erfgoedobject

Appartementsgebouw in art-nouveaustijl

bouwkundig element
ID
7540
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7540

Juridische gevolgen

Beschrijving

Appartementsgebouw met winkelgelijkvloers uit 1912, ontworpen door bouwmeester Louis Hamaide en Walter Van Kuyck. In één van de winkelruimtes is drankenhandel Feldman gevestigd, een winkel met een authentiek interbellum winkelinterieur.

Een aantal hoekgebouwen in de Simonsstraat zijn als blikvangers opgevat, hoger dan de omringende bebouwing, maar ook in een van de rij afwijkende bouwstijl. Op de hoeken met de Van Lerius- en de Lange Kievitstraat staan bijvoorbeeld begin-20ste-eeuwse appartementsgebouwen met natuurstenen gevels in eenvoudige art-nouveaustijl.

Het appartementsgebouw op de hoek met de Van Leriusstraat werd rond 1912 gebouwd als opbrengsteigendom voor Ignace Landy en I.M. Walk. Het bouwdossier voor de afbraak van de bestaande gebouwen en de nieuwbouw werd opgemaakt door bouwmeesters Louis Hamaide en Walter Van Kuyck. Deze bouwmeesters, op dat moment gevestigd in de stationsbuurt in de Quellinstraat 16, realiseerden talrijke gebouwen in deze wijk en gebruikten daarbij vaak een eclectische, op de art nouveau geïnspireerde bouwstijl.

Het appartementsgebouw, met winkels op de begane grond en burelen op de eerste en tweede verdieping, is op een rechthoekig hoekperceel gebouwd. Alle ruimte wordt bebouwd, met uitzondering van een kleine koer tegen de scheidingsmuur in de Simonsstraat. De traphal en de elektrisch aangedreven lift zitten in de achterste hoek; alle kamers zijn voorzien van een vensteropening in één van de gevels. Het pand telt vijf bouwlagen en twee mansardeverdiepingen. In de Simonsstraat heeft het pand drie traveeën, in de Van Leriusstraat zes; tussenin is een afgeronde hoektravee bekroond door een torentje waarop oorspronkelijk een leien spits was voorzien.

Het pand is volledig onderkelderd en herbergt daar twee keukens, een gemeenschappelijk beerput, kolenkelders en stookruimte. Op de gelijkvloerse verdieping worden twee winkels voorzien, een grote winkel op de hoek en een kleinere in de Van Leriusstraat. De inkom leidend naar de verdiepingen zit in de laatste travee in de Van Leriusstraat, met een gang uitgevend op de trapzaal en lift in de hoek. Achter de winkels en bijhorende achterkamers, een kleine cour voor verluchting, tegen de scheidingsmuur in de Simonsstraat. Op de eerste en tweede verdieping worden telkens zeven burelen voorzien, met twee gemeenschappelijke toiletten grenzend aan de cour. Op de twee bovenste verdiepingen, die onder het mansardedak te situeren zijn, geeft een gang toegang tot zeven kamers, samen drie kleine wooneenheden. Het sanitair, bestaande uit twee toiletten en een lavabo per verdieping, was ook hier gemeenschappelijk. De indeling op de plattegronden wijst duidelijk op een opbrengsteigendom, met burelen en kleine appartementjes die per stuk konden worden verhuurd.

De fraaie gevels, met een toren die de hoek bekroont, willen het gebouw een statige, residentiële uitstraling geven, die niet overeenkomt met de eigenlijke functie van het gebouw, die meer lijkt op een huurkazerne. De lijstgevels, in sobere art-nouveaustijl, kregen een natuurstenen parement. De twee bovenverdiepingen zijn gevat in een hoge mansardeverdieping, bekleed met leien. Het winkelgelijkvloers had oorspronkelijk segment- en spiegelbogige etalagevensters, nu vervangen door houten puien. De winkelpui is bekleed met houten panelen van minderwaardige kwaliteit. Ze zijn in slechte staat. In de hoektravee in de Van Leriusstraat een rondbogige toegangsdeur met fraai ijzerwerk.

Op de verdiepingen segmentbogige en korfbogige vensteropeningen, op de bovenverdiepingen voorzien van een doorlopend balkon met ijzeren leuningen. Mansardeverdiepingen met dakkapellen in brede omlijsting. Schrijnwerk naar origineel model bewaard, met op eerste verdieping guillotineramen, op hogere verdiepingen T-vensters. Accent op de hoekpartij, met verhoogde afgeronde hoektraveeën met aansluitende gebogen erkers en balkons, in zwierige art-nouveaustijl.

Winkelinterieur Feldman

Er waren oorspronkelijk twee winkels voorzien op de begane grond, een grote winkel op de hoek, en een tweede, kleinere winkel in de derde en vierde travee van de Van Leriusstraat. In deze laatste is drankenhandel Feldman gevestigd, een winkel met een authentiek winkelinterieur.

In de jaren 1930 was hier fruitwinkel Gittler gevestigd. Tot begin jaren 1960 hield D. Friedman hier kruidenier Perfecta. Drankenhandel Feldman zit hier sinds 1985 en verkoopt koosjere wijnen en likeuren.

In vergelijking met het plan in het bouwdossier was de oorspronkelijke indeling van de winkels op het gelijkvloers anders opgevat dan de hedendaagse invulling. De winkel in de Van Leriusstraat bestond oorspronkelijk uit twee tegen de straatgevel liggende, met elkaar verbonden ruimtes: een grote, vierkante winkelruimte in de vierde travee, en in de derde travee een kleine ruimte voor een kassier. Deze twee plaatsen waren via een deur verbonden, maar zijn ondertussen versmolten tot één langwerpige, rechthoekige winkelruimte.

De tegelvloer in beide ruimtes is bedekt met linoleum. Een vals plafond is bekleed met kartonnen tegels. In de twee gekoppelde ruimtes zijn de wanden tot aan het plafond bekleed met typische geglazuurde gele muurtegels wellicht uit de jaren 1930. Bovenaan wordt de tegelwand onderbroken door een bruine sierband, die nog maar op enkele plaatsen zichtbaar is.

Eind jaren 1960 werd de fruitwinkel omgedoopt tot kruidenier die eveneens wijn verkocht. De houten rekken waarop wijnflessen trapsgewijs gezet kunnen worden, werden toen toegevoegd. Een houten sierlat werd toegevoegd net onder het plafond, wellicht voor het plaatsen van reclameborden. Deze ongeschilderde geverniste constructie loopt door op drie wanden van de winkel. Eronder bevinden zich metalen open rekken met verstelbare schappen. Aan de inkomdeur bevindt zich een kast met open vakken. Die werd gebruikt voor post.

Op de scheiding tussen de twee ruimtes bevindt zich een tekst in verschillende talen: "Shalom, weest welkom!...".

In de etalage bevindt zich een etagère met metalen horizontale spijlen op de zijkanten. De nagelvaste toonbank in het midden van de winkel is bekleed met witte bakeliet en heeft een wit marmeren blad. Het volume versmalt naar de basis toe en wordt onderbroken door een marmeren tablet.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1912 # 2630.

Auteurs: Hooft, Elise; Ennekens, Katherine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appartementsgebouw in art-nouveaustijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/7540 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.