erfgoedobject

Sint-Vincentiusinstituut

bouwkundig element
ID
87564
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87564

Juridische gevolgen

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Vincentiusinstituut
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Zogenaamd "SINT-VINCENTIUSINSTITUUT" zie geschilderd opschrift. Sinds einde jaren 1990 behoort de school tot de "Scholengroep Sint-Rembert".

Geschiedenis van de site

Tussen 1788 en 1797 wordt door de zusters van het Torhouts Hospitaal op de huidige schoolsite voor het eerst les gegeven in de zogenaamde "spinneschool" of "armenschool", op initiatief van twee juffrouwen (1791: aankoop van gebouw aan vroeger "Vissersstraetken"). In 1798-1802 wordt de school gesloten door de Franse overheid.

Het oorspronkelijke schoolgebouw met drie vleugels rond een binnenkoer, met toegang vanuit de Spinneschoolstraat, ging wellicht terug op de 18de eeuw. In 1837 (zie mutatieschets) uitbreiding van het bestaande gebouw met een noordoostelijke vleugel. De zusters noemen zich 'geestelijke zusters' en maken nog geen deel uit van een echte kloosterorde. Oprichting in 1824 van de 'Geestelijke vereniging zusters van liefde houdende armenwerk en leerschool'. Dit evolueert naar 'Zusters van de Heilige Vincentius à Paulo, Torhout'.

Rond het midden van de 19de eeuw bestaat de school uit een "spinneschool" of "armenschool" en voor de gegoede kinderen, een "Franse school". Er is tevens een "kostschool" voor meisjes. Wegens de crisis in de linnennijverheid in 1845-1850, evolueert de spinneschool tot een kantwerkschool. De school is vanaf deze periode enkel toegankelijk voor meisjes.

Op een tekening van circa 1900 zien we het U-vormige klooster met poort en binnenkoer aan de Spinneschoolstraat (ging terug op de 18de eeuw), achtergelegen (naar de Viaductstraat toe) noordoostelijke (mutatieschets 1837) en zuidoostelijke vleugel (mutatieschets 1867), laatst genoemde in 1899 omgevormd tot kapel (zie mutatieschets 1899). Rechts van het klooster de "Kostschool voor meisjes" met neoclassicistische lijstgevel (dit gebouw is reeds aangeduid op de 'situatie voor' op mutatieschets van 1867, vermoedelijk 1861). Rechts hiervan hoekpand Spinneschoolstraat/ Stationsstraat uit het einde van de 19de eeuw, in neo-Brugse stijl met trapgevels en Brugse traveeën (eigendom verworven in 1891).

Eind 19de eeuw/ begin 20ste eeuw worden in de Spinneschoolstraat en de Papebrugstraat een aantal huisjes afgebroken voor verdere uitbreiding van de school (nieuwe noordelijke vleugel).

Gedurende de Eerste Wereldoorlog worden de schoolgebouwen opgeëist door afwisselend het Belgische en Duitse leger. Het klooster en de school lijden grote schade (onder meer luchtaanvallen in 1917). Na de Eerste Wereldoorlog worden klooster en school in 1922 heropgebouwd naar een bouwplan (zie afbeelding) van architect Thierry Nolf (Torhout) (zie jaarsteen "1922"). De plattegrond van de 19de-eeuwse gebouwen wordt hierbij grosso modo gerespecteerd. Het kadaster noteert in 1923 herbouw van huis, klooster en magazijn.

De meisjesschool, de kostschool en de bewaarschool maken na de Eerste Wereldoorlog de kern van het onderwijs uit. In 1933 wordt de kantleerschool afgeschaft. De gebouwen worden afgebroken en maken plaats voor een nieuwbouw voor de lagere school. In 1929 stichting van een huishoudschool. In 1936-1937 wordt de oostelijke vleugel verder uitgebouwd. Tussen 1938 en 1940 worden de gebouwen voor de lagere school verder uitgebreid. In mei 1940 wordt de school zwaar geteisterd door brandbommen. In 1948 is de schade van de Tweede Wereldoorlog volledig hersteld.

In 1954 wordt de schooltuin gerooid voor de bouw van nieuwe klassen en een turnzaal. In 1962-1963 worden de oude gebouwen van de bewaarschool in de Papebrugstraat afgebroken voor de uitbreiding van de secundaire afdelingen. In 1965-1966 worden in de Stationsstraat drie huizen afgebroken voor de verdere uitbreiding van de school. In 1973 wordt het huis links van de school afgebroken voor de uitbreiding van de school. Het hoekpand Spinneschoolstraat/ Stationsstraat wordt in 1983 afgebroken voor een nieuw hoger opgetrokken bakstenen schoolgebouw, zie arduinen gedenktsteen: "DEZE STEEN WERD INGEMETSELD OP 24.11.1984 DOOR DE HEER DANIEL COENS MINISTER VAN ONDERWIJS". Het op de hoek geïntegreerd Marinisje is wellicht gerecupereerd van het afgebroken gebouw.

Beschrijving

Markerend klooster- en schoolgebouw van 1922 naar ontwerp van architect Thierry Nolf (Torhout). Gele baksteenbouw met sierankers. Zadeldaken en schilddaken (blauwe mechanische pannen), verzorgde witgeschilderde gootlijst op korbelen.

Ten noorden, klooster met drie vleugels U-vormig rondom binnenkoer geplaatst, de niet bebouwde zijde aan de straatzijde is afgesloten met een muur met blinde nissen en gekanteelde korfboogpoort. De haaks op de straat geplaatste vleugels van twee bouwlagen zijn afgesloten met tuitgevels, de achterste vleugel telt drie bouwlagen. Het portaal in deze vleugel is geflankeerd door twee hoekgebouwtjes.

Ten zuiden van het klooster, voormalige kostschool zie bewaard bouwplan. Lijstgevel van twee bouwlagen met aflijnende korfboogfries, onderbroken door getrapte dakvensters. Rechter risaliet oplopend in verhoogde tuitgevel met in blinde oculus jaarsteen "1922"; puilijst met geschilderd opschrift "SINT-VINCENTIUSINSTITUUT" (op het bouwplan "Kostschool voor meisjes"). Rechthoekige muuropeningen onder latei, verdiept in korfboognissen. Bewaard witgeschilderd houtwerk met kruisindeling en kleine roedeverdeling. Bij de voormalige kostschool, rechthoekig portaal verdiept in korfboognis, onder arduinen druiplijst met kruisbloem.

Ter hoogte van de speelplaats achter de voormalige kostschool, is de onderbouw van de kapel van 1899 bewaard zie steunberen met versnijdingen (nu omgebouwd tot sportzaal). Oude beukenbomen. Tevens klasgebouwen uit het tweede kwart van de 20ste eeuw: bruine baksteenbouw onder pannen schilddaken, muurvakken, rechthoekige muuropeningen onder granito-latei.

Witgeschilderd beeld van de Heilige Vincentius à Paulo met kinderen.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Torhout, 1837/42, 1867/50, 1876/47, 1891/29, 1899/29, 1923/53, 1928/54, 1930/77, 1937/95, 1949/120.
  • Stadsarchief Torhout, Modern archief, nummer 1972.
  • BOENS D., BOURGOIS J., DE LANDTSHEER K. (red.) 1991: 200 jaar Sint-Vincentius instituut Torhout, Torhout, 18, 19, 28, 32, 35, 40, 42, 69, 70, 73, 80, 91, 118, 119, 145, 167.
  • MESTDAGH M. 2002: Archiefbeelden Torhout, Gent, 78-79.
  • MESTDAGH M. 2000: Torhout. De geschiedenis van een stad, Torhout, 212-215.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van MOEYKENS S. & CALLENS T. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Torhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL28, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

In 2017 werden grootschalige bouwwerken op de schoolsite aangevat, waarbij onder meer het U-vormige kloostergebouw aan de Spinneschoolstraat werd gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Ook de sportzaal met bijgebouwen werd gesloopt. Het volume van de voormalige kostschool aan het Conscienceplein bleef behouden en werd gerenoveerd.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Vincentiusinstituut [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87564 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.