De semigesloten hoeve met bakstenen gebouwen onder zadeldaken (pannen) is gegroepeerd rondom een rechthoekig deels gekasseid en gebetonneerd erf. De inrijpoort bevindt zich ten noordwesten, naast het woonhuis. Aan de straatzijde, aan weerszijden van de voordeur van de boerenwoning, bevindt zich een koppel Hollandse linden (Tilia x europaea) als welkomstbomen. De hoeve ligt verwijderd van de dorpskern van Velzeke binnen een landelijke waardevolle context in het zuidwesten van Velzeke aan de rand van de aangeduide ankerplaats ‘Vallei van de Munkbosbeek met het kasteeldomein van Beerlegem’.

Historiek

De boerenwoning klimt vrijwel zeker op tot het derde kwart van de 18de eeuw. Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) is op dezelfde locatie binnen het gehucht Hooghwormen te Velzeke een aan de straat liggende semigesloten hoeve aangegeven samengesteld uit vier vleugels in een vierkante formatie. Op het primitief kadasterplan van Velzeke (1822) en op de kadastrale kaart van Popp (1842-1880) is de hoeve op dezelfde wijze weergegeven namelijk met een vrijstaand gebouw aan de straat ter hoogte van de boerenwoning en daarachter drie in U-vorm aaneensluitende vleugels geopend naar de straat toe.

Naar verluidt was de boerenwoning volgens de vroegere bewoners voorheen op een gevelbord gedateerd 1757 en werd het in 1904, samen met de bijhorende hoevegebouwen aangelegd rond de rechthoekige binnenplaats, zwaar geteisterd door brand. Na de brand werd het dak van de boerenwoning vernieuwd met aangepaste dakhelling, de oude balkenlaag verdween evenals de grote Vlaamse schouw in de centrale kamer. Met de aanpassing van het interieur werden wellicht ook de binnendeuren vervangen. De vloer in de centrale kamer en gang dateert naar verluidt uit de jaren 1940, in de tweede grote benedenkamer uit de jaren 1960. In een recente periode werden het schrijnwerk van de muuropeningen in de straatgevel van de boerenwoning vervangen door witte kunststof.

Beschrijving

Boerenwoning

De boerenwoning is op traditionele wijze met de erfgevel naar het zuidoosten gericht, de meer gesloten achtergevel bevindt zich aan de straatzijde. Zoals typerend voor de Vlaamse boerenwoningbouw vertoont de boerenwoning een langgerekte rechthoekige plattegrond en telt het één bouwlaag onder zadeldak met mechanische pannen. Het dakschild aan de erfzijde loopt door boven het lagere aanleunende poortgebouw. De woning zelf is zeven traveeën breed met een opstand overeenkomstig de gebruikelijke indeling van de boerenwoning waarbij de vensters in de erfgevel of voorzijde gegroepeerd zijn per twee. De voor- en achterdeur liggen tegenover elkaar verbonden door een gang. De ingangsdeur aan de straat is geflankeerd door twee welkomstlinden met een uitzonderlijke vorm als oude leilinden.

De boerenwoning is geconstrueerd in verankerde baksteenbouw met gecementeerde plint met schijnvoegen; de linker gevelhoek aan de erfzijde vertoont ter hoogte van de plint natuurstenen hoekstenen.

De erfgevel is gewit onder de getrapte bakstenen daklijst. De zijgevel, palend aan het poortgebouw van de hoeve, is tegen het vrijstaande gedeelte voorzien van een cementering met afgeronde uitspringende schijnvoegen; de geveltop uitlopend op een schoorsteen draagt een grote topanker met krulmotieven. Binnen de doorrit van de poort vertoont de boerenwoning in de geveltop een zolderlaaddeur en een gedicht zoldervenster. Een aangepast zoldervenster met houten latei bevindt zich in de andere zijpuntgevel van de boerenwoning.

Uitwendig bewaart de boerenwoning muuropeningen met bouwkenmerken die typerend zijn voor de 18de eeuw. In de erfgevel is de hoge voordeur gevat in een steekboogvormige uitspringende vlakke omlijsting met gebogen druiplijst. Het omlijste ovale bovenlichtje is voorzien van decoratief smeedijzeren traliewerk onder bekronend omlijst beeldnisje met kruisje. De deurdrempel wordt voorafgegaan door een halfronde bakstenen stoep. De lagere achterdeur aan de bakstenen straatzijde is gevat in een witgeschilderde omlijsting met druiplijstje en op neuten, eveneens vergezeld van een ovaal bovenlichtje met gelijkaardig decoratief smeedijzeren traliewerk.

De hoge steekboogvensters in de erfgevel zijn uitgevoerd met sponning, luikduimen en gevat in uitspringende vlakke rechthoekige omlijstingen met oren. Het schrijnwerk van de ramen dateert vermoedelijk uit begin 20ste eeuw. De vensterbanken zijn uitgevoerd in hardsteen. In de straatgevel komen kleine, bijna vierkante vensteropeningen voor met houten latei, vroeger met luikjes en tralies (enkele ervan met bewaarde luikduimen).

Het interieur bewaart van de oorspronkelijke woning wellicht nog grosso modo de indeling met drie grote kamers aan de voorzijde van het huis, waaronder de centrale woonkamer en aanpalende opkamer boven tweedelige gewelfde kelder. De geschilderde binnendeuren dateren van omstreeks 1900 of begin 20ste eeuw.

Poortgebouw

De overzolderde doorrit met poort leunt rechts aan tegen de boerenwoning en bevindt zich achteruitspringend ten opzichte van de straatgevel ervan. Het zadeldak met mechanische pannen heeft een lagere daknok dan de woning, maar het achterdakschild loopt in het verlengde van het dakschild aan de erfzijde van de boerenwoning. Constructief sluit het eenvoudige poortgebouw aan bij de boerenwoning en ten opzichte van de welkomstlinden vormen de boerenwoning en het poortgebouw als volume ook een eenheid. Aan de straatzijde is het poortgebouw met doorrit afgesloten door een opgeklampte poort met uitgespaarde rechthoekige voetgangersdeur; aan de straatzijde is de poort groen geschilderd, de traditionele kleur voor het houtwerk van hoeven. Aan de erfzijde is het poortgebouw volledig open gewerkt. De aanwezigheid van een poortgebouw als toegang tot het achterliggend boerenerf is eigen aan deze historische rurale woonvorm.