erfgoedobject

Het Waterkot

bouwkundig element
ID
90394
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90394

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Het Waterkot
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

"Het Waterkot" nu "WATERHOF", zie houten bord. Voormalige locatie van een watermolen aan de Wantebeek en herberg.

Is één van de twee watermolens van de heerlijkheid Axpoele. Deze wordt, samen met een tweede watermolen en een windmolen eeuwenlang door de molenaarsfamilie Braet uitgebaat. (De tweede watermolen, vernield in 1592-1594 tijdens de godsdienstoorlogen, zou te situeren zijn in de buurt van de Bambruggestraat maar volgens andere bronnen bij nummer 8).

De oudst gekende vermelding dateert van 1457, de korenmolen fungeerde, zeker tot de vernieling in 1592-1594 tijdens de godsdiensttroebelen, ook als olieslag- of stampkotmolen. Getekend op een Franse militaire kaart van 1690, hier met aanduiding "Watercotte M(oulin)", op een legerkaart van 1793 genoteerd als "Vatergoet t' Axpoele". Met de verwerving van de heerlijkheid Axpoele komt de watermolen in handen van de familie de Preudhomme d'Hailly in 1763. De verkoop van het binnenwerk in 1808 betekent de definitieve stopzetting van de molenactiviteiten. Door een huwelijk komen watermolen en heerlijkheid Axpoele in 1839 in handen van de huidige eigenaar, de familie de Formanoir de la Cazerie.

Later in gebruik als herberg, op de Vandermaelenkaart (circa 1850) staat "Waterkot Cab.". Volgens kadastergegevens wordt het woonhuis circa 1868 vergroot. Verbouwingen in 1984 brengen in de rechterzijgevel het oude asgat van het vroegere waterrad aan het licht. De loop van de Wantebeek wordt verlegd naar de overkant van de weg. Ten noorden van het Axpoelekruis, is binnen het valleigrasland van de Wantebeek een vage contour herkenbaar van een mogelijke spaarvijver voor de watermolen.

Lage woning, eventueel met oudere (18de-eeuwse?) kern onder zadeldak (Vlaamse pannen). Grondig gerenoveerd in 1984, pleisteren van gevelparement, wijzigen van de vensteropeningen en bouwen van een garage op de plaats van het vroegere waterrad. De omlijsting van de segmentboogdeur in gesinterde baksteen is oorspronkelijk. Naar verluidt is de arduinen opening voor de as van het waterrad in de zijgevel bewaard.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Ruiselede, 1871/22.
  • BRAET A., Ruiselede in moeilijke tijden (1550-1600). Sociaal-economische schets, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 18, nummer 3, 2001, p. 124.
  • BRAET M., Rusleda 900 jaar. Een kroniek 1106-2006, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 23, nummer 4, 2006, p. 195-196.
  • DEGUFFROY G., DEPREDOMME J., Ruiseleedse plaatsnamen, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 10, nummer 4, 1993, p. 193.
  • DEGUFFROY G., Ruiseleeds Molenrepertorium, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 14, nummer 2, 1997, p. 46-48.
  • DEPREDOMME J., Rond Axpoele en zijn kruis, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 8, nummer 3, 1991, p. 104-106.
  • DEPREDOMME J., Rond Axpoele en zijn kruis, in Oud Ruysselede. Heemkundig Tijdschrift Doomkerke, Kruiskerke, Ruiselede, jg. 8, nummer 4, 1991, p. 158-159.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ruiselede, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL39, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Waterkot [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/90394 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.