erfgoedobject

Kasteeldomein Wakken

bouwkundig / landschappelijk element
ID
84523
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84523

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel van Wakken
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Kasteeldomein Wakken: kasteel
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Wakken
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Het kasteel is pal tegenover de kerk gesitueerd en bevindt zich aan de rand van de dorpskern. Het omliggende park paalt aan de Kraaistraat. Het neoclassicistische kasteel, gebouwd circa 1840, staat op de plaats van het vroegere grafelijke slot.

Historiek

De vroegste vermelding, als woning van Jan van Oudenaerde, gaat terug tot circa 1280. Een bastaardzoon van de Bourgondische hertog Filips de Goede, Antoon genaamd, verwerft het domein op het einde van de 15de eeuw. Deze Antoon II, huwt circa 1485 met Clara Andries, dochter van de landheer van Wakken en Kapelle. Hierdoor wordt hij heer van het kasteel en de heerlijkheid Wakken. Adolf van Bourgondië (+ 1568), zoon van Antoon II, is een man met vele bevoegdheden. Naast ridder en heer van Wakken, Cathem en Kapelle kan hij zich ook viceadmiraal van Vlaanderen, grootbaljuw van Gent, gouverneur van Zeeland en tussen 1535 en 1549 burgemeester van het Brugse Vrije noemen. In 1614 wordt Wakken een baronie en in 1626 krijgt de toenmalige heer van Wakken, Karel I, van de aartshertogen Albrecht en Isabella de titel van graaf.

Op de gravure van Sanderus' Flandria Illustrata (1641-1644) staat het omwalde kasteel getekend met een gedeeltelijk ommuurd binnenplein met in de noordoosthoek het kasteel op L-vormige plattegrond. Over de omwalling een dubbele bogenbrug en ophaalbrug geflankeerd door twee gekanteelde traptorens. Het kasteel zelf heeft een lange oostvleugel met trapgevel aan de zuidkant. De korte noordvleugel bestaat uit twee parallelle, diepe vleugels aan de westkant eindigend op twee trapgevels. Achter en ten zuiden van het kasteel liggen formele tuinen en een grote vijver.

Door een huwelijk geraakt de heerlijkheid in 1715 in handen van de familie van Maldeghem-Wakken. Vermoedelijk krijgt het kasteel circa 1840 zijn huidig uitzicht en wordt opgetrokken in een neoclassicistische stijl. De familie van Maldeghem-Wakken verkoopt het kasteel en aanpalende eigendommen in 1862 aan Joseph Bruno Kervyn de Lettenhove. Baron Gustaaf Kervyn de Lettenhove bewoont het kasteel vanaf 1890 tot aan zijn dood in 1934. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt het kasteel ingenomen door de Duitse bezetter. De familie Dewever wordt in 1937 de volgende eigenaar. Deze stelt het kasteel achtereenvolgens ter beschikking als vakantieverblijf en na de oorlog als opvangtehuis voor kinderen waarvan de ouders slachtoffer waren van de repressie. In 1964 volgt een restauratie en wordt het kasteel ingericht als woning en advocatenkantoor.

Beschrijving

Het kasteel ligt pal tegen over het kerkportaal en op de plaats waar eens het grafelijk slot stond. Toegankelijk via een rechte smalle dreef (geplaveid met cementtegels) met aan weerszijden recent aangeplante leilinden. Aan straatzijde staan twee roodbakstenen hekpijlers met een gepekte plint en arduinen dekplaten. De dreef geeft uit op een open plaats, gedeeltelijk ingericht als parking. Links van de parking staat de schandpaal met jaartal 1747. De noordzijde van de binnenplaats is afgeboord met het voormalige koetshuis waarin nu drie woningen (nummers 6-8) zijn ondergebracht. Populierendreef. Aan de westzijde een kleine huizenrij bestaande uit twee recente woningen. Omwald kasteel met voor de walgracht een rij witte paardenkastanjes. Over de omwalling een driedubbele boogbrug met kasseibestrating en smeedijzeren balustrade gevat in gecementeerde pijlers. Voor het kasteel ligt een gazon met ijzeren omheining.

Neoclassicistisch kasteel van circa 1840. Oude restanten van het vroegere kasteel zouden nog te vinden zijn in de grondvesten, kelders en in de boogbrug over de omwalling. Het hoger opgaande middendeel van tweeënhalve bouwlagen en vijf traveeën onder leien schilddak wordt geflankeerd door twee zijvleugels van twee bouwlagen en twee traveeën onder een plat dak. Volgens oude foto's uit het begin van de 20ste eeuw had zowel het dak van de hoofdvleugel, aan voor- en achterzijde, en de twee aanpalende daken een omlopende balustrade. Gecementeerde lijstgevels, beschilderd in grijs en roze.

Als risaliet uitgewerkte, monumentale inkompartij. Dubbele vleugeldeur met arduinen rondbogige omlijsting en buitentrap. Fraai schrijnwerk met waaiervormige roedeverdeling in het bovenlicht. De vensters daarboven worden geflankeerd door pilasters van de kolossale orde versierd met guirlandes in stucwerk, ook op de borstwering. Rechthoekig balkon op de eerste verdieping rustend op zware, arduinen consoles. Voorts worden de gevels verlevendigd door rechthoekige traveenissen, kordons en panelen op de borstwering. Rechthoekige vensters met sluitstenen op de begane grond en vensters met grote roedeverdeling. Alle vensters hadden luiken maar deze zijn nu verdwenen. Omlopende kroonlijst op klossen bij het hoofdgebouw.
Gelijkaardige achtergevel maar met eenvoudige inkomtravee. Blinde zijgevels.
Plaatsbezoek was niet toegestaan.

Achterliggende parktuin met vijver en omgeven door een roodbakstenen muur.

  • Archief Ruimtelijke Ordening West-Vlaanderen - Onroerend Erfgoed, DW002039.
  • DESMET J., Wakken in oude briefkaarten, deel 3, 1994, 1-3.
  • DEVOLDERE W., Beelden uit het oude Wakken, De Roede van Tielt 8.1, 1977, p. 19-20.
  • OPSOMER E., Wakken…historische bijzonderheden, Wakken herdenkt, 1963, p. 26.
  • SANDERUS A., Flandria Illustrata, Keulen, 1641-1644.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Dentergem, Deelgemeenten Markegem, Oeselgem en Wakken, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL32, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Koetshuis en stallingen bij kasteel van Wakken

  • Omvat
    Schandpaal

  • Is deel van
    Kasteeldreef


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Wakken [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84523 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.