erfgoedobject

Brouwerswoning met brouwerij Van Overstraeten

bouwkundig element
ID
85347
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85347

Juridische gevolgen

Beschrijving

Brouwershuis met bijhorende brouwerij Van Overstraeten, heden burgerhuis met aanhorigheden. Site teruggaand op de brandewijnstokerij van Joannes Baptist Van Lokeren en Isabella Rosa De Baere. Circa 1812 overgenomen door de familie Van Overstraeten en later door hen omgevormd tot bierbrouwerij. Na de stopzetting van de brouwactiviteiten in 1944 omgevormd tot bieruitzetterij Van Overstraeten.

Voormalig brouwershuis aan de straat met L-vormige plattegrond, samengesteld uit twee delen. Een groot volume van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een pannen zadeldak aan de straat, wellicht gebouwd in het begin van de 19de eeuw (vóór 1844) in empirestijl. Daarachter, een kleinere haaks geplaatste aanbouw die in kern opklimt tot het derde kwart van de 18de eeuw.

De 19de-eeuwse straatvleugel is opgevat als een dubbelhuis met centraal een zeer fraaie poort gevat in een hardstenen omlijsting met kroonlijst op consoles. Houten vleugeldeur in empirestijl met traditioneel ruitmotief en beglaasd bovenlicht voorzien van gekruiste pijlen met twee kannetjes en roerelementen, de symbolen van het brouwersambacht. Rondboogvormige bovenvensters onder gekoppelde druiplijstjes met V-vormig schrijnwerk in de bovenlichten kenmerkend voor het tweede en derde kwart van de 19de eeuw. Beluikte benedenvensters, type schuiframen, met ovaalvormig bovenlicht versierd met eierlijst en bloemmotieven, naar stijlkenmerken te dateren in het interbellum en wellicht gelijktijdig met de gevelaanpassing in 1927 geplaatst. Volgens archiefdocumenten werd de voorgevel in dat jaar gecementeerd in een empiregetinte stijl en voorzien van imitatiebossage op de begane grond, schijnvoegen op de bovenverdieping, spiegels in de borstwering en diamantkoppen in het hoofdgestel. Deze gevelafwerking is nu nog aanwezig.

De nagenoeg blinde linkerzijgevel is beraapt en aan het gezichtsveld onttrokken door de straatmuur. De rechterzijgevel is ingebouwd door het aanpalende lagere poortgebouw met bijhorend bureel onder een mansardedak met drie spiegelboogvormige dakvensters. Volgens bouwplannen van 1937 in opdracht van brouwer Camiel Van Overstraeten naar ontwerp van architect Louis Van Wiele (Hamme) in een aansluitende stijl gebouwd. De zolderverdieping staat inwendig in verbinding met het brouwershuis.

Interieur

De indeling is grotendeels oorspronkelijk, de aankleding werd volgens mondelinge bron in de jaren 1950 gemoderniseerd. Brede centrale hal met bordestrap achteraan verlicht door een groot glas-in-loodvenster en toegang tot de kelder met houten zoldering en blauwe tegelvloer. Twee flankerende grote salons in neo-Vlaamserenaissance-stijl. Kamers op de bovenverdieping geschikt rond een brede overloop. Zolder overkapt met vier gebinten met kromstijlen met gekapte telmerken.

De tweede haaks geplaatste lagere aanbouw, volgens de eigenaars het zogenaamde Spaans huis, is verbonden met het 19de-eeuwse woongedeelte. Dit in kern 18de-eeuwse volume is gedateerd "1769" in een vensterknop aan de achtergevel die uitgeeft op het gekasseide binnenplein. Volgens historisch kaartmateriaal is het een rest van een groter en loodrecht op de straat ingeplant gebouw dat zeer waarschijnlijk door de in 1768 gehuwde Joannes Baptist Van Lokeren en Isabelle Rosa De Baere werd opgetrokken in het geboortejaar van hun eerste kind. Het betreft een interessant verankerd éénlaags gebouw van drie traveeën onder een geknikt zadeldak met aandak en schouderstukken, deels bepleisterd en beraapt op een gepikte plint. Nog met kooflijst en beluikte vensters in de rechterzijgevel, en dito groot rondbogig vensterdeur aan een bordes van twee afgeronde bakstenen treden in de erfgevel. Aanvankelijk slechts één kamer breed, maar in de tweede helft van de 20ste eeuw links vergroot met een lage keukenaanbouw. Begane grond ingericht als salon met een aankleding uit de jaren 1950.

Voorts drie losstaande voormalige bedrijfsgebouwen ingeplant op een verhard en volledig ommuurd L-vormige terrein. Aanhorigheden onder pannen zadeldaken met uniform voorkomen: witgekalkte gevels op een gepikte plint.

Ten westen, éénlaags huisje van vijf traveeën eertijds dienstig als personeelshuis, washuis en paardenstal (zie staldeur en voederbakken). Ten noorden, voormalig wagenhuis. Ruim gebouw van twee bouwlagen en vier traveeën, met lange schietankers, groot rondbogig spaarveld in de as van de poortdoorrit in de zijpuntgevel en behouden massieve houten balkenstructuur.

Ten oosten, deels onderkelderd L-vormig brouwerijgebouw, samengesteld uit twee volumes met rechthoekige en halve rondbogige vensters. Jongste gedeelte met jaartal "1898" en initialen "E.V.(Q).D.S. / M.C." en twee roerstokken in gevelsteen.

  • Mondelinge gegevens verstrekt door Dhr. Van Overstraeten (2005).
  • Gemeentehuis Hamme, Ommelooper & Terrier ofte Landt & Caerteboek Der Prochie van Hamme ende Heerlykhede van Sint Anne Liggende binnen den Lande van Dendermonde, 1772-1776 by Jan Baptiste van Huffel, gesworen Landt-meter, 14de wijk, nr. 105-106.
  • Gemeentearchief Hamme, Bouwplannen Hoogstraat, nummer 1.
  • FRIEDRICH M., Brauerei – Verzeichnis Belgien, Heidelberg 1984, p. 108.
  • LINDEMANS J., Oude Brabantse Geslachten, nummer 2 - Van Overstraeten, in Brabantica II, Genealogicum Belgicum, 1957, p. 221-284.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerswoning met brouwerij Van Overstraeten [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85347 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.