erfgoedobject

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof

bouwkundig element
ID
76444
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76444

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neoclassicistische kerk opgericht in 1842-43 met integratie van de oudere westtoren uit de 17de eeuw. Ommuurd kerkhof.

De plattegrond omvat een deels ingebouwde vierkante westtoren, een driebeukig schip van vier noord- en vijf zuidtraveeën, een koor met een rechte travee, en halfronde sluiting tussen twee sacristieën. Afdekking door middel van een zadeldak (leien). Baksteenbouw met verwerking van zandsteen voor plint, hoekblokken, deur- en vensteromlijstingen, cordons en galmgaten der toren. Neoclassicistisch gedeelte gemarkeerd door een plint en hoekblokken van zandsteen (hergebruikt materiaal?). Westtoren ingebouwd aan de zuidzijde en aan de noordzijde geflankeerd door een bijbouw uit de 19de eeuw. Toren met drie geledingen, onderaan gestut door op elkaar gestelde hoeksteunberen met één versnijding en horizontaal gemarkeerd door cordons. Laatgotisch korfboogportaal en spitsboogvenster met vernieuwd maaswerk. Rondboogvormige galmgaten tussen de twee omlopende cordons van onderdorpel en druiplijst. Bekroning met ingesnoerde naaldspits. Zijbeuken en koor verlicht door rondboogvensters met ijzeren harnas; blinde koorsluiting. Pseudo-basilicaal schip geritmeerd door zuilen op hoge sokkel met eenvoudig dekblad. Overkluizing door middel van tongewelf in de middenbeuk en kruisribgewelven in zijbeuken.

Mobilair: muurdecoratie in koor uit de tweede helft van de 19de eeuw of later. Beelden: volksgetinte Heilige Antonius abt, gepolychromeerde eik, circa 1600; houten Onze-Lieve-Vrouw met kind, circa 1600; houten kruisbeeld (17de eeuw). 19de-eeuwse communiebank; classicistisch getinte biechtstoelen. Twee grafstenen uit de 17de eeuw tegen zuidelijke muur.

Arduinen schandpaal op het kerkhof.

  • DUVERGER G.-VANDENBUSSCHE-VAN DEN KERKHOVE C., Fotorepertorium van de Belgische bedehuizen, kanton Geraardsbergen, 1975, p. 21-22.

Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n1 (A-G), Brussel - Gent.
Auteurs: d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het kleine plattelandskerkhof staat reeds ingetekend op de Ferrariskaart uit 1770-1778. Het kerkhof wordt cirkelvormig ingetekend en is ommuurd. Mogelijk gaat het om een eerder schematische intekening. De contouren zijn duidelijk ingetekend op de Atlas der Buurtwegen uit 1841 terwijl de Poppkaart uit 1842-1854 een muur aan de straatzijde suggereert.

Het met een witgekalkte bakstenen muur omheinde, grotendeels geruimde en vergroende kerkhof omheen de parochiekerk sluit ten noorden aan bij de pastorie. Een pastoorspoortje in de kerkhofmuur verbindt de pastorie en het kerkhof. Het kerkhof wordt langs beide zijden van de kerk afgesloten door een metalen hek aan hardstenen, met een bol bekroonde hekpijlers.

Tegen de kerk en verspreid over het kerkhof staan enkele graftekens opgesteld. Het zijn voornamelijk hardstenen stèles uit de 20ste eeuw, soms in kruisvorm en uitzonderlijk aangevuld met een zerk. Grafschriften zijn in de steen gekapt of aangebracht op marmerplaten. De typische stijlen komen voor: eclecticisme, art deco, modernisme.

Tot de opmerkelijkste graftekens behoren de drie 17de-eeuwse grafplaten met renaissance en barokke vormgeving die ongetwijfeld uit de kerk afkomstig zijn: ten eerste pastoor Henricus van de Naeyre met de afbeelding van een hostiedragende kelk, ten tweede pastoor Adrianus van De Pestere (+1637) met de afbeelding van een biddende figuur, een hostiedragende kelk, een wapenschild en in de hoeken de symbolen van de vier evangelisten en ten slotte pastoor Ludocus van de Pestere (+1650) op wiens zerk een engel, een hostiedragende kelk en een schedel zijn afgebeeld. De calvarie die boven de graftekens hing, en die nog in 1944 werd gefotografeerd is ondertussen verdwenen. Op de kerkmuur zijn nog bouwsporen aanwezig.

Op het kerkhof staat de neoclassicistische stèle in een omheinde graftuin uit 1873 voor de burgemeestersfamilie Germane. De naar boven toe verjongende stèle bestaat uit een sokkel, lichaam en kopstuk met bekronend kruis. Op het lichaam hangt een witmarmeren tekstplaat met het grafschrift en in het fronton een witmarmeren lauwerkrans. 

Aan de zuidelijke kerkgevel 18 metalen kruisen die herinneren aan verdreven Franse kloosterzusters die in de abdij van Beaupré verbleven tussen 1902 en 1919.

Het hardstenen grafteken Jonckeheere uit 1954 in art-decostijl valt op door het getrapte zerk met metalen omheining, stèle en grafpaaltjes met gestileerde rozen, porseleinfoto’s en een metalen Christusfiguur. Het houten kruis voor Kamiel Lauwereys uit 1959 gaat terug op een eeuwenoude traditie en materiaalgebruik. Tegen de noordelijke gevel van de kerk hangen eveneens een drietal witgeschilderde houten kruisen onder een luifel uit de jaren 1950.

In de zuidwestelijke hoek van het kerkhof, achter een smeedijzeren hek staat het oorlogsgedenkteken.

Het kerkhof werd bezocht in 2017.

  • Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76444 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.