erfgoedobject

Brouwershuis

bouwkundig element
ID
83889
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/83889

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig brouwershuis van de verdwenen brouwerij "Het Anker". Achterliggende volledig ommuurde tuin heden toegankelijk via een poort aan bakstenen hekpijlers links van het vroegere brouwershuis. Bijhorende brouwerij wellicht circa 1873 opgestart in het bij de woning horende magazijn ter hoogte van de Stapstraat. Vanaf 1877 ingericht in de nieuwgebouwde stoombrouwerij tegenover het brouwershuis aan de Dendermondebaan. Vervolgens uitgebreid in 1880 met een herberg en in 1890 met een magazijn die heden in gewijzigde vorm deel uitmaken van de taverne en feestzaal "Spiegelpaleis". In 1898 nogmaals vergroot met een mouterij. Brouwerij actief tot en met 1955, daarna deels omgevormd tot bierhandel in samenwerking met brouwerij Vandenheuvel uit Brussel. Rest van gebouwen door Alfons Rosseels van 1955 tot 1980 ingericht als azijn- en mosterdfabriek. Industriële gebouwen afgebroken tussen 1989 en 1995 en site herbestemd voor appartementsbouw.

Aan straat palend voormalig neoclassicistisch brouwershuis in 1872 in opdracht van brouwer Alfred De Smedt gebouwd. In 1932 door diens opvolger brouwer Louis Rosseels vergroot met een hoektorentje en een bijgebouw; volgens gevelsteen gerealiseerd door de bouwmeesters J. Rooms & Zonen (Sint-Amandsberg) die onder meer ook instonden voor de bouw van het "Gasthof Het Anker" aan de Markt van dezelfde eigenaar. Deze vrijstaande baksteenbouw met dubbelhuisopstand telt vijf traveeën en twee bouwlagen onder een pannen schilddak met omlopende kroonlijst op klossen en tandlijstje. De voorgevel wordt bepaald door de evenwichtige gevelcompositie met centraal een vleugeldeur gevat in een hardstenen omlijsting op neuten aan een bordes van twee treden geflankeerd door twee schoenschrapers; bovenlicht met glas in lood. Rechthoekige bovenvensters met afgeronde bovenhoeken gevat in een geprofileerde gestucte omlijsting met siersluitsteen, kenmerkend voor de stijlperiode. De vensters op de begane grond waren vroeger beluikt (zie luikduimen); het schrijnwerk is vernieuwd. De achtergevel heeft dezelfde ordonnantie als de voorgevel, is op de begane grond voorzien van een veranda en een toegevoegde halfronde uitbouw met loodglas in de bovenlichten die naar verluidt afkomstig zijn uit het atelier Coppejans (Gent). De rechthoekige achterdeur en de bovenvensters zijn gevat in vlakke omlijstingen.

Linker aanbouwtje in eclectische stijl van één travee en één bouwlaag onder een mansardedak (leien) met overstekende daklijst. Volgens prentbriefkaarten vroeger een éénlaags gebouwtje met plat dak en lage balustrade. In 1932 volume verbouwd, verhoogd en voorzien van een pittoresk hoektorentje. Het dienstgebouw is toegankelijk via een rondbogige portiek in de hoger oplopende deurtravee in de zijgevel. Een gevelsteen met anker boven de inkom verwijst naar de naam van de brouwerij.

Tegenover het brouwershuis, haaks ten opzichte van de straat, tweede dienstgebouwtje met bakoven, gelijktijdig met brouwershuis in 1872 gebouwd. Linker zijpuntgevel beraapt.

In de tuin grenzend aan de Stapstraat bevindt zich nog het voormalige deels bewaarde magazijn uit het derde kwart van de 19de eeuw dat wellicht aanvankelijk gebruikt werd als brouwerij. Na 1877 werd het herbestemd als graanopslagplaats, kelder en weekbak, heden doet het dienst als berging. Dit éénlaags voormalige bedrijfsgebouw telt tien traveeën onder een pannen zadeldak. Het is een eenvoudige baksteenbouw met steekboogvensters onder bakstenen druiplijstje.

  • BOONE L., Architectuurinventaris Zele. Overzicht architectuur in Zele, hoofdzakelijk 1900-1960 aangevuld met opmerkelijke realisaties uit andere periodes (onuitgegeven document), Zele, 2005-2006.
  • BOONE L., Brouwers en brouwerijen in Zele, in Heem- en Oudheidkundige Kring Zele, Jaarboek Nr. 29, 1998, p. 193-204.
  • BOONE L., Zeelse "aannemers-ontwerpers", ontwerpers van gebouwen en architecten 1900-1960, in Heem- en Oudheidkundige Kring Zele, Jaarboek Nr. 35, 2004, p. 276.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het gelijktijdig met het brouwershuis gebouwde dienstgebouwtje met bakoven dat tegenover het brouwershuis gesitueerd was, is gesloopt. Ook het voormalig magazijn aan de Stapstraat is gesloopt en maakte plaats voor nieuwbouw. 

Auteurs: Jacobs, Els
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwershuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/83889 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.