erfgoedobject

Huis Maes of De Poermolen

bouwkundig element
ID
89173
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89173

Juridische gevolgen

Beschrijving

Zogenaamd "Huis Maes" of "De Poermolen". Imposante herenwoning bestaande uit twee volumes. Volume loodrecht op de straat, beschermd als monument bij Ministerieel Besluit van 25/06/2002.

Volume haaks op de straat gebouwd met voorliggend tuintje afgesloten met een haag. Ten oosten en ten noorden ervan gekasseide binnenkoer met aansluitend de fabrieksgebouwen van de voormalige melkerij "St. Marie", daterend uit de jaren 1930. Fabrieksgebouwen werden eind de jaren 1990 gesloopt.

Bebouwing is fasegewijs tot stand gekomen. Volgens het landboek van 1630 bevond zich hier een woonhuis met poel, bakhuis en moestuin samen met een achterliggende "kamer" een heel klein huisje. In de 17de eeuw was het eigendom en verblijfplaats van de griffiers van Oedelem, de familie Pecsteen. Een kaart van 1760 toont het woonhuis dwars op de Bruggestraat midden een aangelegde tuin die de hele westelijke zijde van de Markt in beslag neemt. Op de kaart van Ferraris (1770-1778) staat op deze plaats een aan de straat gelegen volume afgebeeld, waarachter een open ruimte en rechthoekige gebouw als noordelijker afsluiter van het perceel. Op de Poppkaart (1831) en de eerste mutatieschetsen van het kadaster wordt een haaks op de straat gelegen volume afgebeeld. Deze woning met hoogstwaarschijnlijk een 18de-eeuwse kern werd volgens het kadaster gedeeltelijk herbouwd en uitgebreid. Rond deze periode was hier een schooltje in gevestigd. Voordien woonde de familie Govaert hier. Op een kaart van circa 1870 staat het hoofdvolume en de achterliggende bijgebouwen weergeven in een tuin met parkaanleg.

In 1872 werd het woonhuis met de haakse vleugel aan de achterzijde met Bruggestraat nummer 8 uitgebreid. De eengezinswoning met L-vormige plattegrond wordt rond 1876 opgesplitst in twee woningen. Het hoofdvolume werd uitgebreid in 1879 en 1889 met aanbouwen in noordelijke richting. Volgens bepaalde bronnen werd dit herenhuis "de Poermolen" genoemd. In 1901 werd daar door de uit Knesselare afkomstige Henri Maes een melkerij opgericht. De melkerij begon zeer bescheiden met vijf ophaalstations voor room. Na 1918 kende de melkerij een eerste uitbreiding. Er werden bedrijfsgebouwen opgetrokken aan de rechterzijde van het binnenplein. Na de dood van Henri zorgden de drie zonen voor een uitbreiding. Er werden bedrijfsgebouwen opgetrokken aan de rechterzijde van het binnenplein. Kort na 1945 werden de bureaus en de labo's gehuisvest in een vleugel die de fabriek met het woonhuis verbond. In 1964 werd een nieuw complex opgetrokken langs de Sijselestraat. In maart 2007 afbraak van vleugel evenwijdig met de straat.

Woonhuis met kern opklimmend tot het vierde kwart van de 18de eeuw met een gevel uit de tweede helft van de 19de-eeuw. L-vormig complex bestaande uit: een hoofdgebouw van twee bouwlagen en zeven traveeën en een haaks aan de straat gelegen achterbouw - thans Bruggestraat nummer 8 - van twee bouwlagen en vier traveeën. Schilddaken bedekt met mechanische pannen. Fraai uitgewerkte beraapte lijstgevels met witte beschildering van de kroonlijst op klossen in de vorm van leeuwenkopjes; de geblokte hoekbanden; de omlijstingen onder meer geblokt en geriemd bij nummer 8, van de muuropeningen voorzien van uitgewerkte sluitstenen, oren en pseudo-lekdrempels op de verdieping. Gebruik van arduin voor de plint, bordes en onderdorpels, laatstgenoemde doorlopend op de verdieping. Rechthoekige en rondbogige muuropeningen, respectievelijk in het hoofdgebouw (nummer 6) en de haakse uitbouw (nummer 8). Verzorgd schrijnwerk: geprofileerde houten gootlijst, waaronder een tandlijstje; kruisramen met geprofileerde tussendorpel; persiennes, paneeldeuren onder meer voorzien van een door middel van ellipsen gedeeld bovenlicht versierd met guirlandes.

Sobere, met schijnvoegen gecementeerde achtergevels. Beraapte zijgevels. Oculus in de linkerzijgevel. Aanbouwen aan de achtergevelzijde.

Interieur. Verzorgd interieur getypeerd door marmeren vloeren, paneeldeuren, en stucplafonds.

Achterliggende fabrieksgebouwen opgetrokken in de jaren 1930-1940. Afgebroken eind jaren 1990. Typische rode baksteenbouw opengewerkt met grote rechthoekige raampartijen. Typisch interieur voor deze periode met gele en bruine faïencetegels. Bruinbeschilderde muren. Metalen balustrades in lichtblauwe en groene kleuren.

  • ARCHIEF RUIMTELIJKE ORDENING WEST-VLAANDEREN -ONROEREND ERFGOED, archief nummer 1813.
  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN, Primitief kadasterplan, 207: Mutatieschetsen, Oedelem, 1858/2, 1872/4, 1876/2, 1879/4, 1889/3, 1908/3, 1913/3, 1956/84.
  • OCMW ARCHIEF BRUGGE, Fonds kaarten en plannen, Losse stukken, Kaft kaarten Oostkamp.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1035.
  • S.N. 1996: Oude melkerij Sinte-Marie, Brochure Open Monumentendag Vlaanderen 1996. Gemeente Beernem, Beernem, 10.
  • VERSTRAETE D. 1990: Oedelem voor 300 jaar, Bos en Beverveld, jaarboek 1989, Oedelem, 105-110.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Van de site is enkel het hoofdgebouw (nummers 6, 8C) van twee bouwlagen en zeven traveeën, haaks ten opzichte van de straat ingeplant en voorzien van uitgewerkte beraapte gevels, bewaard. De aan de straat gelegen achterbouw (voormalige nummer 8) werd gesloopt.

  • Informatie verkregen van de gemeente (9 september 2011).
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Maes of De Poermolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/89173 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.