erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof

bouwkundig element
ID
83685
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/83685

Juridische gevolgen

Beschrijving

Landelijk kerkje gelegen ten noorden van de Steengracht, midden een omhaagd kerkhof, omgeven met linden; bakstenen toegangspad geflankeerd door Heilig Hartbeeld.

Laatgotisch bedehuis (16de eeuw) met deels romaanse toren (12de eeuw); voornamelijk 15de- 16de-eeuwse verbouwingen; 1583 : verwoesting van bedehuis door geuzen, op de toren na; wederopbouw tot 1612, waarna nieuwe plunderingen, herhaald tijdens de Franse Revolutie; voorportaal van 1646; herstel van toren in 1798; voorts in 1841, 1883, 1885, 1925 en 1951; tenslotte algemene restauratie (versterking van toren door middel van beton, binnenrestauratie, opening van gedicht venster in noordkoor, herbouw van voorportaal, bouw van sacristie) van 1952 tot 1972, naar ontwerp van architect B. Hendryckx (De Panne).

Oorspronkelijk transeptloos kerkje, te oordelen naar de plaatsing van de vensters in noordelijke en zuidelijke torenwand, waarvan het schip zich uitstrekte ten westen van de middentoren, terwijl het vlak overzolderd romaans koor lager was dan het schip. Hierdoor, enige gelijkenis met kerk van Izenberge.

De plattegrond ontvouwt thans een driebeukig schip van drie traveeën onder gelijklopende zadeldaken, een ingebouwde westtoren voorafgegaan door portaal, een hoofdkoor met driezijdige sluiting en ten zuidoosten aanleunende sacristie. Verankerde gele baksteenbouw op sokkel; leien bedakingen. Vierkante toren van kalksteen voor het romaans gedeelte, en gele baksteen voor het verankerd bovengedeelte; lage, ingesnoerde spitsbekroning. Links flankerende hoeksteunbeer met versnijdingen. Westgevel: sporen van aanzet van zadeldak (voormalig schip) boven dichtgemetseld rondboogvenster. Sporen van soortgelijk venster met deel- en muurzuiltjes in noord- en zuidgevel; waterlijst en afzaat; gerestaureerde teerlingkapiteeltjes; bovengeleding gemarkeerd door omlopende waterlijst; gekoppelde spitsbogige galmgaten in spitsboogomlijsting met oculus, verdiept in korfboognis op afzaat. Tegen westgevel aanleunend voorportaal onder zadeldak; westelijke trapgevel met houten vleugeldeur onder houten latei, opgenomen in een geprofileerde rondboog; erboven, geprofileerd spitsboogvenster op afzaat. Toren geflankeerd door tuitgevels met aandak, schouderstukken en topstuk, gestut door middel van hoeksteunbeer met versnijdingen. Geprofileerd spitsbogig tweelicht op doorlopende afzaat in noordelijke tuitgevel. Sporen van dichtgemetselde spitsboog in zuidelijke tuitgevel. Noord- en zuidgevels geritmeerd door middel van geprofileerde spitsboogvensters op afzaat en steunberen met versnijdingen. Zuidgevel afgelijnd met overhoekse muizentand. Gedicht middenvenster, tengevolge houten crucifix onder luifel. Noordelijke en zuidelijke beuk eindigend op oostelijke tuitgevel; laatst genoemde voorzien van geprofileerd spitsbogig drielicht op afzaat bij noordbeuk. Driezijdige koorsluiting geritmeerd door middel van steunberen met versnijdingen en geprofileerde spitsboogvensters, onder meer tweelicht, op doorlopende afzaat; aflijnende tandlijst. Toren met vlakke zoldering; rechthoekige torenvoet (4,10 x 3,80 m) tengevolge latere verstevigingen van de kruisingspijlers; driebeukig schip onder houten tongewelven met dwarsbalken; twee traveeën tellende middenbeuk met rondbogige scheibogen in eerste, en spitsbogige in tweede travee.

Mobilair : “Marteling van Helige Laurentius”, Vlaamse School, 17de eeuw; “Opdracht van Maria in de tempel”, idem; “Kroning van Maria”, 17de eeuw, in zuidelijke zijbeuk; “Aanbidding van de herders”, 17de eeuw en “Geboorte van Jezus met de Heilige Nikolaas van Myra en Heilig abt”, 18de eeuw, in noordelijke zijbeuk. 14de-eeuwse, 16de-eeuwse, 17de- en 18de-eeuwse grafmonumenten in kerk verspreid. 18de-eeuws orgel in zuidelijke zijbeuk.

  • [DE SMIDT F.], De Romaansche Kerkelijke Bouwkunst in West-Vlaanderen, Gent 1940, pagina's 253-256.
  • DEVLIEGHER L., De kerkelijke romaanse bouwkunst in Frans-Vlaanderen, in Bulletin van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, IX, 1958, p. 63.
  • ID., De opkomst van de kerkelijke gotische bouwkunst in West-Vlaanderen gedurende de XIIIde eeuw, I in Bulletin van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, V, 1954, p. 232.

Bron: DELEPIERE A.-M. & LION M. met medewerking van HUYS M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Veurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 8n, Brussel - Gent.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Bouwgeschiedenis

Het Vlaams metselverband, de afmetingen van de bakstenen en de tienlagenmaat van het baksteenmetselwerk laten toe om het zuidkoor te dateren in circa 1250-1325. De vormgeving van de spitsboogvensters en steunberen sluit hierop aan. Het zuidkoor werd dus niet gebouwd in de 15de eeuw, zoals tot voor kort werd gedacht. Het werd toegevoegd aan het inmiddels verdwenen koor van de romaanse parochiekerk, waarvan de kruising en de toren nog overblijven. Het zuidkoor van de kerk van Steenkerke is een waardevolle getuige van de bloei van baksteenarchitectuur in de streek van Veurne tijdens de 13de eeuw.

Het muizentandfries bovenaan de buitengevel is een latere aanpassing.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relicten wereldoorlogen

In en rond de Sint-Laurentiuskerk bevinden zich verschillende relicten die verband houden met de wereldoorlogen.

In de kerk: rechthoekige witmarmeren gedenkplaat voor de militaire doden van Steenkerke uit de Eerste Wereldoorlog.

Op het kerkhof: twee privé-graven voor Belgische militairen, gestorven op het einde van de Eerste Wereldoorlog. Eveneens op het kerkhof een perkje met twee Britse graven voor vliegeniers, omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog, met ernaast een graf voor zeven (voornamelijk) Waalse mannen, omgekomen op 27 mei 1940.

  • DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
  • S.N. s.d.: Steenkerke Churchyard [online], http://www.cwgc.org (geraadpleegd op 19 mei 2022).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Orgel kerk Sint-Laurentius

  • Is deel van
    Steenkerke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/83685 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.