erfgoedobject

Oorlogsmonument

bouwkundig element
ID
84661
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84661

Juridische gevolgen

Beschrijving

Oorlogsmonument voor de gesneuvelden, de opgeëisten en de burgerlijke slachtoffers van de gemeente Berlare tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog en als aandenken voor de 63 Belgische soldaten gesneuveld tijdens de "Slag te Berlare" van 4-8 oktober 1914. Het monument werd ontworpen door Jules Vits en ingehuldigd in 1930.

Historisch overzicht

In 1930 gaf de gemeenteraad van Berlare de opdracht om een herdenkingsmonument op te richten voor inwoners van de gemeente die omgekomen waren tijdens de Eerste Wereldoorlog en als aandenken aan de 62 Belgische soldaten die aan hun einde gekomen waren tijdens de slag van Berlare van 4 tot 8 oktober 1914. Het werd ontworpen door beeldhouwer Jules Vits.

Van 4 tot 7 oktober 1914 werd er zwaar gevochten in Berlare. Dit eindigde op 7 oktober 1914, wanneer de Duitsers er dan in slaagden om ter hoogte van de Konkel een noodbrug over de Schelde te werpen. Dankzij de vertraging die het Belgische leger te Berlare aan het Duitse leger kon afdwingen, kon het overgrote deel van Belgische soldaten te Antwerpen ontkomen. Al bij al was er na afloop relatief weinig schade in Berlare; de meeste huizen bleven bewoonbaar. De menselijke tol was hoger, in totaal sneuvelden er 63 militairen, hun namen staan te lezen op het oorlogsmonument.

Dit werd op zondag 3 augustus 1930 feestelijk en groots ingehuldigd in het bijzijn van luitenant-generaal Baron Michel, de aanvoerder van de vierde legerdivisie tijdens de slag van Berlare.

Beschrijving

Het gedenkteken bestaat uit een bronzen beeldengroep, die geplaatst is op een hoge cilindervormige sokkel van blauwe hardsteen aanzettend op een breder getrapt voetstuk. De engel, de vrede symboliserend, ontfermt zich over een zittende stervende soldaat en een geknielde gemartelde opgeëiste. Op de zuil staat bovenaan een in brons uitgewerkt bas-reliëf die de veldslag van Berlare toont, eveneens van Jules Vits.

Afgeronde voorzijde van de sokkel met opschrift: "1914-1918/ AAN ONZE/ HELDEN". Onder het bronzen bas-reliëf in bronzen letters: "VELDSLAG VAN BERLAERE 4-8 OCT. 1914".

Aan de beide smalle zijkanten hangt een bronzen plaat met de namen van de inwoners van Berlare, die omkwamen tijdens de Eerste Wereldoorlog, namelijk 35 gesneuvelden en 12 gestorven opgeëisten. Tegen de vlakke achterzijde van het voetstuk zijn op een grote bronzen plaat 60 namen, het regiment en de plaats van herkomst vermeld van 60 Belgische soldaten, gesneuveld in de 'Slag van Berlare'. Zij behoorden bij de 1e Lansiers, 2e Gidsen, 1e Carabiniers, 10e Linie, Grenadiers, Gendarmerie, 13e Linie.

Tegen de frontzijde van de bredere basis van de sokkel, met aan weerszij van een uitspringende steen met bronzen lauwertak, staan op twee kleine bronzen platen de namen van diegenen die omkwamen tijdens de oorlog 1940-1945: 3 politieke gevangenen en 4 gesneuvelden van Berlare.

  • Gemeentearchief Berlare, Register der beraadslagingen van de gemeenteraad van 6 augustus 1929 tot 28.12.1945.
  • BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K., VERBEECK M. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20N, onuitgegeven werkdocumenten.
  • DE BRUYNE C. 2004: De vorige herdenkingen van de Slag van Berlare, Heem- en Oudheidkundige Kring VZW Berlare XXII.2, 78-94.
  • MARX M. & ENGELEN C. 2002: Jules Vits in: Beeldhouwkunst in België vanaf 1830, deel 3, Brussel, 1772-1773.
  • OLSEN J. 1998: Jules Vits, enkele merkwaardige familiale verwantschappen, Heemkundige vereniging: De Gonde 26, 27-31.
  • VENNEMAN R., ADAM A., ADAM M. 1984: Berlare in prentkaarten, prentkaarten van de deelgemeente Berlare, Berlare, 33.
  • VERSTRAETEN R. 1987: Berlare en de Eerste Wereldoolorg (1914-1918) (I), Heem- en oudheidkundige kring V.Z.W Berlare 5, 23-33.
  • S.N. s.d.: Gemeentelijk museum, archief en documentatiecentrum Melle: de afdeling rond beeldhouwer Jules Vits [online], http://users.skynet.be/museum.melle/jules_vits.htm (geraadpleegd op 5 februari 2016).

Bron: Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DO002348, Oorlogsmonumenten.
Auteurs: Van Branden, Gudrun
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Beboomd dorpsplein en kerksite

  • Is deel van
    Dorp

  • Is deel van
    Parochiekerk Sint-Martinus met kerkhof


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsmonument [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84661 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.