erfgoedobject

Bornkapel

bouwkundig element
ID
89502
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89502

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Bornkapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

"Bornkapel", "Borreputje" of "kapel van de Heilige Born", gelegen aan de zuidzijde van de Rijksweg, naar de oever van de oude Leiearm toe.

Historiek

Kapel opgericht in de eerste helft van de 16de eeuw naar aanleiding van het terugvinden van het mirakelkruis, dat door dieven was ontvreemd uit de kerk van Sint-Baafs-Vijve. Gebouwd boven een bronnetje, de "Heiligen Born" genaamd. De oudste vermelding van de kapel komt volgens De Flou voor in 1587 als "'t borreken", later als de "borrepuut".

De kapel wordt vernield tijdens de godsdiensttroebelen omstreeks het derde kwart van de 16de eeuw. De jaarlijkse Ommegang van Sint-Baafs-Vijve hield telkens halt bij de kapel. Dit leidde soms tot disputen tussen de gemeenten Sint-Baafs-Vijve en Wielsbeke omtrent de doorgang over privégronden. In processtukken uit 1739 wordt vermeld dat de kapel in puin was gevallen, elk jaar werd er een altaar opgericht en het mirakelkruis in de linde bij de put gehangen. De Heilige Born lag op Wielsbeeks grondgebied, maar werd onderhouden met aalmoezen uit de kerk van Sint-Baafs-Vijve. In 1739 wordt het vervallen kapelletje hersteld.

De huidige kapel wordt gebouwd in 1871 ter vervanging van een 18de-eeuwse kapel en ter nagedachtenis van de overleden heer d'Huddeghem.

Beschrijving

Kruiskapel in rode baksteenbouw onder stomp zadeldakje in Vlaamse pannen. Bereikbaar via recent aangelegd dreefje ten zuiden van de Rijksweg, afdalend naar de Leie toe. Verbrede voorgevel met verhoogd middenstuk met natuurstenen kruis en boven de daklijn uitlopende pilasters, in expressief baksteenmetselwerk gekenmerkt door gebruik van zwarte baksteen voor o.m. spitsboogkaders in de flankerende pilasters en de omlijsting van deur en dakrand; gele baksteen voor kleine kruisjes in de pilasters. Toegang via een dubbel ijzeren hekken met speerpunten en centraal kruis. Achteraan leidt een trap tot een rondboogtoegang van het keldertje onder de kapel, waar zich de bron bevindt. Interieur met gepleisterde wanden en rondbooggewelf, rood tegelvloertje. Gemetseld altaar waarboven de gekruisigde Christus. Op de zijwanden marmeren gedenkplaten binnen houten spitsboogkader, links met kruis en banderol met leuze "IN CRUCE SALUS" met vermelding van het terugvinden van het miraculeuze kruis, rechts met wapenschild en banderol met wapenspreuk "VIRIBUS UNITIS" ter herdenking van de heer Robertus d'Huddeghem, die deze kapel stichtte in 1871.

  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel II, Brugge, 1921, kolom 401.
  • DEGRANDE V., Inventaris van de kapellen in West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, s.l., s.d., nr. 7.
  • DELANGE M., Wielsbeke, in HOLLEVOET F., Als straten gaan praten..., Tielt, 2005, p. 274.
  • PAUWELS H., Sint-Baafs-Vijve, een dorp, Sint-Baafs-Vijve, 1978.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, Deelgemeenten Ooigem en Sint-Baafs-Vijve, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL36, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bornkapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89502 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.