Beschrijving

De aanzet voor de inventarisatie van reclamemuurschilderingen is te vinden in beschermingsaanvragen die de vzw De Muren Spreken uit Londerzeel in mei 2012 deed voor twee reclamemuurschilderingen.

Het thema genoot, dankzij de inspanningen van de vzw, voordien al heel wat media-aandacht. In 2011 werd via het radioprogramma Peeters en Pichal opgeroepen om foto's van oude reclamemuurschilderingen op te sturen. Eind 2012 organiseerde De Morgen samen met het reclamebureau Famous een wedstrijd om een reclamemuurschildering te laten restaureren, waar heel wat reacties op kwamen.

Naar aanleiding van de beschermingsaanvragen kreeg het agentschap Onroerend Erfgoed in 2012 de opdracht om een criterianota uit te werken voor de inventarisatie en bescherming van reclamemuurschilderingen. De criterianota was klaar in 2013 en een inventarisatieproject werd opgestart, als basis voor beschermingen.

Het was onmogelijk om tijdens het inventarisatieproject het hele grondgebied van Vlaanderen - een relatief kleine regio maar nog steeds ongeveer 13.500 vierkante kilometer groot – te onderzoeken en zo een gebiedsdekkende inventaris te maken van alle resterende reclamemuurschilderingen. Daarom vertrok het agentschap van een lijst die door de vzw De Muren Spreken werd samengesteld op basis van de twee publieke oproepen.

De inventaris van De Muren Spreken bevatte reclames van verschillende types, van eenvoudige opschriften bij winkels tot geschilderde advertenties van nationaal of internationaal bekende merken. In de inventaris van het bouwkundig erfgoed werden hoofdzakelijk reclamemuurschilderingen opgenomen uit de tweede groep. Die zijn niet alleen herkenbaar en betekenisvol voor mensen uit de nabije omgeving maar hebben een bovenlokale uitstraling, wat een voorwaarde is voor bescherming. Naast nog bestaande internationale firma’s als Coca-Cola en Texaco passeren mogelijk meer in vergetelheid geraakte bedrijven als de C.C.C., de Comptoir Commercial du Caoutchouc de revue. Ook reclamemuurschilderingen met een bijzondere historische betekenis, zoals die voor Haig House in Poperinge, werden opgenomen.

De beschrijving van een reclamemuurschildering in de inventaris omvat informatie over een aantal aspecten: het bedrijf en/of merk waarvoor de reclame werd gemaakt, de geschiedenis en betekenis van het product dat getoond wordt, de stijl van de schildering en voor zover bekend de kunstenaar die de reclame heeft gemaakt of op wiens werk ze is gebaseerd.

Momenteel zijn 41 bouwkundige elementen met reclamemuurschildering opgenomen in de inventaris. Jammer genoeg verdwenen ook al enkele exemplaren van dit bijzonder kwetsbare erfgoed sinds de opname.

In 2016, enkele jaren na afloop van het inventarisatieproject, werden de resultaten gepubliceerd in het boek ‘Advertising and Public Memory Social, Cultural and Historical Perspectives on Ghost Signs’, onder redactie van Stefan Schutt, Sam Roberts en Leanne White en uitgegeven bij Routledge.