Gelegen aan de hoek met de Eindhovensebaan op een driehoekig graspleintje met rondom zeven lindebomen van circa tachtig jaar oud. Eén van de weinige kapellen die de Heilige abt van Clairvaux als patroon meekregen, in de 17de eeuw bijzonder vereerd als noodheilige bij veeziekten, onder meer het Sint-Bernardusvuur.

HISTORIEK

Waarschijnlijk opgericht door de boeren van het gehucht de Locht, die later eveneens als cappelmeester oft toesiender der Lochter capelle instonden voor het beheer ervan.

Pas in 1834 werden de buurtbewoners verplicht af te zien van alle aanspraken op bedehuis en inkomsten, ten voordele van de kerkfabriek van Eksel. Tijdens de Franse Revolutie zou de kapel tot wachthuis hebben gediend voor de soldaten, wier haardvuur vele jaren later nog sporen naliet.

Begin 19de eeuw, herstel door de buurtbewoners. Bij het platbranden van de Locht door de Duitsers op 28 september 1914, werd de aanvankelijk bedreigde kapel gespaard. Tot omstreeks 1970, wekelijkse mis. Ook op elke eerste vrijdag van de maand werd een mis gecelebreerd, een gebruik dat circa 1975 verdween. Circa 1970, diefstal van een dubbele lichtkroon van messing, met de namen van de schenkers en het jaartal 1750. Begin juli 1980, diefstal van volgende voorwerpen: een kruisbeeld van geel- en roodkoper (einde 18de eeuw), vier grote altaarkandelaars van messing (einde 18de eeuw), twee geelkoperen lichtarmen (circa 1800), een altaarbel en een wijwaterbakje. Elk jaar, eucharistieviering ter ere van de patroonheilige op zijn feestdag, 20 augustus.

Heden is de kapel onderkomen door vochtwerking, zodat een deskundige restauratie zich opdringt. De vroegste afbeelding van het bedehuisje komt voor op een figuratieve kaart uit het kaartboek van de abdij van Sint-Truiden, getekend door landmeter Lambert Warnouts (1697). De kapel is op deze kaart gelegen ten noordoosten van de Lochterschans, in de buurt van de Schansvijver en de Princevijver. Rietkragen aan weerszijden van de Eindhovensebaan herinneren nu nog aan de voormalige vijvers. De kapel wordt ook aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77) en in de Atlas van de Buurtwegen (1845).

BESCHRIJVING

Noordoost-zuidwest georiënteerd bakstenen gebouw van twee traveeën met driezijdige koorsluiting onder zadeldak (leien) met zeszijdig noordoostelijk dakruitertje met ingesnoerde naaldspits, bekroond met een smeedijzeren gelelied kruis met kleine windhaan; gewone, X-vormige en krulankers met dito spie; jaartalankers in voorgevel: 166[1], verwijzend naar het bouwjaar; aflijnende overhoekse muizentandfries. Ook de koorzijde draagt een kleine spits, eveneens voorzien van een smeedijzeren gelelied kruisje.

Ten noordoosten, puntvormige voorgevel met gecementeerd aandak, vlechtingen en schouderstukken. Rechthoekig portaal in een vlakke kalkstenen omlijsting, met bewaard houtwerk (eik), smeedijzeren banden en slot (18de eeuw), bekroond met een dito rondboogvenster en rechts geflankeerd door een betralied oculus, dat de gelovige bezoekers moest toelaten het heden elders in veiligheid gebrachte Sint-Bernardusbeeld te zien. Zijgevels geritmeerd door onversneden afgeschuinde steunberen, overhoeks bij de sluiting, en aan elke kant voorzien van een rondboogvensterstje van een dubbele rollaag en een platte laag, met later decoratief glas in lood met kruismotief. Bepleisterd en witbeschilderd interieur met een viertal rondbogige nissen en 18de-eeuwse stucwerkversiering op het plafond: vakken omrand met getrokken lijstwerk omringen een centraal medaillon met gestileerde bloemmotieven; analoog uitgewerkt Gods Oog, bloem, bladwerk en rocailles in sluiting. Terracottategelvloer.

Mobilair: Schilderij met de voorstelling van Sint-Bernardus die het vee zegent, door P.F. Habricx (1743); gepolychromeerde houten beelden van Sint-Bernardus van Clairvaux (tweede helft van de 17de eeuw), Sint-Trudo (tweede helft van de 17de eeuw, afkomstig uit de parochiekerk), een Maria en Johannes van een calvarie (Limburg (?), 1550-60) met vernieuwde polychromie, alsook een houten en met fluweel beklede staakmadonna met Kind (17de eeuw), alle recent gestolen, evenals de hoger genoemde geelkoperen kroonluchter (1750) die circa 1970 werd ontvreemd; de twee eerst genoemde beelden en het laatst genoemde werden teruggevonden en worden nu elders in veiligheid bewaard; gipsen beelden uit de 19de- en 20ste eeuw van Sint-Antonius van Padua, Sint-Jozef en Sint-Theresia van Lisieux. Beschilderd en gemarmerd portiekaltaar (circa 1740), waarvan de vooruitgeschoven tombe thans als dienstaltaar fungeert; eiken sacristiekast (midden 18de eeuw), zijnde een lage tweedeurskast met lessenaar aan de rugkant; dertig à veertig kerkstoelen; houten communiebank (20ste eeuw); lamp van messing (20ste eeuw).