erfgoedobject

Gemeentehuis van Wolvertem

bouwkundig element
ID
83771
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/83771

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het voormalige gemeentehuis, dat als zodanig in gebruik bleef tot 2008, werd opgetrokken in 1875 in neotraditionele stijl, de buitengevels werden heropgebouwd in 1926 naar een ontwerp van bouwmeester R. Crignier, zie herdenkingsplaat in het bordes.

Historiek

Na de Belgische onafhankelijkheid besliste de gemeenteraad van Wolvertem tot de oprichting van een gemeentehuis. In 1836-1838 werd het huidige nummer 2 gebouwd als het eerste gemeentehuis van Wolvertem, gelegen tussen de afspanning Sint-Maerten en de kerk. In het gebouw was er ook plaats voorzien voor een schoollokaal, een archiefruimte en de zetel van het vredegerecht. Het ontwerp was van de hand van architect-aannemer Joseph Caluwaerts uit Londerzeel.

Na ruim 30 jaar was dit gemeentehuis toe aan vervanging. In 1873 werd een hoeve onteigend en gesloopt voor de aanleg van het Gemeenteplein en de bouw van het nieuwe gemeentehuis. De plannen werden goedgekeurd op de gemeenteraad van 24 juni 1874 en op 11 januari 1875 werden de werken toegewezen aan Jean Baptiste Schakevits uit Meise. De kadastrale registratie gebeurde in 1879.

Door een zware storm in 1876, nog voor de bouwwerken beëindigd waren, stortte een deel van het nieuwe gemeentehuis in en moesten bijkomende herstellingswerken worden uitgevoerd.

Op 1893 bevestigde de gemeenteraad dat het gemeentehuis al sterk bouwvallig was; meermaals werden herstellingen en versterkingswerken uitgevoerd. Zo werden in de periode 1904-1905 restauratiewerken uitgevoerd waarbij ook het interieur werd aangepakt. Eind 1925 stond de volledige westzijde op instorten ten gevolge van een onvoldoende gedempte waterput die hier oorspronkelijk lag. Er werd beslist de vier buitenmuren op steviger fundamenten herop te bouwen waardoor het uitzicht enigszins gewijzigd werd ten opzichte van het oude gebouw. Gevel na gevel werd heropgebouwd maar de binnenmuren, de vloeren en het dak bleven behouden. Ook de inkom werd volledig herbouwd en een herdenkingsplaat aan de werken werd ingemetseld in het bordes. De glas-in-loodramen werden hergebruikt. Deze werken werden niet kadastraal geregistreerd.

Het belangrijkste verschil ten opzichte van het oorspronkelijke gemeentehuis vormt de inkomtravee. Op een oude prentkaart loopt het centrale deurrisaliet, geflankeerd door versneden steunberen, uit op een puntgeveltje met een dakvenster dat bekroond wordt door een neogotisch drielobmotief. In de plaats van de huidige bordestrap is het pand toegankelijk via een steektrap, de rechthoekige deur heeft een rondbogig bovenlicht en wordt bekroond door een gevelplaat met opschrift 'Gemeentehuis'. De omlijstingen van de kruiskozijnen zijn blijkbaar uitgevoerd in witte steen en het hoofdgestel is iets zwaarder uitgewerkt. Van het oorlogsmonument op de linkerhoek is er nog geen spoor te bespeuren. Een bijkomende inkom met trappenpartij bevond zich in de noordoostgevel.

Beschrijving

Vrijstaande baksteenbouw op rechthoekige plattegrond, vijf bij vier traveeën, een souterrain en twee bouwlagen onder een leien schilddak, met dakkapellen onder afgewolfde zadeldakjes. Eenvoudige lijstgevels gemarkeerd door een nagenoeg gevelbreed spaarveld, bovenaan afgelijnd door een getrapte fries. Eenvoudige natuurstenen kruiskozijnen met geometrisch glas in lood, versierd met Vlaamse spreuken, de namen van naburige gemeenten en wapenschilden. Getraliede en gekoppelde rechthoekige keldervensters in een omlijsting van blauwe hardsteen. De korfboogdeur in een neobarokke, natuurstenen omlijsting met bekronende oculus wordt voorafgegaan door een bordestrap met neogotisch getinte balustrade in Franse Savonnièresteen. De ingemetselde, verweerde gedenkplaat werd aangebracht naar aanleiding van de ‘restauratie’ en maakt melding van de burgemeester, schepenen, raadsleden, secretaris en ontvanger, naast bouwmeester P. Crignier en aannemer V. Adams. Aflijnende houten kroonlijst op klossen.

Op de zuidelijke hoek ingewerkt neogotisch oorlogsmonument van blauwe hardsteen en Savonnièresteen, bekroond door een hogel en pinakels op de hoeken (ten dele verdwenen): hardstenen plaat met vermelding van de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog, bekroond door een reliëf met lauwerkrans, een helm en een zwaard; onderaan later toegevoegde hardstenen platen met vermelding van de burgerslachtoffers van de Eerste Wereldoorlog links en de burgerslachtoffers en gesneuvelden van de Tweede Wereldoorlog rechts.

Voor een groot deel bewaarde interieuraankleding uit de restauratieperiode 1904-1905 waaronder vloeren, trappen, lambriseringen, binnendeuren en stucplafonds. Raadszaal met neogotisch schouwensemble.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten, Meise, afdeling II (Wolvertem), 1879/12.
  • DE BONDT G. 2016: De oud-gemeentehuizen van Wolvertem, Berla 109, 3-21.
  • E.V.B. 2016: De zijtrap van het Oud-Gemeentehuis van Wolvertem, Berla 110, 3.
  • GROOTAERS J. 2016: Bouw-historische verkenning, Berla 109, 22-27.
  • LEFEVRE J., VERHASSELT L. & T’KINT J. 1978: Geschiedenis van Wolvertem, Affligem, 491, 509-511.

Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentehuis van Wolvertem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/83771 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.