Complex geheel van bakstenen bedrijfsgebouwen met variërende hoogte onder overwegend platte daken, opklimmend tot het tweede kwart van de 20ste eeuw.

Historiek

In 1919 bestond te Retie reeds een privé-melkerij van de familie Graulus in de Kloosterstraat. Circa 1933 werd onder stimulans van de Boerenbond door een coöperatie van de lokale boeren een nieuwe melkerij opgericht op het huidige perceel. Circa 1961 werd gestart met een kaasmakerij, later "Corsendonk kaas"; sinds 1988 is het bedrijf gekend onder de naam "Zuivelfabriek Kempico". In 2000 verhuisde het bedrijf naar Gierle. In 2002 werd het fabriekscomplex verkocht. Gepland wordt de site te renoveren tot woon- en kantoorcomplex; het interieur werd inmiddels quasi volledig ontmanteld (machines, installaties,…).

Circa 1933 bouw van een eerste volume. Verbouwings- en uitbreidingswerken circa 1938 waarbij nieuwe machines werden aangekocht onder meer een pasteuriseermachine en nieuwe stoomketel; uitgevoerd door firma De Groof van Heist-op-den-Berg. Het gedeelte van het huidige complex aan de Sint-Martinusstraat, opgetrokken in een modernistische baksteenarchitectuur met kubistische opbouw, en de schoorsteen gaan terug op voormelde bouwfasen. Gestadig uitbreidingen in de jaren 1950, 1960 en begin de jaren 1970 voornamelijk langs de Groenstraat.

Links van het oudste gedeelte (zijde Sint-Martinusstraat), achteruitwijkende gebouwen, opgetrokken in het begin van de jaren 1950. In deze periode werd door de aankoop van een aantal nieuwe machines de productie van melkpoeder mogelijk: circa 1952-1953 bouw van een toren met een nieuwe verstuivingspoederinstallatie; deze constructie werd "omkast" door het gebouw met verticaal geritmeerde voorgevel, gelegen achter het kantoorgebouw. In 1955 werd aan de overzijde van de Groenstraat een perceel grond aangekocht voor de bouw van een nieuw ontvangstlokaal (1956) met kannenspoelmachine en een kaasmakerij ernaast (1961). De leidingen (water, stoom, melk, perslucht) van beide fabrieksgedeelten werden verbonden door middel van de "passerelle" (betonnen luchtbrug) over de Groenstraat. De recentere gebouwen (hangars, pakhuis) aan de oostzijde van de Groenstraat dateren van uitbreidingen in de jaren 1960 en 1970. Het kantoorgebouw aan de Sint-Martinusstraat en het tanklokaal, gelegen op de splitsing van de twee straten, beide in expostijl, dateren van circa 1970.

Beschrijving

Aan de Sint-Martinusstraat gelegen bedrijfsgebouw van 1933-1938 met een vrij homogene, architecturale vormgeving, aanleunend bij de nieuwe zakelijkheid, meer bepaald het baksteen-modernisme gekenmerkt door een krachtig, kubistisch volumespel, zie de asymmetrische compositie van in- en uitspringende geometrische volumes.

Sobere donkerbruine baksteenbouw van één tot twee bouwlagen onder plat dak met een plint van grijze gevelsteen met lintvoeg. Variërende rechthoekige muuropeningen, alle voorzien van stalen schrijnwerk met fijne profielen, een roedeverdeling met (liggende of opstaande) rechthoekige, ingevuld met structuurglas of doorzichtig glas, voor de ventilatie sporadisch aangebrachte klepramen onder meer tuimelramen.

Voorgevel levendig uitgewerkt met verspringende horizontale vensterpartijen, geaccentueerd door beschilderde betonnen omlijstingen, dito lekdrempels en hoek- of tussenstijlen. Typerend voor het modernisme zijn nog de overhoeks doorlopende vensterpartijen en de patrijspoort. In de zij- en achtergevels tevens brede en smalle verticale vensterpartijen. In de beginfase beschikte dit gedeelte over een vrijstaande zuidgevel, voorzien van een loskade met luifel.

Interieur met bewaarde functionele plattegrond van het vroegere zuivelbedrijf onder meer de ontvangstruimte, het roomtanklokaal, koelruimtes (boter), filterlokaal.

Aan de achterzijde, langs de Groenstraat, een ronde bakstenen schoorsteen verstevigd met ijzeren ringen.

De achteruitwijkende gebouwen van circa 1950-1952 alsook het gebouw aan de overzijde van de Groenstraat van circa 1956 zijn eenvoudige bakstenen gebouwen onder (overstekend) plat dak van meerdere bouwlagen of met een open halruimte voor de plaatsing van tanks/installaties; verticale en horizontale vensterpartijen voorzien van stalen schrijnwerk met fijne profielen en een rechthoekige roedeverdeling.

Het uitspringende gedeelte van het bouwdeel van 1950-1952 vertoont een evenwichtige, verticale gevelordonnantie, gekenmerkt door een afwisseling van brede vensterstroken en lisenen; vensterpartijen afgelijnd met betonnen kordons en verdeeld door dito tussendorpels. Het aanpalende inspringende gedeelte (rechts) wordt halverwege onderbroken door een (later aangebrachte?) luifel van golfplaten en is voorzien van diverse rechthoekige deuren, poorten en voornamelijk horizontale vensterstroken. Ook hier bleef de functionele plattegrond grotendeels bewaard. De zuidgevel van het gedeelte van circa 1956 met bewaarde betonnen luifel. Sporen in het metselwerk duiden op het wijzigen of dichten van muuropeningen.

Kantoorgebouw in expostijl van circa 1970 van twee bouwlagen onder plat dak; metalen skeletbouw, voornamelijk ingevuld met glas en plexiglas; gedeeltelijk met een parement van ruw bewerkte kunststeen. Tanklokaal van circa 1970, een balkvormig volume onder plat dak; deels van baksteen, deels met een parement van ruw bewerkte kunststeen. Zowel verticale als horizontale vensterpartijen met stalen schrijnwerk. Een bakstenen muur langs de Groenstraat sluit het fabrieksgedeelte, gelegen tussen beide straten, af.