erfgoedobject

Laatclassicistisch herenhuis

bouwkundig element
ID
86664
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/86664

Juridische gevolgen

Beschrijving

Laatclassicistisch herenhuis met ruime tuin, minimaal opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw, zie weergave van het hoofdvolume met haakse achterbouw aan noordzijde op het primitief kadasterplan (circa 1830), doch vermoedelijk met 18de-eeuwse kern, zie weergave van bebouwing op het stadsplan van Philip Jan Lemaieur van 1786.

In 1864 laat eigenaar Carolus Van Maele, rentenier uit Tielt, het huis met het bijgebouw en de achterliggende tuin opsplitsen in twee eigendommen voor zijn kinderen Triphon en Honoré Van Maele, respectievelijk vrederechter te Tielt en raadsheer bij het Hof van Beroep in Gent. Na zijn dood gebeurt in 1897 opnieuw de hereniging tot één eigendom. In 1911 wordt de haakse achterbouw vergroot aan de noordzijde, waarbij een deel van de tuin van het naastliggend woonhuis (nummer 42) wordt ingenomen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt het huis opgeëist door de Duitse bezetter waarbij in de benedenverdieping bureaus worden ondergebracht.
Naar verluidt wordt de gevel van het herenhuis beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1947 laat de toenmalige eigenaar, dokter Ferdinand Vande Walle, de achterliggende bijgebouwen gedeeltelijk afbreken en vervangen door een nieuwe aanbouw. Een losstaand bijgebouwtje in de tuin wordt vergroot.

In 1974 gebeurt nog een vereniging met de achterliggende tuinpercelen. Recent is de grote tuin opnieuw opgesplitst.

Exterieur. Breedhuis van zeven traveeën en twee en een halve bouwlaag onder schilddak (nok evenwijdig met straat, mechanische pannen). Bepleisterde en geschilderde lijstgevel op hoge natuurstenen plint. Nieuwe gootlijst. Licht vooruitspringende uiterste linker- en rechtertravee. Horizontale gevelgeleding door doorlopende natuurstenen cordonlijsten in centrale traveeën; natuurstenen onderdorpels op kleine, voluutvormige consooltjes links en rechts. Begane grond voorheen met rondboogvormige, beluikte muuropeningen, zie oude postkaart uit circa begin 20ste eeuw, vermoedelijk aangepast omwille van oorlogsschade. Heden overal rechthoekige muuropeningen, in twee onderste bouwlagen voorzien van geprofileerde omlijsting. In derde travee deels beglaasde deur voorzien van fraaie gietijzeren hekjes; rechthoekig bovenlicht waarin glas-in-loodvenster (marien tafereel). Natuurstenen trede. Bewaarde trekbel. Uiterst rechts, voormalige koetspoort met bovenlicht waarin ruitvormige verdeling. Verdwenen schamppaaltjes.

Achtergevel, bakstenen lijstgevel oorspronkelijk voorzien van grote rondboogvensters op begane grond en in tweede bouwlaag, zie bouwsporen. Begane grond heden met nieuwe rechthoekige deurvensters naar de tuin toe; tweede bouwlaag met zesdelige vensters en kleine roedeverdeling in vlakke, licht verdiepte natuurstenen omlijstingen; kleine vierkante vensteropeningen in derde bouwlaag met roedeverdeling.

Interieur. Plattegrond, indeling en aankleding vertonen opmerkelijke gelijkenissen met deze van het herenhuis nummer 34. Vanaf de inkom geeft een smalle gang uit op een bredere traphal evenwijdig aan de straat, waarlangs de diverse vertrekken gelegen zijn. Uiterst rechts, brede (koets-)doorrit die rechtstreeks uitkomt op de tuin met het voormalig koetshuis. Vrij gaaf bewaarde interieuraankleding, op enkele plaatsen later aangepast. Vloer in gang en traphal met granito en decoratieve kleurrijke mozaïekbanden, lambrisering in stuc; gang met wandlijstwerk voorzien van onder meer rozetmotief in uitgespaarde hoeken.

Interieuraankleding met decoratie beïnvloed door empirestijl. Bewaarde hoge (vleugel-)deuren, vrij sobere marmeren schouwen en stucplafonds. Majestueuze fraaie houten slingertrap met natuurstenen aanzettrede en robuuste, ronde marmeren trappaal, trapleuning op fijne spijltjes. Traplicht met kleurrijk glas-in-loodvenster waaronder ondiepe boogvormige beeldnis. Bewaarde diensttrap. Eerste verdieping met brede gang waarlangs de slaapvertrekken. Wanden voorzien van marmerimitatieschildering; deuren en omlijstingen met decoratieve houtimitatieschildering. Kelder afgedekt door witgekalkt tongewelf.

Bijgebouwen. Aan zuidzijde, voormalig koetshuis, wellicht opgetrokken samen met het herenhuis. Haakse eenlaagse baksteenbouw van vijf traveeën, witgekalkt met gepekte plint onder zadeldak (nok loodrecht op straat; Vlaamse pannen). Vijf grote rondboogopeningen gevat in spaarvelden, gedeeltelijk gedicht met inbreng van licht getoogde muuropeningen onder strek. Geschilderd houtwerk met grote roedeverdeling. Korfboogvormige poort in tweede travee aan oostzijde; deurtjes met gedeeld bovenlicht in uiterste traveeën. Centraal, klein witgeschilderd laadluikje onder het dak.
Aan noordzijde, eenlagige bakstenen uitbouw (1947) onder pannen schilddak waarin heden de keuken is ondergebracht; kleine erkervormige uitbouw onder plat dak aan zuidzijde.

Deels ommuurde tuin met 19de-eeuwse kenmerken; min of meer verdiepte gazonpartij en inmiddels uitgedunde parkbosrand (onder meer Bruine beuk, Taxus) en struikengordel (onder meer Aucuba, Hazelaar) met rondgaand onverhard pad. Vernieuwde terraspartij met eenvoudige rozenperken. Heden opgesplitste tuinruimte ingevolge recente eigendomswijziging, voorheen met achterliggende boomgaard, later omgezet naar akkerland en naderhand verkaveld.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Tielt, Afdeling 1, 1864/132, 1897/23, 1911/48, 1947/60, 1974/40.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 212 : Kadastrale legger, Tielt, Afdeling 1, artikels 1306, 1837, 2134, 4508.
  • VANDEPITTE P., Van Thielt tot Tielt, Tielt, 1975, nr. 23.

Bron: CALLAERT G. & SANTY P. met medewerking van BOONE B., DEVOOGHT K. & MOEYKENS S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda; Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Laatclassicistisch herenhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/86664 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.