erfgoedobject

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand

bouwkundig element
ID
80137
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80137

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

In de volksmond zogenaamd Hei's kapelleke, in 1874 opgericht door pastoor Karel Gaethofs en kapelaan Frans Vencken; oorspronkelijk met slechts drie traveeën en rondbogige muuropeningen. Twee gevelstenen in de voorgevel vertoonden de inscripties: 1874, AVE MARIA. In de meimaand, einddoel van bedevaarten, onder meer voor bijstand tegen rachitis of jicht.

Volgens mondelinge overlevering, is de kapel circa 1900 afgebrand. In 1916, verbouwing en vergroting door de familie Slegers ter nagedachtenis van Egidius Slegers, onderwijzer te Lommel-centrum en gesneuveld op 15 augustus 1915 als brancardier aan het Ijzerfront.

Het bedehuis zou ontworpen zijn door Constant Menten, hoofdonderwijzer en landmeter te Lommel. Het oude Mariabeeld werd op het nieuwe altaar geplaatst en in de voorgevel werden de oude gevelstenen hergebruikt. De kapel werd omgeven door een tuintje, afgeboord door een bakstenen muur. Later, in augustus 1931, werd deze muur vervangen door hekken tussen bakstenen pijlers.

In de jaren 1950, vermoedelijk in 1954, herstel van de kapel en verwijdering van de toen onherstelbaar beschadigde glasramen aan het altaar. Enkele jaren later werd het oude Mariabeeld met gouden kroon gestolen. Het werd vervangen door een Mariabeeld, afkomstig uit Binderveld.

In 1986-87, grondige restauratie naar ontwerp van architect W. Swinnen (Lommel). Op 3 mei 1987, ingebruikname door de parochie Heide-Heuvel.

Beschrijving

Door beukenhaag omgeven en aan straatzijde van later ijzeren hek tussen bakstenen pijlers voorzien zuid-noordgeoriënteerd, neogothisch bedehuis; vier traveeën met driezijdige sluiting onder zadeldak (nok loodrecht op de straat, kunstleien), van 1874, confer gevelsteen vooraan links met inscriptie: ANNO/ 1874; tweede gevelsteen vooraan rechts, met opschrift: AVE/ MARIA.

Baksteenbouw met gecementeerde afwerking voor afzaat en steunberen; gebruik van hardsteen voor afgeschuinde lekdrempels en sluitstenen; vernieuwd houtwerk doch behouden deur. Ritmerende, bij voorgevel en sluiting overhoekse, versneden steunberen, vooraan aansluitend bij de puntgevel met houten windborden, dito kruis en beschilderd opschrift: O.L.V. VAN BIJSTAND B.V.O. Portiek met gedrukt houten tongewelf; spitsboogdeur met diamantkopversiering, briefpanelen, spitsbogige roedeverdeling en dito bovenlicht met gekleurd glas in lood. Met een rechte muizentand met dropmotief afgelijnde zijgevels en sluiting, met deels gedichte en van gekleurd glas in lood voorziene spitsboogvensters. Bepleisterd en beschilderd interieur, overkluisd door middel van een sterk gedrukt houten tongewelf op dito consoles; twee ijzeren trekankers.

Mobilair

Neogotisch eiken altaar met gipsen Onze-Lieve-Vrouwebeeld; opzij in de sluiting, twee figuratieve glasramen (1986-87), naar ontwerp van en uitgevoerd door glazenier Jos Knaepen (Borgloon) in opdracht van de familie Slegers: links, Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand, rechts, Heilige Egidius.

  • ADRIAENSENS I., red., Verenigingen zetten zich in voor monumenten. 27 projecten voor het behoud en de herwaardering van ons Bouwkundig Erfgoed. Een korte voorstelling, Brussel, 1986, p. 34-35, plaat.
  • DELBEKE G., Toeren tussen torens. "Naar en rond de abdij van Achel". Zondag 7 mei 2000, Brussel, 2000, p. 6.
  • INDEKEU B. & GEERTS F., Hoelang zal de tol nog draaien? Mijmerend wandelen langs een 150-tal Lommelse ansichten uit het begin van deze eeuw, Publikaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 3, Lommel, 1987, p. 40-41, prentkaarten nummers 75-77.
  • LEYSEN V. & INDEKEU B., Van teutendorp tot bruisende stad. Lommel in de voorbije twee euwen (1800-2000), Publicaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 18, Lommel, 2001, p. 85, 198-200, oude prentkaart van de oude kapel op p. 85, oude foto van de vergrote en verbouwde kapel op p. 199.
  • MENNEN V., Van Vriesput tot Klein Duitsland. Acht eeuwen Lommelse plaatsnamen, Publicaties van de vzw. Museum Kempenland te Lommel 10, Lommel, 1992, p. 365.
  • S.N., Te Lomelle op die Campine 9, 1983, p. 10.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80137 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.