erfgoedobject

Neerhof en kasteelhoeve kasteel Ten Broucke

bouwkundig element
ID
89514
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89514

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig neerhof en kasteelboerderij van het kasteel "Ten Broucke".

Historiek

Op de kaart van het zesde kanton, de "Meulewyck", in het landboek van Wielsbeke (1720) worden geen bijgebouwen bij het kasteel weergegeven. In het landboek zelf wordt duidelijk dat er een neerhof, schuur en stallingen bestaan, wellicht nog de ongewijzigde situatie als aangeduid op Sanderus' Flandria Illustrata (1641-1644): een langgerekt volume met trapgevel dat vermoedelijk boerenhuis, schuur en stallingen herbergt. Deze situeert zich grosso modo op de plaats van het latere koetshuis, aan de noordzijde is een vrijstaande duiventoren weergegeven, eveneens met trapgevel.

Vermoedelijk is het huidige neerhofgebouw een 18de-eeuws volume, naar verluidt bevond zich in de vroegere balkenroostering een jaartal "17..". De Ferrariskaart (1770-1778) toont het oude kasteel op onregelmatig grondplan, omringd door een walgracht die zich ruimer naar het zuiden toe uitspreidt en ook twee bijgebouwen ten zuidoosten omvat, onder meer het volume met trapgevel op de plaats van het latere koetshuis. Ten zuiden van het kasteel bevinden zich drie neerhofgebouwen rondom een erf.

Ten zuidoosten van het kasteel bevinden zich circa 1830 (primitief kadasterplan) twee parallelle grote gebouwen op rechthoekig grondplan, aan weerszijden van de cour d'honneur die toegankelijk was via de centrale Kasteeldreef. Het noordoostelijke volume herbergde het koetshuis en paardenstallen, bij kadaster vermeld als schuur (verdwenen, vernield in 1940), het zuidwestelijke volume behoorde tot het neerhof, als woonhuis met stal en grote graan- of hooizolders. Ten zuiden daarvan stond een landgebouw (schuur), het erf is weergegeven als boomgaard. Rond 1882 wordt naast het woonhuis met stal een wagenhuis gebouwd, een laag volume onder pannen schilddak.

In de jaren 1930 worden bijhorende landbouwgronden verkocht, voor nieuwe landbouwgronden wordt begonnen met het ontginnen van een deel van het bos langsheen de Kasteeldreef. In 1947 wordt op het neerhof een nieuwe stal/hangar gebouwd, tegenaan de oude schuur. Latere uitbreidingen met nutsgebouwen onder meer in 1967. Volgens kadaster wordt de bredere bekenstructuur rond het kasteelpark en langs de dreven gedempt in 1966, onder meer langs oostzijde en zuidzijde van het neerhof.

De oudere bijgebouwen van het neerhof zijn intussen afgebroken, met uitzondering van het restant van een kleine ast en een hoenderhok.

Beschrijving

Deels gekasseid erf, gelegen ten zuiden van het kasteel, toegankelijk via de Rijksweg. Voor een kort stuk aan de noordzijde voorzien van een witgekalkte bakstenen muur langsheen de gekasseide dreeftoegang tot het kasteel, met ingewerkt toilet onder lessenaarsdak. Eertijds met aangebouwde serre.

Het boerenhuis en de stalling vormen een groot gebouw van zeven traveeën in witgeschilderde baksteenbouw met gepekte plint, onder schilddak in zwarte mechanische pannen (nok parallel met straat). De gevels worden geritmeerd door rechthoekige verdiepte gevelvelden met rondbogen, onderling verbonden door een gepleisterde en geprofileerde kroonlijst. Drie centrale traveeën vormen een licht vooruitspringend middenrisaliet. De centrale voormalige doorrit verdeelt het gebouw in een woonhuis (drie linkertraveeën) en een stalgedeelte (drie rechtertraveeën). Diverse types houten schrijnwerk en bouwsporen van gedichte en vernieuwde muuropeningen, veelal rechthoekig onder houten latei, onder meer schuifraampjes met ijzeren roedeverdeling, enkele met dievenijzers. Getoogde vensteropeningen in de boogvelden.

Interieur. Sterk verbouwd woongedeelte, op begane grond opengetrokken tot grote leefruimtes met zware centrale moerbalk, op de verdieping een veelheid van kleine kamertjes, hier en daar met restanten van lijstwerk. Diverse types houten paneeldeuren. Grote stapelzolders, boven het woonhuis met tussenverdiepingen, onder meer met houten hijsrad. In de doorrit stukken bewaarde rails om voederwagons binnen te rijden.

Stalgedeelte bestaande uit een overwelving van kleine troggewelven tussen ijzeren liggers en ondersteund door gietijzeren zuiltjes. Bakstenen vloer waaronder aalput, bewaarde natuurstenen slieten. Toegang vanuit inrit tot stal door dubbele houten deur waarboven een mijtervormige kaars- of lampnis.

Aan de westzijde voor het boerenhuis een voormalig hoenderhok in éénlagige rode baksteenbouw. Platte bedaking met betonnen hekwerk. Smalle rondboogvenstertjes met luikjes. Aanpalende hondenren, bestaande uit ijzeren hekken tussen gietijzeren zuiltjes.
Kleine bakstenen ast van twee bouwlagen, verbouwing uit het interbellum van een ouder bakhuis, zie diverse baksteensoorten en bouwsporen van zadeldak.
Naastgelegen schuur onder pannen schilddak tijdens de laatste decennia van de 20ste eeuw vervangen door een nieuw gebouw voor de "gemeentewerkplaats".

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, archiefnr. W/00588.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Wielsbeke, 1883/22, 1947/18.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, Deelgemeenten Ooigem en Sint-Baafs-Vijve, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL36, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Kasteeldomein Hernieuwenburg

  • Is deel van
    Rijksweg (Wielsbeke)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neerhof en kasteelhoeve kasteel Ten Broucke [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89514 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.