erfgoedobject

Kasteeldomein De Woesten

bouwkundig / landschappelijk element
ID
88392
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88392

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel De Woesten
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Kasteel van circa 1950 in historiserende bouwtrant, gelegen in een in oorsprong 19de-eeuws domein met kasteelpark, vijver en bos.
Het kasteeldomein wordt ten noorden afgebakend door de Lariksdreef, ten zuiden door de Woestendreef. Ten oosten en ten westen afgeboord door de bebouwing respectievelijk aan de Kortrijksestraat en de Veumedreef. Oorspronkelijk bevindt de toegang naar het kasteel zich in de Lariksdreef (tussen nummers 1 en 3-5) via een hoog smeedijzeren hekken bevestigd tussen bakstenen pijlers. Vermoedelijk circa 1950 is de hoofdtoegang verlegd naar de Woestendreef: gekasseide oprit afgezet door een ijzeren hekken tussen twee vierkante, bakstenen pijlers op arduinen plint en geleed door arduinen banden waarvan één met inscriptie "DE WOESTEN".
Historische benaming waarvan reeds sprake in 1440 als aanduiding van een plaats met woeste grond (wastine) (confer Inleiding). Vanaf de 17-18de eeuw wordt de naam gebruikt voor een hofstede, gelegen ter hoogte van de hoek van de huidige Lariks- en Seringendreef, en een wijk. Later overgegaan op het eerste kasteeltje, gebouwd op deze locatie in 1871.

Historiek

17de-18de eeuw. In de literatuur wordt de oorspronkelijke hofstede "De Woesten" reeds in 1675 vermeld en in de loop van de 18de eeuw heeft de naam specifiek betrekking op een heerlijkheid en hof ("'t Leen te Woestyne"), ongeveer gelegen op de hoek van de huidige Lariks- en Seringendreef. Op de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden, opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (1770-1778), wordt deze gebouwenconfiguratie omschreven als het "Goet Woesten" en liggen de gebouwen op het einde van een lange en kronkelende oprit die aanvangt vanaf de Kortrijksestraat.

19de eeuw. In 1826 vermeldt De Flou "Eene schoone, onlangs nieuwgebouwde Hofstede, ... genaemd het Goed der Wousten of Woustyne". Op het primitief kadasterplan (circa 1835) zijn de twee huizen op de hoek Lariks- en Seringendreef eigendom van de heer Mortier; de huidige vijver bij de later gebouwde broeikassen aan de wordt reeds weergegeven. Op de Atlas der Buurtwegen (circa 1843) aangeduid als "Ferme Debaene" (naam van de pachter ?). Onveranderde situatie op de kaart van 1866 uit het Rijksarchief te Brugge met aanduiding van de eigendommen van de familie Triquet-Mortier. In 1871 laat eigenaar Napoleon Mortier een kasteel bouwen confer de nog aanwezige gedenksteen die de datum van 30 maart 1871 als eerste steenlegging vermeldt. Het geheel wordt aangelegd op enkele bosrijke percelen ten westen van de Kortrijksestraat, en ten zuidoosten van de bestaande, historische hofstede. Het eerste kasteel is volgens oude foto's een grote woning beïnvloed door de cottage-architectuur. De vijver bij de oude hofstede op de hoek van de Lariks- en Seringendreef wordt deels geïntegreerd binnen het kasteeldomein en ten zuiden van de vijver worden bijgebouwen opgetrokken (confer Lariksdreef nnummers 3-5). In het park wordt een ijskelder voorzien. In 1885 registreert het kadaster de aanleg van een moestuin bij het koetshuis (confer Lariksdreef nummers 3-5) en de aanleg van een lusttuin met lustprieel en broeikassen. Eerste weergave van het nieuw aangelegde kasteelpark op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut (circa 1880), met bijschrift "De Hoesten" en "Château". In 1895 vermeldt het kadaster na een verdeling Arthur en Gustaaf Pecsteen-Peers als nieuwe eigenaars.

20ste eeuw. Na de Tweede Wereldoorlog bevindt het kasteel zich in zo'n bouwvallige toestand dat de nieuwe eigenaars, familie Mahieu-De Witte, die het kasteel hebben gekocht van de familie Peers de Nieuwburgh, het afbreken. In 1950 meldt het kadaster dat er in opdracht van architect en kunstschilder André Mahieu op dezelfde locatie een nieuw kasteel wordt gebouwd. Naar verluidt wordt het gebouwd met hergebruik van materiaal van gesloopte Brusselse woningen. In 1984 worden niet nader omschreven uitbreidingswerken aan het kasteel geregistreerd: vermoedelijk betreft het de geïntegreerde aanbouw van de garages aan de noordzijde en van de veranda aan de zuidkant van het kasteel.

Beschrijving

Kasteel

Kasteel bestaande uit twee parallel achter mekaar gelegen volumes, elk onder een leien schilddak, met tegenaan het eerste volume ten noordoosten een toren en ten zuiden een lagere aanbouw. Baksteenbouw onder leien bedaking en met gebruik van natuursteen voor de hoekkettingen rondom de openingen en voor de als banden doorgetrokken lateien. Vrij breed torenvolume op zeshoekige plattegrond en afgedekt door een dito torenspits met ijzeren bekroning. Hoofdvolume met rechthoekige vensters met ingewerkte balusters of baksteenmotieven op de borstwering. Bedaking voorzien van dakvensters. De fraaie toegangsdeur in het torenvolume is te bereiken via enkele treden tussen leeuwenbeelden op zuilen en met een bovenlicht waarin een natuurstenen beeld staat. In de voorgevel van het kasteel bevindt zich een gevelsteen die verwijst naar de eerstesteenlegging van het vorige kasteel, met als opschrift "30 MAART 1871". Overal houtwerk met kleine roedeverdelingen.
Binnenin is een beperkt deel van de kelders bewaard van het eerste kasteel confer muren en een langwerpige tegelvloer.

Bijgebouwen met ommuurde tuin en vijver, gelegen ten noordwesten van het kasteel. Confer Lariksdreef nummers 3-5.

Park

Kasteeldomein ontstaan in de tweede helft van 19de eeuw in voormalig bosgebied. Centraal gepositioneerd kasteel met omgevend park en aan de randen bijgebouwen met ommuurde tuin. De huidige parkaanleg dateert van het begin van de 20ste eeuw en wordt algemeen omschreven als zeer pittoreske en uitbundige landschappelijke stijl, tevoren eenvoudiger en minder uitgewerkte aanleg.
Park opgebouwd rond centraal landhuis, open ruimtes (vijver en twee graslandpartijen) omgeven door bos en parkbos en op die manier ook afgesloten van omgeving. Netwerk van paden grotendeels teruggaand op de situatie en aanleg van het begin van de 20ste eeuw. Waterpartij ten noordwesten van kasteel, bestaande uit een grote vijver met bochtige en kronkelende vorm, en een kleine vijver, onderling gescheiden door een boogbrugje; vanaf het kasteel, vista over de waterpartij naar de dreef in het achterliggende bosperceel. In westelijke hoek van het domein is het reliëf sterk gemodelleerd en is een heuvel aangelegd met grot en toegang tot een ijskelder; een in baksteen gemetselde omgekeerde afgeknotte kegel onder een koepelgewelf met een rechte toegangspartij voorzien van een sluissysteem doormiddel van twee deuren. De ruimte achter de eerste deur, is net zoals de buitenkant deels afgewerkt als grot met imitatierotsen.
Graslanden met licht geschulpte vorm; omgevende parkbossen voornamelijk bestaande uit Eik en beuken (ook rode beuk), met een kleiner aandeel Amerikaanse eik en tamme kastanje en diverse naaldbomen als groenblijvende elementen. Aan de rand met het grasland bevinden zich vaak monumentale bomen: eik of beuk, ook plataan, sequoia, tamme kastanje … In de struiklaag veel rododendron als begrenzing van open graslandpartijen. In de noordelijke hoek van het domein bevindt zich een voormalige tuin met gazon en laag/middenstamfruitbomen, omgeven door een U-vormige bakstenen tuinmuur, met nog restanten van leifruit tegen de muren (confer Lariksdreef nummers 3-5).
In het achterliggende bos, locatie van een waterplas, die reeds op de begin 19de-eeuwse kaarten staat aangeduid en wordt gevoed door de Poversbeek die over het domein loopt.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Waardamme, 1872/2, 1885/20, 1933/2, 1950/4, 1984/7.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale legger, Waardamme, artikels 211, 294 en 505.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Watering Blankenberge, nr. 1351: Kaart van eigendommen gelegen te Waardamme en Oostkamp, in het bezit van Mortier Triquet, 1866.
  • BOULJON B., Het Oostkamp, Ruddervoorde, Hertsberge en Waardamme van toen. Een verzameling foto's van de vier Oostkampse deelgemeenten in de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw, Brugge, 1984, p. 142, nr. 224.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1936, deel XVII, kolom 706.
  • STROBBE L., DENOLF J., Waardamme: een modelgemeente op het platteland, Waardamme, 1971.
    Uit eigen streek: Een dorp in de West. Waardamme, in het hart van het Houtland, in Curiosa, jg. 37, nr. 368, 1999, p. 30.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Bijgebouwen van kasteel De Woesten

  • Is deel van
    Woestendreef


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein De Woesten [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/88392 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.