Beschrijving

Project

De lijst van beschermde landschappen en monumenten (ook wel het beschermd bestand genoemd) is sinds de jaren 1930 gestaag gegroeid. Maar het beschermingsbeleid in Vlaanderen is niet overal op eenzelfde wijze doorgevoerd: zowel geografisch, als over de jaren heen en qua methode stellen we verschillen vast. Bovendien heeft niet elk beschermd goed de tand des tijds even goed doorstaan, maar is het vandaag vaak nog altijd beschermd.

Daarom vroeg de minister bevoegd voor onroerend erfgoed aan het agentschap om het huidige beschermd bestand te evalueren op basis van hedendaagse inzichten over erfgoedwaarden. Met de evaluatie willen we komen tot een weloverwogen, representatieve en evenwichtige staalkaart van het onroerend erfgoed die getuigt van het leven in Vlaanderen.

Aanpak

In april 2020 startten we de evaluatie van het beschermde erfgoed aan de hand van twee pilootprojecten:

• een project over het verdwenen en aangetast erfgoed
• een project over windmolens

Daarnaast onderzochten we het beschermde archeologische patrimonium en analyseerden we het beschermde bouwkundig erfgoed in functie van toekomstige typologische pakketten.

Het pilootproject over windmolens toont aan dat de gehanteerde methode werkt. We onderzochten één typologie – de windmolens - over heel Vlaanderen. Bestaande beschermingen werden op basis van diverse selectiecriteria tegenover elkaar afgewogen. We betrokken ook verschillende belangengroepen bij het onderzoek. Maar hoewel het onderzoek de nodige resultaten opleverde, bleek het een heel tijds- en arbeidsintensief traject.

Om te voldoen aan de maatschappelijke vraag om op korte termijn door het volledige pakketpakket beschermd erfgoed te gaan, stelden we onze methode bij. Van juli 2021 tot eind 2022 werkten we daarom aan een snelle screening: we gingen op zoek naar die beschermingen die vandaag overduidelijk niet meer aan de hedendaagse selectiecriteria voor bescherming voldoen.

Een evaluatie van de beschermde vaartuigen wordt in 2023 opgestart.

Resultaat

In 2022 werden op basis van de projecten over het verdwenen en aangetast erfgoed en de windmolens 55 opheffings- en wijzigingsdossiers in procedure gebracht. In 2023 worden 126 opheffingen en aanpassingen van beschermingen opgestart.