erfgoedobject

Diocesaan centrum Virgo Fidelis

bouwkundig element
ID
87284
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87284

Juridische gevolgen

Beschrijving

Diocesaan centrum zogenaamd "Virgo Fidelis". Bezinnings- en vormingscentrum voor de Religieuzen van West-Vlaanderen.

Religieus complex gelegen op het domein Groenhove (circa 33 hectare) ten oosten van het stadscentrum. Gebouwengroep met deels omringende vijver, gelegen in een parkdomein, begrensd door Bosdreef, Torendreef, Regenbeekweg en Grasweg. Aan de zijde van de Bosdreef afgebakend door een lange witgeschilderde muur met smeedijzeren inrijpoort en aanpalend rectorhuis (nummer 3). Park met openluchtzwembad, amfitheater, sportterreinen, wandelpaden en aan de zuidzijde doorkruist door Regenbeek.

Geschiedenis

De kiem van het domein "Groenhove" is gelegen in het zogenaamde "Vrijgeweed", een uithoek van de heerlijkheid Wijnendale. Op het einde van de 18de eeuw worden grote delen van het "Vrijgeweed" als nationaal goed verkocht aan de Bruggeling Charles de Croeser, die tussen 1820-1825 zijn gronden verkoopt aan de Brugse familie Vande Walle. In 1867-1868 bouwt Richard Vande Walle-De Ghelcke, rentenier en agent van de Nationale Bank te Brugge, het jachtpaviljoen "Groenhove", ook "le Chalet Forestier" genoemd (eigenlijk in de Torendreef gelegen). Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt het kasteeltje gebruikt als hospitaal voor Duitse officieren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt aan de rand van het bos een depot ingericht door het Duitse leger en wordt er een spoorlijn naar Beerst (Diksmuide) aangelegd ter bevoorrading van Duitse troepen. De spoorlijn wordt na de oorlog ontmanteld. Na de dood van Maurice Vande Walle, provincieraadslid en rechter, in 1946, worden de eigendommen verdeeld onder negen erfgenamen. Het tijdens de oorlog beschadigde kasteeltje wordt tot 1949 verhuurd aan het Atelier Groenhove, een kunstenaarscollectief met onder meer Carlo de Brouckère (1920-1985), de gebroeders Strebelle en André Jacqmain (° 1921). In 1949 wordt het kasteeltje afgebroken; enkel het boswachtershuis aan de Torendreef blijft behouden (op vandaag niet meer bewaard).

Circa 1955 verwerft het bisdom Brugge via drie dochters – kloosterlingen - 33 van de 100 hectare. Onder impuls van bisschop De Smedt bouwt het bisdom het diocesaan centrum "Virgo Fidelis", aanvankelijk bestemd als ontspanningshuis voor vrouwelijke religieuzen. Eerste steenlegging op 13 oktober 1955 (zie bewaarde eerste steen); de plannen zijn van architect A.J. Degeyter (Sint-Andries, Brugge). In 1957 wordt het ontspanningshuis, het huidige "Vijverzicht", geopend. Op 6 januari 1958 is de grote kapel voltooid en wordt het noviciaat geopend, de huidige vleugel "Beukenhof". Op 12 juli 1959 opening van het retraitehuis, het huidige "Bloemenpand". In het park wordt een sportterrein aangelegd met onder meer een open zwembad van 60 op 40 meter. Met de grond van de uitgegraven vijver wordt een amfitheater aangelegd.

Beschrijving van de site

Gebouwencomplex samengesteld uit drie residentiële vleugels en een grote kapel. Gebouwen getypeerd door grote vensterpartijen, gebruik van ronde zuilen voor gaanderij en aan elke inkom belegd met grijs-groene natuurkiezels. Zuilen van de grote zaal en auditorium belegd met blauwe mozaïeksteentjes. Gebruik van verschillende natuursteensoorten: markasiet, travertijn, leisteen, jura, Franse kalksteen, marmer.

Vleugel zogenaamd "Vijverzicht". U-vormig volume rond een centrale binnentuin, aan de zuidzijde begrensd door grote gaanderij; ten oosten twee aanpalende parallelle slaapvleugels. Ruim terras op de bovenverdieping uitgevend via een brede monumentale trap op binnentuin en visueel geënt op de vijver aan de zuidzijde van de binnentuin. Inkompartij versierd met sgraffito met voorstelling van "de Wijze en Dwaze Maagden" door Cyriel Maertens.

Ten noorden zogenaamd "Beukenhof", voormalig noviciaat, met kapel, getypeerd door betonnen koepelgewelf. Opmerkelijke rosas met voorstelling van Heilige Augustinus met opschrift (Michiel Martens, Sint-Andries, Brugge); kruisweg van A. Servaes. Ten westen zogenaamd "Bloemenpand", genaamd naar de pandgang, afgezet met glazen vensterpartij verankerd in beton, met ingesloten binnentuin met vijver. Zuidzijde van de pandgang wordt gevormd door aanpalende kapel. Monumentale kapel, op onregelmatig rechthoekig grondplan, opgebouwd uit "moefen" van de Ter Duinenabdij te Koksijde. Hoge klokkentoren tegen zuidwestelijke hoek met aansluitend geknikt gevelfront dat gemarkeerd wordt door opvallende kegelvormige vensters met gebrandschilderd glas, die de ruime kapel van sfeervol paars licht voorzien. In het interieur een kruisweg van de hand van Kieckens (Aalst): kleurrijke mozaïek met 15 staties. Hoog witstenen Mariabeeld door beeldhouwer Maurits Witdouck. 

Meubilair. In het ganse complex bleven meerdere ensembles van het oorspronkelijke meubilair met een typerende jaren 1950 lijnvoering behouden.

  • "Al-licht". Open monumentendag 12 september 1993. Groenhove "Virgo Fidelis", Torhout, 1993.
  • Groenhovebos, wandel- en natuurgids, Zwevezele, 2003.
  • MESTDAGH M., Archiefbeelden Torhout, Gent, 2002, p. 55-56.
  • MESTDAGH M., Torhout. De geschiedenis van een stad, Torhout, 2000, p. 196.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van MOEYKENS S. & CALLENS T. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Torhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL28, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Diocesaan centrum Virgo Fidelis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/87284 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.