erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof

bouwkundig element
ID
8738
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8738

Juridische gevolgen

Beschrijving

Op een hoogte gelegen en aan het kruispunt van drie wegen (Dek-, Kerk- en Haststraat). Omringd door een kerkhof en hoge bakstenen muur met ezelsrug; trap en bakstenen hekpijlers ten westen. Gebouwd in de 18de eeuw met bewaard gotisch koor. Zaalkerkje met westtoren, schip van vier traveeën, koor van één rechte travee met driezijdige sluiting. Oostelijke sacristie van één travee.

Baksteenbouw met gebruik van zandsteen voor hoekstenen, plint, deuromlijsting en koorvensters. Leien zadeldaken.

Vierkante westtoren met rondboogvormige galmgaten; korte spits (tentdak). Rechthoekige deur in een traditionele zandstenen rondboogomlijsting met sleutel, imposten en gestrekte druiplijst. Rondboogvenster en drie oculi erboven.

Zijgevels geritmeerd door rondboogvensters met arduinen lekdrempels en vlakke bepleisterde en witbeschilderde omlijstingen. Geprofileerde stuckroonlijst. Zuidelijke sacristie met rechthoekige venster. Koor onder lagere bedaking dan schip; omlopend zandstenen cordon ter hoogte der onderdorpels. Spitsboogvensters met kwarthol beloop onder druiplijst met korte gestrekte uiteinden. Vernieuwde tweelichttracering. Gedicht oostelijk venster.

Overdekking door middel van tongewelf op pilasters ingewerkt in zijwanden. Houten straalgewelf voor koor.

Mobilair: Doopvont uit de 14de eeuw: achthoekige knip met bloemversiering (blauwe hardsteen) op een vernieuwde stenen voet.

Zandstenen grafkruis van 1721 tegen zuidgevel.


Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n1 (A-G), Brussel - Gent.
Auteurs: d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De kerk met kerkhof liggen van oudsher aan het kruispunt van drie wegen (Dek-, Kerk- en Haststraat). Die situatie is reeds ingetekend op een figuratieve kaart uit 1638. Een open veld rond de kerk, afgeboord met bomen duidt op de aanwezigheid van een kerkhof. Een weg loopt rond het kerkhof. Een figuratieve kaart uit 1710 toont een sterk beboomd kerkhof rond de kerk. Pas op de kaart van Ferrariskaart (1770-1778) staan er kruisjes aangeduid zodat de functie van kerkhof zeker is. De Atlas der Buurtwegen toont een gedetailleerde opmeting, deze keer met een ommuurd cirkelvormig kerkhof en omlopende straten.

Kerkhof omheen de parochiekerk, afgescheiden van de omgeving door een hoge bakstenen muur met ezelrug. Ten westen een toegang geflankeerd door bakstenen pijlers en voorafgegaan door een trappenpartij. Op het plattelandskerkhof bleven voornamelijk hardstenen graftekens uit het interbellum en de naoorlogse periode bewaard in sobere art deco en modernisme. De gangbare types als kruisvormige stèles met graftuinen en stèles met een zerk komen voor. Her en der is een tekstplaat in marbriet of een porseleinen of metalen applicatie aangebracht. De collectie graftekens wordt vervolledigd met een reeks houten grafkruisen, teruggaand op een eeuwenoude traditie en graftekens uit kunststeen en witte marmer, typisch voor de jaren 1960-1980.

Opvallend is een zandstenen grafkruis daterend uit 1721. Tegen de zuidelijk kerkmuur staat een neoclassicistisch grafteken. De twee kruisvormige stèles op het graf van de familie Kentane-Vander Niepen uit 1914-1928 zijn opmerkelijk omwille van het opschrift “O mijn Jezus Bermhertigheid” op het ene kruis en een gedetailleerd uitgewerkte immortellenkrans op het andere grafteken. De stèle van het grafteken voor Remi De Wandel (+1941) wordt gekenmerkt door een spel van verdiepte en uitspringende volumes eigen aan de geometrische art deco. Een driedimensionaal uitgewerkte gekruisigde Christus domineert het grafteken.

Het kerkhof werd bezocht in 2017.

  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Figuratieve kaart van het gehucht Smeerebbe in Smeerebbe-Vloerzegem. 27 september 1638, Rijkarchief Gent, Kaarten en plannen, nr. 530, 1638, schaal: 1:2764.
  • Kaart van een deel van Smeerebbe, opgemaakt door Ruyskensveldt, landmeter, Rijkarchief Gent, Kaarten en plannen nummer 1291, 1710, schaal: 1:2359.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8738 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.