erfgoedobject

Stadspomp van 1835

bouwkundig element
ID
87452
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87452

Juridische gevolgen

Beschrijving

Op korte afstand van elkaar in het Torhoutse stadscentrum bevinden zich twee stadspompen uit de eerste helft van de 19de eeuw. De eerste stadspomp vormt samen met het huis Bekaert (Markt nummers 22-23) waarvoor ze circa 1835 geplaatst is een beeldbepalend geheel. De pomp heeft een sobere neoclassicistische inslag. Alhoewel proper water/ drinkwater en het gegeven van een brouwerij samengaan, is het gegeven van een pomp voor een brouwerij vrij uniek (navraag bij Vakafdeling Industriële Archeologie leverde geen andere voorbeelden op). De pomp ter hoogte van het huis Bekaert is in zijn volledigheid bewaard: in het plaveisel is een oude arduinen afloopbak (met gaatjes) bewaard en de pomp is omgeven door vier arduinen schamppalen. Monumentale vierkante blauwhardstenen pomp met sokkel en aflijnend lijstwerk. Aan de voorzijde steekt de ijzeren teut uit, de ijzeren pomparm is bevestigd aan de rechter zijde. In de achterzijde, rondboogluikje met ijzeren deurtje. (Verder stadspomp Markt)

In 1835 wordt zowel de pomp voor het huis Bekaert opgericht, als de pomp op het driehoekig pleintje ("Breilplaetse") ter hoogte van de kruising van Burg, Beerstraat, Breidelstraat en Papebrugstraat (andere bronnen spreken hier van 1833). Laatst genoemde openbare pomp, een metalen pomp op arduinen sokkel van 1833 of 1835 vervangt een houten pomp en wordt verwijderd in de jaren 1960. Een document (Stadsarchief Torhout, Modern Archief Torhout, 1798) van 30 mei 1835 meldt een openbare aanbesteding van werken aan twee pompen (geen tekening aanwezig).

Het gemeenteraadsverslag van 10 september 1866 bespreekt de gezondheidsstaat van de gemeente als gevolg van de cholera-uitbraak van enkele dagen daarvoor, met name op 8 september. Op de gemeenteraad van 18 september 1867 zegt de burgemeester dat hij voor het krediet van drie pompen bij de heer Dejaeghere in Brugge een stelsel van pompen heeft gezien dat aan de eisen voldoet. Hij vraagt aan de raadsleden dit stelsel te bekijken als ze in Brugge zouden zijn (Stadsarchief Torhout, Modern Archief Torhout, 3: gemeenteraadsverslagen). Document 274 uit hetzelfde archief is een overeenkomst van 22 augustus 1868 tussen de stad en de heer E. Minne betreffende een huis en pomp in de Nieuwstraat. Uit dit alles kan geconcludeerd worden dat de bewaarde stadspomp in de Nieuwstraat dateert uit de periode 1867-1868, en geplaatst werd als maatregel tegen een mogelijk nieuwe uitbraak van cholera in Torhout. Dit wordt bevestigd door de neo-renaissancistische stijlkenmerken van deze pomp.

Het oprichten van pompen in de 19de eeuw heeft dus te maken met een verbetering van de watervoorziening. In een stad als Brugge dateren een aantal blauwhardstenen stadspompen reeds uit de 18de eeuw (overgang van open waterputten naar pompen), in een provinciale stad als Torhout situeert dit zich in de 19de eeuw.


Bron: Beschermingsdossier DWOO2445
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Brouwerij Bekaert

  • Is gerelateerd aan
    Stadspomp van 1868

  • Is deel van
    Markt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stadspomp van 1835 [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87452 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.