Geschiedenis van het vaartuig: De Esmeralda is een motorspits die op 4 juni 1941 door de scheepswerf Van Praet-Dansaert in Baasrode werd opgeleverd.

Vanaf ongeveer 1920 werden regelmatig sleepspitsen omgebouwd tot motorspits. Vanwege het volle achterschip waren gemotoriseerde sleepspitsen echter niet bepaald efficiënt. Er werden stilaan spitsen ontworpen en gebouwd met een motor. De Esmeralda hoorde tot dit soort van motorspits. Het schip was besteld door het bedrijf Cobag uit Gent en kostte 395.000 frank. Op 9 februari 1944 liep het schip, de Cobag IV gedoopt, zware schade op als gevolg van de oorlog. In 1947 werd het schip verkocht aan de Gentse schipper Camille Van Looy die er als de Modena tot in 1958 mee voer.

In 1962 werd het schip verkocht aan Thomas Van der Neut. Die legde het schip op het kanaal Plassendale-Nieuwpoort in Nieuwpoort en noemde hem de Esmeralda. Het ruim van het schip werd gebruikt als magazijn voor onderdelen van scheepsdiesels. Het schip bracht de volgende 45 jaar van zijn carrière in Nieuwpoort door.

De huidige eigenaar kocht de Esmeralda rond 2006. Na een onderzoek werd gedurende acht maanden gewerkt aan het vervangen van het vlak en het dubbelen van de kop en het gat van het schip. Op 6 augustus 2007 werd het schip opnieuw te water gelaten en naar Aalst gebracht.

Eigenaars:

• 1941-1947: het bedrijf Cobag.
• 1947-circa 1958: Camille Van Looy.
• 1962-circa 2006: Thomas Van der Neut.
• Sinds circa 2006 de huidige particuliere eigenaar.

Bouwjaar: 1941.

Werf: De scheepswerf Van Praet-Dansaert in Baasrode.

Functie: Het schip diende tussen 1941 en 1958 voor vrachtvervoer. Vanaf 1962 werd de Esmeralda als magazijn gebruikt. Sinds 2007 is het schip in gebruik als woning en atelier.

Vaargebied: Rivieren en kanalen van België.

Vracht: Onbekend.

Beschrijving romp, constructie en opbouw: De Esmeralda is een typische stalen motorspits van de scheepswerf Van Praet-Dansaert rond 1940. De motorspits had een zogenaamde kippenkont. Het volle achterschip van de vroegere sleepspitsen was bij deze generatie Baasroodse motorspitsen vervangen door een kort overhangend achterschip waardoor de schroef beter het water kon grijpen. Het grote aangehangen roer van de sleepspits was vervangen door een kleiner stalen roer dat vlak achter de schroef werd geplaatst. De woning werd aan de den gebouwd, een typische Belgische keuze. Zo kon de motor zo ver mogelijk in het achterschip worden gebouwd onder de stuurhut. In het ruim is een houten vloer aanwezig. In het midden van het ruim werd een laag waterdicht schot geplaatst wat toeliet om in het achterste deel van het ruim water als ballast in te nemen om de schroef in het water te houden indien zonder vracht werd gevaren.

Tonnage: 352 ton laadvermogen (nettotonnage).

Motor: Het schip werd aangedreven door een driecilinder ruwoliemotor van de Ateliers Walschaerts (AWA) uit Brussel, type MDV 561C van 88,3 kW. De keerkoppeling is van OUTWIS (Van Outryve-De Wespelaere) uit Gent.

Uitrusting: De volledige uitrusting van de Esmeralda is nog aanwezig. Op het voordek bevinden zich de bolders en ankerlier. Er is eveneens een hulpgroep aanwezig. Vlak voor de roef werd een kraanbalk gemonteerd. Op het dak van de roef staan de bevestigingspunten voor de markies opgesteld. De markies was een tent die bij zonnig weer over de roef werd geplaatst om al te grote hitte in de zomer te voorkomen. Op het achterdek staan de bolders, een lier en een tweede kraanbalk. Er werd op het achterdek gekookt. Zowel de ankers als een bijboot (de Mentjen) zijn aanwezig.

Interieur: Het interieur werd gerestaureerd en geeft een beeld van de leefomstandigheden aan boord van een spits uit deze periode.