinus en Sint-Antonius Abt

Kortrijkstraat 65 (Deinze)
Geoosterde kerk aanvankelijk met omringend kerkhof afgesloten door fraaie ijzeren hekken, nu te midden van een heraangelegd kerkplein met parking. Driebeukig pseudobasilicaal schip, uit verschillende bouwperiodes, van drie traveeën met kruisingstoren op vierkante plattegrond, niet uitspringende transeptarmen en driebeukig koor van twee traveeën met vijfzijdige apsis, geflankeerd door sacristieën.


Parochiekerk Sint-Michiel, Cornelius en Ghislenus met kerkhof

Gildestraat 12 (Zulte)
Hallenkerk met kruisingstoren op vierkante basis van Doornikse steen en westgevel van Doornikse kalksteen uit de 13de of 14de eeuw, na vernielingen wederopbouw in de eerste helft van de 17de eeuw. Ommuurd en beboomd kerkhof omheen de parochiekerk met een collectie van 20ste- en 21ste-eeuwse graftekens.


Parochiekerk Sint-Petrus

Plaats 5 (Ledegem)
Naar het oost-westen georiënteerd bedehuis, omringd door plantsoen met leilinden ten oosten, en parking. Ommuurd en beboomd kerkhof opgeruimd in 1950-1951.


Parochiekerk Sint-Petrus en Sint-Paulus met kerkhof

Doornzele Dries (Evergem)
Parochiekerk, gelegen midden Doornzele Dries met ten westen voor de kerk, het omhaagd kerkhof met neogotische calvariekapel. De huidige kerk dateert van 1952 en werd gebouwd onder leiding van architect H. Vaerwyck-Suys nadat de vroegere kerk was afgebrand. Moderne zaalkerk met schip van drie traveeën, licht uitspringend transept en rechthoekig koor met aansluitende sacristie.


Parochiekerk Sint-Salvator

Gentsestraat (Harelbeke)
Parochiekerk uit de 18de eeuw, opgetrokken volgens het ontwerp van architect L. Dewez met de bewaarde vieringtoren en kruisbeuk van de 12de-eeuwse, romaanse kerk.


Pastorie Onze-Lieve-Vrouwparochie met tuin

Grimmingeplein 1 (Geraardsbergen)
De pastorie van de Onze-Lieve-Vrouwparochie werd opgetrokken in 1776-177, vermoedelijk door architect Jan Baptist Simoens. Omringende deels ommuurde tuin.


Pastorie Sint-Martinusparochie met tuin

Kartuizerstraat 15 (Lierde)
Voorheen deel uitmakend van de brouwerij van de kartuizerpriorij, sedert 1798 pastorie. Dubbelhuis van twee bouwlagen en zeven traveeën onder schilddak, daterend van 1770-1772/73 en gelegen in de noordoostelijke hoek van het vroeger voorplein van de kartuizerpriorij. Aansluitende pastorietuin ten noorden.


Pastorie Sint-Ursmarusparochie met tuin

Waregemsestraat 19 (Kruisem)
De voormalige pastorie van de Sint-Ursmarisparochie, gebouwd in 1772 door Louis 't Kindt en Jan Baptist Simoens, is ingeplant ten noorden van de parochiekerk en bevindt zich in een ruime ommuurde tuin afgesloten door ijzeren hekken vooraan. Een kerkwegel, aan het kerkhof geflankeerd door twee linden, leidt in het zuiden naar de kerk.


Poortgebouw en gastenkwartier kartuizerpriorij

Kartuizerstraat 16-17 (Lierde)
Poortgebouw met deels behouden voormalig gastenkwartier van de kartuizerpriorij Sint-Maartens-Bos, daterend van 1770-1772/73.


Sint-Adriaansabdij met aansluitend park

Abdijstraat 10 (Geraardsbergen)
Voormalige Benedictijnerabdij met aansluitend park, gelegen ten noorden van het stadscentrum tussen de Edingsestraat, de Boelarestraat en de weg naar de Brusselse poort. Van de abdij zijn alleen de poort, de abdijvleugel met het prelaatskwartier en de zuidelijke stalvleugel overgebleven. Het domein wordt nog grotendeels afgesloten door 17de tot 20ste-eeuwse muren met enkele geïntegreerde gedenkstenen. In het park resteren nog de ijskelder met deels vervallen trap met boordstenen en leuning, enkele trappen en balustrades hoofdzakelijk uit de 19de-eeuwse parkaanleg, een rustiek paviljoen, twee siervazen, een beeld met 4 heiligen, een beeld van Diana, een beeld van een gladiator, een kleine grot in cementrustiek, een bron ommuurd met natuursteen en een grafplaat.


Stadhuis van Harelbeke

Marktplein (Harelbeke)
Voormalig stadhuis van Harelbeke, opklimmend tot de 17de eeuw. In 1616 werd naast het oud schepenhuis een nieuw stadhuis gebouwd, dat is ontworpen door de Kortrijkse architect-aannemer Jan Persyn. In 1764 werd het oud schepenhuis gesloopt en op dezelfde locatie, palend aan het 17de-eeuwse stadhuis, wordt een nieuw stadhuis gebouwd naar ontwerp van architect Jean-Baptiste Simoens uit Gent, grotendeels opgetrokken uit afbraakmateriaal. In 1863-1865 worden beide stadhuizen gerestaureerd en uitgebreid met een vredegerecht, ontworpen door architect Pieter Croquison uit Kortrijk.


Thema's

Ontwerper van

Leiestraat

Overleiestraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Simoens [online], https://id.erfgoed.net/personen/4450 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.